سهم آرادکوه در انتشار بوی نامطبوع در تهران چقدر است؟

همدلی| مجتمع دفع و ‌پردازش ‌پسماند «آرادکوه» پای ثابت اغلب بحث‌های محیط زیستی در تهران است و معمولا نام آن با انتشار بوی نامطبوع در این شهر گره خورده است، جوری که هر بار بوی بد و نامطبوع در پایتخت استشمام می‌شود ناخودآگاه نگاهها به سمت آرادکوه می‌چرخد و اسم آن به میان آورده می‌شود. اما این که سهم آرادکوه در انتشار بوی بد در تهران چقدر است، موضوعی است که به تازگی تبدیل به چالشی میان سازمان محیط زیست و شهرداری تهران شده است. هفته گذشته رئیس سازمان محیط‌زیست در یک گفت و گویی تلویزیونی آرادکوه را مقصر حدود نیمی از انتشار بوی نامطبوع در جنوب تهران دانست و گفت: بررسی‌هایی که شهرداری انجام داده، نشان می‌دهد ۲۲درصد بوی نامطبوع جنوب شهر تهران مربوط به آرادکوه است اما بررسی‌های سازمان حفاظت محیط زیست نشان می‌دهد بیش از ۴۵ درصد بوی نامطبوع جنوب شهر تهران به آرادکوه مرتبط است. عیسی کلانتری گفته که با توجه به سهم آرادکوه در انتشار بوی نامطبوع در پایتخت، رئیس جمهور دستور داده‌اند در شش ماهه باقی مانده از دولت دوازدهم این مسأله تعیین تکلیف و تکلیف آن قطعی شود. 
معمولا استراتژی دولت برای حل مشکلات مجتمع دفع پسماند آرادکوه جابه جایی آن است. موضوعی که بسیاری حتی سخن گفتن از آن را در حال حاضر فرافکنی و پاک کردن صورت مسئله می‌دانند؛ چرا که جابه‌جایی مرکز آرادکوه اقدامی دشوار و زمان‌بر است و بعید است که شش ماه باقی مانده از عمر دولت روحانی از لحاظ زمانی جوابگوی این انتقال باشد. از سویی دیگر جابه‌جایی آرادکوه در وهله نخست نیازمند این است که هم مکان جدیدی برای آن مشخص و هم مطالعات ارزیابی اثرات زیست محیطی آن انجام شود، این دو مقوله نیز فعلا به صورت جدی انجام نگرفته است و در شش ماه آینده نیز دور از ذهن است که انجام بگیرد.

 واکنش شهرداری به سخنان کلانتری

اظهارات عیسی کلانتری مبنی بر سهم ۴۵ درصدی آرادکوه در انتشار بوی نامطبوع جنوب تهران واکنش مدیرعامل سازمان پسماند شهرداری تهران را به دنبال داشت. دیروز صدرالدین علیپور با انتقاد به اعلام ارقام نادرست از سهم آرادکوه در بوی نامطبوع تهران به ایلنا گفت: نمی‌توان بدون مطالعات و نمونه‌برداری دقیق و توجه به اقدامات تخصصی که توسط گروه‌های دانشگاهی انجام شده، رقم دیگری را در سهم یک مجموعه ذکر کنیم. او با بیان این‌که اظهارنظر بدون توجه به مطالعات انجام شده، مانند اتفاقی است که در زمینه آلودگی هوا رخ داده است، ادامه داد: با این شرایط بحث سهم کانون‌ها در بوی نامطبوع جنوب تهران مانند آلودگی هوا می‌شود که سال‌ها خود سازمان حفاظت محیط زیست آمار و اطلاعاتی می‌داد که بر اساس آن خودروها ۶۰ درصد از منبع آلودگی هوا بودند و بعد از مدتی گفتند، خودروهای دیزل بالای ۴۰ درصد در آلودگی نقش دارند و امسال یکباره اعلام می‌کنند که مازوت و کارخانه‌ها بیشترین سهم را در آلودگی هوای تهران دارند. علیپور با اشاره به مطالعاتی که در دو سال گذشته بر روی آرادکوه انجام شده است، تصریح کرد: این مطالعات با همکاری اداره کل محیط زیست استان تهران بود به صورت مطالعه میدانی به همراه آزمایشات و نمونه‌گیری‌ انجام شده، که در پی این مطالعات ۲۴ کانون شناسایی شده است که در انتشار بوی نامطبوع قسمت‌های جنوبی پایتخت نقش دارند. البته سه کانون از جمله آب و فاضلاب، مجتمع‌های دامی، کشاورزی، لبنی و آرادکوه به عنوان سه کانون اصلی انتشار بوی نامطبوع شناسایی شدند.

تاثیر تحریم‌ها بر شیوه دفن زباله 

با وجوده شیوه‌های مختلف برای دپوی صتعتی زباله در دنیا، امادفن زباله در ایران همچنان به صورت سنتی انجام می‌گیرد. سازمان محیط زیست به عنوان متولی حفط و نگهداری محیط زیست، شیوه سنتی دپو و دفن زباله را به تحریم‌ها گره می‌زند. آنها می‌گویند به دلیل تحریم‌ها، نمی‌توانند تجهیزات جدید برای دپوی صنعتی وارد کنند. به گفته آنها، تا قبل از تحریم‌ها، این سازمان با کشور‌هایی مانند کره‌جنوبی برای واردات تجهیزات قرارداد داشته، اما این قرارداد‌ها لغو شده است و آنان به ناچار دفن سنتی زباله را ادامه دادند. شیوه دفع پسماندها در آرادکوه نیز علمی و به روز نیست، همین موضوع سبب بروز آلایندگی‌های زیادی شده است. البته در چند سال اخیر اسم آرادکوه به عنوان مقصر برخی از مشکلات زیست محیطی بیشتر شنیده می‌شود. شاید دلیل آن این است که در چند سال اخیر از ظرفیت این سایت به نسبت سال‌های قبل بیشتر استفاده شده، بنابراین مشکلاتی را نیز به وجود آورده است. جوری که میزان سهم آرادکوه در مشکلات زیست محیطی هرازچند گاهی به چالشی جدید بین سازمان‌های درگیر این موضوع تبدیل می‌شود. لازم به یادآوری است که مرکز دفع پسماند آرادکوه با بیش از نیم قرن قدمت در کیلومتر ۲۳جاده قدیم تهران-قم و در جنوب کهریزک واقع شده‌است. زمانی که این مجتمع احداث شد با نواحی سکونتی فاصله زیادی داشت، اما اکنون به دلیل افزایش جمعیت و ساخت سکونت‌گاه‌های جدید این فاصله کاهش پیدا کرده است.