حاشیه‌های ورود محموله روسی

همدلی|  محموله واکسن کرونا ساخت روسیه بالاخره بعد از جنجال و کشمکش‌های فراوان به‌ایران رسید تا موضوع واکسن کرونا در کشور وارد فاز جدیدی شود.
«کاظم جلالی» سفیر جمهوری اسلامی ایران در روسیه، روز پنج‌شنبه در صفحه توئیترش این خبر را اعلام کرد. عصر پنج‌شنبه نیز رسانه‌ها اعلام کردند ۵۰۰ هزار دوز از واکسن «اسپوتنیک‌وی» ساخت موسسه گامالیا روسیه از طریق فرودگاه امام خمینی به‌ایران منتقل شده است. اما ساعاتی بعد خبر آمد که واکسن روسی آب رفته و نه ۵۰۰ هزار دوز، بلکه ۲۰هزار دوز است. محمدرضا شانه‌ساز، رئیس سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت، پس از رسیدن محموله واکسن گفت: «واکسن روسی باید در دو دوز و در یک فاصله زمانی برای هر نفر تزریق شود و این میزان محموله اول واکسن که وارد شده برای «۱۰هزار نفر» است.» محاسبه این میزان و بر مبنای این که هر دو دوز واکسن برای یک نفر کافی است، نشان از آن دارد که واکسن وارد شده روسی برخلاف ادعای اولیه فقط ۲۰هزار دوز است. درحالی که ورود ۲۰هزار دوز واکسن کرونا روسی با تبلیغات و سروصدای زیادی همراه بود که چندی پیش از ورود ۱۵۰هزار دوز واکسن فایزر که توسط خیرین ایرانی مقیم خارج از کشور تهیه شده بود، جلوگیری به‌عمل آمد.

جنجال‌های ورود واکسن روسی

واکسن روسی قبل از ورود به ایران و به‌دلیل این که به‌تایید سازمان بهداشت جهانی و نهادهای معتبر پزشکی نرسیده و مراحل آزمایش بالینی آن به‌پایان نرسیده است، باعث جنجال و حرف‌وحدیث‌های فراوانی در کشور شد و نگرانی‌های زیادی در مورد پیامدهای استفاده از آن مطرح شد. تمام جنجال و حاشیه‌ها از روزی شروع شد که محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه در سفر به‌مسکو به صورت ناگهانی از تایید واکسن روسی در ایران خبر داد. یک روز بعد از اعلام ظریف، محمود واعظی، رئیس دفتر روحانی، نیز اطلاع داد که دو میلیون دوز از اولین محموله واکسن روسی کرونا قبل از ۲۲بهمن‌ماه وارد کشور می‌شود. کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو نیز در روز ۹بهمن اعلام کرد سازمان غذا و دارو، مجوز مصرف اضطراری واکسن روسی «اسپوتنیک‌وی» در ایران را صادر کرد. همین سه اظهار نظر در مورد واکسن کرونا بدون پیش زمینه قبلی کافی بود تا تردیدهای علمی در مورد این واکسن مطرح شود و برخی در مخالفت با ورود آن صف‌آرایی کنند. به‌نحوی که در هفته‌های اخیر مخالفت با واردات این واکسن آن قدر بالا گرفته بود که حتی مناقشه بر سر آن به کمیته علمی ستاد مقابله با کرونا هم کشیده شد. تا جایی که مینو محرز تردیدهای علمی در مورد آن مطرح کرد و تهیه و واردات واکسن روسی را «شانس بد مردم ایران» عنوان کرد و گفت: «به‌عنوان یکی از اعضای کادر درمان این واکسن را تزریق نمی‌کند.»
 سخنان محرز باعث بدبینی و تردید بیشتری نسبت به‌واکسن روسی شد و حتی برخی از بهارستانی‌ها نیز به جمع مخالفان ورود واکسن اسپوتینگ‌وی پیوستند، به طوری که حسینعلی شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت مجلس هم موضع مینو محرز را تکرار کرد.‌ اعضای مجمع عمومی سازمان نظام پزشکی کشور نیر روز ۱۲بهمن در نامه‌ای به حسن روحانی، خرید واکسن روسی اسپوتنیک‌وی را «غیرموجه و خطرآفرین» دانستند و خواستار خرید واکسن معتبر و مطمئن شدند. سازمان نظام پزشکی گفته بود هر نوع «ملاحظه‌کاری و مسامحه» در این زمینه «نابخشودنی و تحمل‌ناپذیر» است.
 بعد از این انتقادها، وزیر بهداشت بعضی منتقدان واکسن روسی را به «خیانت ملی» متهم کرد و گفت که آن‌ها منافع اقتصادی دارند. پیش‌تر نیز کیانوش جهانپور در دفاع از واکسن روسی و در واکنش به اظهارنظر مینو محرز مبنی بر این‌که واکسن کرونای روسی را تزریق نمی‌کند، به وی تاخته و گفته بود وی «شأنی برای ارزیابی این واکسن‌ ندارد.»

تایید تاثیر واکسن روسی 

درست زمانی‌که حجم انتقادها از واکسن روسی در کشور بالا گرفته بود چاپ یک مقاله علمی در مورد اسپوتینگ‌وی در یک ژورنال پزشکی معتبر جهانی به کمک این واکسن آمد و بدبینی‌ها و تردیدهای مطرح شده در مورد واکسن روسی را کم کرد. روز سه‌شنبه گذشته مجله پزشکی لانسِت The Lancet که از معتبرترین و مشهورترین هفته‌نامه‌های پزشکی است، مقاله‌ای در مورد تاثیرگذاری واکسن روسی بر کرونا منتشر کرد. براساس مقاله منتشره در مجله لانست واکسن اسپوتنیک‌وی در مقابله با ویروس کرونا نزدیک به 92درصد تاثیرگذار است و کاملا در مقابل نمونه‌های شدید کووید-۱۹ نقش حفاظتی دارد.» مقاله مجله پزشکی لانست در مورد تاثیرگذاری واکسن روسی بر کووید۱۹ مانند آبی بود که بر آتش مخالفت‌های واردات واکسن روسی پاشیده شد، بعد از انتشار این مقاله انتقادات فروکش کرد و واکسن روسی کرونا نیز عصر پنج‌شنبه گذشته وارد کشور شد.

۵۰۰ هزار دوز واکسن چه دردی را دوا می‌کند؟

ورود واکسن روسی به کشور فارغ از حاشیه‌ها و تردیدهای مطرح شده در مورد آن، ابهامات و اما و اگرهای جدیدی را به‌وجود آورده است. اولین ابهام اختلاف فاحش حرف تا عمل میزان دوز واکسن وارداتی است. واکسنی که طبق اعلام اولیه مقامات وزارت بهداشت قرار بود ۵٠٠هزار دوز باشد، اکنون با مقیاس بسیار کمتر و فقط با ٢٠هزار دوز به‌کشور رسیده است.  حتی اگر واکسن وارد شده را ۵۰۰هزار دوز فرض کنیم، محموله واردشده برای تزریق به ۲۵۰هزار نفر کفایت می‌کند، این درحالی‌ست که شمار گروه‌های در معرض خطر و نیازمند دریافت واکسن کرونا در ایران بسیار بیشتر از این تعداد است. علاوه‌بر پرسنل بیمارستان و کادر پزشکی که در اولویت دریافت این واکسن هستند در کشور فقط ۸میلیون سالمند وجود دارد؛ سالمندانی که هم به‌خاطر کهولت سن و هم احتمال داشتن بیماری‌های زمینه‌ای تزریق واکسن به آن‌ها ضروری است. البته دیروز جهانپور بعد از انتقادها به‌تعداد دوز واکسن وارد شده از روسیه، قرارداد واکسن روسی را دو میلیون دوز اعلام کرد که در چند مرحله به‌کشور وارد می‌شود. اگرچه دو میلیون دوز واکسن کرونا به نسبت ۵۰۰هزار دوز افراد بیشتری را پوشش می‌دهد، اما بدیهی است این تعداد هم نمی‌تواند جوابگوی جمعیت گروه‌های پرخطر و نیازمند دریافت واکسن کرونا باشد.