چالش‌های بهداشتی جشنواره فیلم فجر

همدلی| علی نامجو: «عکس نگیرین بابا، می‌گن پروتکل»؛ این جمله را چه کسی گفته باشد، خوب است؟ بله، باران کوثری بازیگر سینمای ایران وقتی این چند کلمه را به زبان آورد که عادل فردوسی‌پور مشغول در آغوش کشیدن پرویز پرستویی روی سکوی ویژه اهالی سینما در سینما رسانه جشنواره فیلم فجر بود. ویدیوی منتشرشده از این دیدار در فضای رسانه‌ای و مجازی انتقادات زیادی از سوی عموم را برانگیخت و در ادامه عادل فردوسی‌پور با انتشار این متن به این اعتراض‌ها پاسخ داد: «فیلم بی‌همه‌چیز را دیدم و به نظرم فیلم خوبی بود..در تمام مدت ماسک روی صورتم بود، به‌جز زمانی که عکاسان برای عکس گفتند که ماسک را برداریم..درست این بود که این کار را نمی‌کردم..مدت‌ها پرویزخان پرستویی را ندیده بودم، یک‌لحظه ناخودآگاه پروتکل‌ها فراموش شد، از این بابت عذرخواهی می‌کنم.»

 یاری همه عوامل برای ثبت یک عکس آرتیستیک

البته خیلی‌ها ادامه آن ویدئو را ندیدند، اما بعد از ماچ و بوس پرستویی و فردوسی‌پور بقیه عوامل فیلم هم روی آن صحنه حاضر شدند و لابد به گمان این‌که عکسی آرتیستیک‌تر از سوی عکاسان حاضر به ثبت برسد، همگی ماسک‌هایشان را هم از صورت برداشتند. مسئله آن‌قدرها هم پیچیده نیست؛ اگر فاصله اجتماعی و اصول بهداشتی را رعایت نکنیم شانس داغدار شدن خانواده خودمان یا دیگران را بالا و بالاتر برده‌ایم. کرونا کاری به این ندارد که یک‌لحظه قواعد مقابله با آن را از یاد برده‌ایم یا یک روز. می‌تواند در کسری از ثانیه کار خودش را بکند و زمین‌گیرمان کند. بر اساس آمار رسمی تا امروز بیشتر از پنجاه‌وهشت هزار نفر جان خودشان را براثر ابتلا به کرونا از دست داده‌اند. تازه بسیاری از متخصصان می‌گویند این تعداد را دست‌کم باید در عدد سه ضرب کرد تا به عدد واقعی جان‌باختگان براثر این ویروس دست پیدا کنیم. 

 هیچ جشنواره‌ای به جز ونیز جرأت برپایی نداشته 

چند روز پیش از آغاز سی و نهمین دوره جشنواره فیلم فجر، دکتر مصطفی جلالی‌فخر منتقد باسابقه سینما که پزشک هم هست، در صفحه شخصی‌اش در اینستاگرام مطلبی با عنوان «جشن خاکستری فیلم فجر» منتشر کرد. جلالی فخر آنجا نوشت: «جشنواره فیلم فجر؟ نوشته بودم خوب است درصورتی‌که فروکش کردن کرونا پابرجا بماند و حداکثر با یک‌پنجم ظرفیت و با رعایت کردن حداکثری و واقعی پروتکل‌ها، فقط برای اهالی رسانه برپا شود. هرچند بابت همین نظر هم بسیار شماتت شدم؛ هم از طرف همکاران درمان، هم از سوی دوستان سینمایی.
در روزهای اخیر به‌وضوح شاهد افزایش ابتلا و خطر کرونای انگلیسی هستیم و بسیاری از دست‌اندرکاران، ازجمله وزیر بهداشت، هشدار داده‌اند که امکان غافلگیری دوباره و ورود به پیک چهارم وجود دارد. در همین شرایط متزلزل، مسئولان جشنواره فیلم فجر خبر از نمایش فیلم در سینماهای مردمی داده‌اند و حتی اخبار تاییدنشده نگران‌کننده شنیده شده که تعداد زیادی کارت رسانه در حال صدور است.
آیا بازهم شاهد پیشی گرفتن تعاملات سیاسیِ پشت پرده بر ضرورت سلامت مردم هستیم؟ آیا حق داریم برای اعلام زنده ماندن سینما مرگ آدم‌ها را «پِرتیِ کار» قلمداد کنیم؟ به‌ویژه وقتی می‌توان منکر شد که از کجا معلوم در سینما گرفته‌اند. ستاد مقابله با کرونا هم تا این لحظه سکوت کرده و تنها به اظهار امیدواری کلی دکتر جهانپور بسنده شده است.
به‌عنوان پزشکی که به‌صورت ملموس در جریان کرونا قرار دارم، نسبت به شعله‌ور شدن دوباره کرونا هم‌زمان با روزهای جشنواره فیلم فجر نگرانم. لجبازیِ مرگباری است که بخواهیم‌ به هر قیمت این جشن سینمایی را برگزار کنیم. حتی نمایش فیلم در سینمای رسانه هم ممکن است باعث تلفات انسانی شود، چه برسد به تصمیم هولناک بازگشایی سینماهای مردمی. درحالی‌که همه مطمئن هستیم پروتکل‌ها به‌صورت مؤثر رعایت نخواهند شد و عزم و ضمانتی هم برای نظارت جدی بر این کار وجود ندارد. جز جشنواره ونیز هیچ جشنواره دیگری در دنیا، جرأت برپایی در شرایط کرونا را نداشته است. بودجه کلانی برای جشنواره فیلم فجر در دسترس و ممکن است باعث این سوءتفاهم شود که شرط جذب این پول‌ها، برپایی جشنواره به هر شکل و با هر عارضه است. کاش بتوانیم کمی از هیاهوی برگزاری به هر قیمت دور شویم و دلمان برای رنج و جانِ مردم بسوزد.
باید بتوانیم هوشمندانه و عاقبت‌اندیش موقعیت‌سنجی کنیم و درست‌ترین تصمیم را بر اساس شرایط موجود بگیریم. الآن و با توجه به نگرانی‌های جدی، بهترین چاره نمایش فیلم‌ها صرفاً برای هیئت‌داوران و اعلام نتایج است. کشتی سینما با برگزار نشدن یک دوره جشنواره به گل نخواهد نشست و کاری نکنیم که خاطره تلخی در تاریخ سینمای ایران ‌به‌جا بماند.»
او بعد از ماجرای آغوش و بوسه فردوسی‌پور و پرستویی هم در صفحه‌اش یک استوری گذاشت با این مضمون: «هنوز خاکی که میناوند را به آن سپردند، خشک نشده است. چرا به خودتان رحم نمی‌کنید.»

 تا کی اگر شیوه‌نامه‌ها رعایت نشود، جشنواره را تعطیل می‌کنید؟

علیرضا رئیسی معاون بهداشت وزارت بهداشت هم بعد از انتقادهایی که درباره رعایت نشدن پروتکل‌ها در جشنواره فیلم فجر مطرح شد، گفت: «بنا بر تمهیدات صورت گرفته قرار است حداکثر از ۳۰درصد ظرفیت سالن استفاده شود که کارشناسان ما آخر هفته گزارشی از شیوه برگزاری تهیه خواهند کرد و اگر مشاهده شود پروتکل‌ها رعایت نشده‌اند از برگزاری جشنواره در هر مرحله‌ای که باشد، جلوگیری می‌کنیم.»
دوشنبه‌شب هم دکتر زالی فرمانده ستاد مقابله با کرونا هم از عدم رعایت قول و قرارهایی که میان آن‌ها و برگزارکنندگان جشنواره فیلم فجر، گذاشته شده بود، خبر داد و گفت که اگر این وضع ادامه پیدا کند، جلوی ادامه برگزاری جشنواره گرفته خواهد شد. 
اتفاقاً دیروز هم در اخبار آمده بود که حال علی انصاریان بازیکن فوتبال وبازیگر سینما وتلویزیون وخیم شده و به کما رفته است. قطعاً در چنین وضعی نباید به دنبال مقصر گشت. اما از قدیم گفته‌اند که علاج واقعه، قبل از وقوع باید کرد. معنای این ضرب‌المثل بدون شک این نیست که اگر کسی همه اصول و قواعد بازی را رعایت کرد، احتمال دچار شدنش به مشکل وجود ندارد، اما این معنا را می‌دهد که دست‌کم با رعایت قواعد می‌شود جلوی خیلی از اتفاقات را گرفت. مهرداد میناوند عزیز که همین چند روز قبل از میان ما رفت و البته علی انصاریان گرامی که برای سلامتی‌اش دعا می‌کنیم، چند روز قبل از کشیده شدن کارشان به بیمارستان، به یک کلینیک دندانپزشکی رفته بودند و بدون این‌که حتی ماسک بر چهره داشته باشند، مشغول تبلیغ آن کلینیک و دعوت مردم به مراجعه به آن را داشتند. حالا که متأسفانه کار برای اولی از کار گذشته و رفتنش بار سنگین غم را به دل خیلی از ما نشاند. در این لحظات هم مادر دیگری چشم‌انتظار بازگشت فرزند خود نشسته و دست به دعا دارد.

 جان آدم‌ها در میان است

باوجود این‌همه اتفاق‌های تلخ رخ‌داده در طول سال گذشته که کرونا در رقم خوردن خیلی‌هایش مؤثر بوده، آیا واقعاً برگزاری فیزیکی جشنواره فیلم فجر تا این حد اهمیت داشت؟ مثلاً اگر امسال از طریق آنلاین و برای تعداد مشخصی از مردم و اهالی رسانه فیلم‌ها اکران می‌شد و عوامل هم به شکل بر خطر در نشسته‌ای خبری شرکت می‌کردند، قرآن خدا غلط می‌شد؟ 
سخن آقای مسعود نجفی مدیر روابط عمومی جشنواره هم واقعاً جای تأمل و البته تعجب دارد. او گفته چند سینما به خاطر رعایت نکردن پروتکل‌ها اخطار گرفتند و در صورت تکرار، نمایش فیلم در این سینماها منتفی می‌شود. آقایان و خانم‌های برگزارکننده جشنواره فیلم فجر یکی از مهم‌ترین قواعد در پروتکل مقابله با کرونا، جلوگیری از تجمع آدم‌ها بدون حفظ فاصله اجتماعی است. دست‌مریزاد به خاطر یکی در میان کردن صندلی‌ها در سالن‌های نمایش، اما در رستوران، صف ورود به جشنواره، صف ورود به سالن‌ها و بقیه جاهایی که در سینماها آدم‌ها به هم چسبیده‌اند و گاهی چاره دیگری هم ندارند، ویروس کرونا منتقل نمی‌شود؟ در این اوضاع‌واحوال کرونایی، ما در «روزنامه همدلی» حدود یک سال است از راه دور کار می‌کنیم و در تحریریه روزنامه حضور فیزیکی نداریم. قطعاً نمی‌شود گفت نبود نیروها در محیط کار روی سطح کیفی فعالیت‌شان اثر ندارد، اما اینجا، صحبت از جان آدم‌هاست. چطور ممکن است مدت‌ها از برگزاری بازی‌ها و مسابقات ورزشی با حضور تماشاگران بگذرد، از چند ماه قبل هیچ کنسرتی به شکل فیزیکی روی صحنه نرود و از مدت‌ها قبل سینماها تعطیل باشد به این خاطر که ممکن است ابتلا به ویروس کرونا شدت بگیرد، اما همین‌که به دهه فجر می‌رسیم، مجوز برگزاری همه جشنواره‌های هنری در این ایام صادر بشود؟ در ایام دهه فجر، ویروس کرونا منتقل نمی‌شود؟