هشدار درباره عادی‌انگاری

همدلی|   مظاهر گودرزی- درحالی ‌با عبور از پاییز سیاه که تعداد زیادی از هم‌وطنان‌مان به‌دلیل ابتلا به ویروس کرونا مانند برگ ریختند و عمرشان به‌پایان رسید، با شروع زمستان به‌ویژه در هفته‌های گذشته تعداد موارد مرگ ناشی از کرونا در آمارهای رسمی زیر 100نفر اعلام شد. گرچه حتی یک مرگ و از دست دادن یک نفر هم زیاد است، اما با دو رقمی شدن فوتی‌ها و اعلام وضعیت زرد و آبی برای اکثر شهرها و استان‌ها یک‌بار دیگر نگرانی‌ها از عادی‌انگاری شرایط احساس شد. عادی‌انگاری‌ای که یک‌بار قبل‌تر از این در اردیبهشت‌ماه سال جاری گریبان‌مان را گرفت و سبب شد آن تیرماه آتشین رقم بخورد و خانواده‌های زیادی در سیاهه تابستان، در غم از دست دادن عزیزان‌شان رخت سیاه بر تن کنند. از نشانه‌های این عادی‌انگاری اخیر می‌شود به‌ لغو محدودیت‌های تردد بین‌شهری و مسافرت‌های چند هفته گذشته اشاره کرد که خانوادهای زیادی این‌بار جنوب کشور را مقصد سفرهای خودشان انتخاب کردند. جنوبی که حالا به‌گفته سعید نمکی، وزیر بهداشت «در استان‌هایی مانند هرمزگان باتوجه به‌افزایش سفرها به‌جزایر جنوبی شاهد مختصر افزایشی در آمارهای کرونا هستیم که امیدواریم این سفرهای بی‌رویه کام مسافرین و میزبانان آن‌ها را در این استان‌ها تلخ نکند.» اما بی‌تردید رعایت نکردن پروتکل‌ها و دستورالعمل‌های بهداشتی در چند روز گذشته سبب شد کام بسیاری در ایران تلخ شود.
 

مرگ یک فوتبالیست محبوب

اعلام خبر فوت مهرداد میناوند پیشکسوت تیم ملی فوتبال ایران و باشگاه پرسپولیس آن‌هم در شرایطی که تنها دو ماه از ازدواج او می‌گذشت، یک پایان تلخ برای فوتبالیستی بود که همچنان رکورددار حضور در لیگ قهرمانان اروپا در بین فوتبالیست‌های ایرانی است. همچنین بستری شدن علی انصاریان دیگر پیشکسوت باشگاه پرسپولیس و تیم‌ملی و گوهر خیراندیش بازیگر سینما و تلویزیون در بیمارستان با ریه‌هایی درگیر شده به ویروس کرونا خود می‌تواند از دیگر نشانه‌های عادی‌انگاری درباره شیوع ویروس کرونا باشد. نشانه‌هایی که روز به‌روز بیشتر خودش را هویدا می‌کند طوری‌که نمکی با اعلام یک آمار در واکنش به این وضعیت، اواخر هفته گذشته گفت: «آمار رعایت پروتکل‌ها در استان تهران به کمتر از نصف رسیده است؛ یعنی از ۸۱درصد به حدود ۳۹درصد رسیده‌ایم و این زنگ خطر بزرگی است که ما در آینده نزدیک گرفتار خواهیم شد و من قبل از هر پیک این موضوع را به مردم عرض کردم.»  در واکنشی دیگر مینو محرز، عضو کمیته علمی ستاد ملی مبارزه با کرونا به ایسنا گفت که: «اگر قرار باشد با فروکش کردن بیماری، مردم بدون رعایت پروتکل‌های بهداشتی بیرون بیایند و سفرهای درون‌شهری و بین‌شهری افزایش یابد، که متاسفانه تا حدی این اتفاق رخ داده است، مجدداً پیک بعدی را خواهیم داشت که اکنون به‌تدریج و درصورت ادامه عدم رعایت‌ها آغاز می‌شود. درحال حاضر زنگ خطر آغاز پیک چهارم بیماری به‌صدا درآمده است.» اما برخی دیگر از کارشناسان از زنگ خطر عبور کردند و معتقدند باتوجه به کاهش رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی، پیدا شدن نشانه‌هایی از ویروس جهش یافته معروف به‌نوع انگلیسی و البته شناسایی مواردی از آنفلوآنزای نوع H1N1 در برخی استان‌ها پیک چهارم آغاز شده است و درصورت ادامه داشتن وضعیت فعلی اواخر بهمن‌ماه روزهای سختی در انتظارمان است.

 استقبال از نوروز با ویروس مرگ

دراین‌باره محمدرضا محبوب‌فر، اپیدمیولوژیست به روزنامه همدلی گفت: «این روزها یک‌بار دیگر مراجعه سرپایی به‌مراکز درمانی درشهرهایی مانند تهران افزایش پیدا کرده و همه این‌ها نشانه‌های شروع موج بعدی است. درحال حاضر ایران وارد موج چهارم بیماری کرونا شده است و متاسفانه در هر موج حدود 10هزار نفر قربانی از ما می‌گیرد. این درحالی‌ست که این روزها برخی از استان‌های کشور درگیر بیماری آنفلوآنزا شده‌اند و این مسئله بیشتر به‌دلیل عدم رعایت پروتکل‌های بهداشتی است.» وی ادامه داد:«امروز که ما صحبت می‌کنیم متاسفانه تجمع و ازدحام جمعیت در کشور به‌شکل نگران‌کننده آغاز شده و چیزی‌که اصلاً در این تجمع‌ها مطرح نیست رعایت فاصله فیزیکی و اجتماعی است. درحال حاضر طبق برآوردها حدود 35درصد خودشان را ملزم به‌رعایت پروتکل‌های بهداشتی می‌دانند آن‌هم فقط استفاده از ماسک و نه درخصوص رعایت فاصله فیزیکی و اجتماعی، از طرفی چیزی حدود هفت نفر مبتلا به ویروس جهش یافته هم در کشور پیدا شده است، بنابراین وقتی همه این موارد را کنار هم قرار دهیم فکر می‌کنم موج چهارم بیماری در اواخر بهمن‌ماه و اوایل اسفند به اوج خودش می‌رسد.» این عضو انجمن علمی بهداشت محیط ایران، با اشاره به ‌آغاز سنت خریدهای نوروزی در ایران طی روزهای آینده نسبت به‌افزایش آمارهای مرگ هشدار داد و به‌همدلی گفت: «این را هم درنظر داشته باشید که باتوجه به‌نزدیک شدن به سال جدید و سنت خرید کردن در این ایام برای ما ایرانی‌ها، تجمع‌هایی که در مراکز خرید شکل می‌گیرد به‌شدت می‌تواند ما را متاثر از ویروس کرونا کند. مردم باید درنظر داشته باشند امسال عید هم باید با محدودیت برگزار شود اگر چنین اتفاقی نیفتد قطعاً موج چهارم کرونا ویران‌گر خواهد بود.»

 واکسن، تنها راه نجات

اما در این بین بسیاری معتقدند تنها راه برون‌رفت از وضعیت موجود یعنی رهایی از قرار گرفتن در پیک‌های متناوبِ حمله ویروس کرونا آغاز هرچه سریع‌تر عملیات واکسیناسیون عمومی است. اقدامی که به‌گزارش‌ سازمان بهداشت جهانی تا روز گذشته 86.4 میلیون دوز واکسن در 60کشور جهان انجام شده است. و در منطقه خاورمیانه کشورهایی مانند اسرائیل، امارات متحده عربی و بحرین نه‌تنها نسبت به‌کشورهای همسایه خود بلکه جزء بالاترین شاخص‌ها در میان کشورهای جهان هستند. درهمین‌باره، طوری‌که مینو محرز به ایسنا گفته «باید همه دنیا به‌تدریج واکسینه شوند تا زندگی به‌حالت عادی بازگردد. برای قطع زنجیره انتقال کرونا باید به‌نوبت و به‌ترتیبِ اولویت‌گذاری، همه افراد واکسینه شوند.» همچنین محبوب‌فر در ادامه گفت‌وگوی خودش به همدلی گفت که «باتوجه به‌این‌که مردم از قرنطینه و رعایت دستورالعمل‌ها خسته شدند و بعضی‌ها مشکلات روحی و روانی پیدا کردند، تنها راه‌حل مبارزه با کرونا تزریق واکسن است. امروزه در همین کشورهای همسایه ایران در خاورمیانه بعضی حدود 40درصد از شهروندان خودشان را واکسینه کردند. اما در ایران هنوز شروع نشده است.» البته انتظار شروع واکسیناسیون علیه کرونا در ایران گویی دارد به‌پایان خودش نزدیک می‌شود، پایانی که حالا به‌نظر می‌رسد با انتخاب واکسن اسپوتنیک‌وی ساخت کشور روسیه با حاشیه مواجه شده است. 
 

حاشیه‌های یک انتخاب تایید نشده

بعد از آن‌که محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در سفر هفته گذشته خود به‌ مسکو از تایید واکسن کرونای شرکت «گامالیا» سخن به‌میان آورد، کیانوش جهان‌پور، سخنگوی سازمان غذا و دارو اعلام کرد که واکسن اسپوتنیک روسی مجوز استفاده اضطراری در ایران را گرفته است، او در حساب توئیتری خود دراین‌باره نوشت: «در بیست و چهارمین جلسه کمیسیون قانونی تشخیص(صلاحیت ساخت و ورود دارو و مواد بیولوژیک) سازمان غذا و دارو، مجوز مصرف اضطراری واکسن Sputnik V محصول شرکت گامالیا روسیه در فرم محلول فریزشده در ایران صادر گردید. روند بررسی واکسن‌های دیگر از مبدأ هند، چین، روسیه و... کماکان ادامه دارد.» موضوعی که بلافاصله مورد انتقاد برخی چهره‌های علمی در ایران قرار گرفت. دریک مورد مینو محرز، عضو کمیته علمی ستاد ملی مبارزه با کرونا در ایران و همچنین از محققان اصلی مطالعه بر روی واکسن ایرانی کرونا در واکنشی به خرید واکسن روسی به جهان صنعت گفت: «تهیه و واردات واکسن کرونای روسی توسط دولت از شانس بد مردم ایران است. در حال حاضر به هیچ عنوان از این انتخاب راضی نیستم. من به عنوان یکی از اعضای کادر درمان این واکسن را تزریق نمی‌کنم، زیرا تاکنون هیچ اطلاعاتی از آن منتشر نشده است. واکسن کرونا باید دارای استاندارد‌های جهانی باشد. از نظر ما واکسنی استاندارد است که مورد تایید یکی از منابع بین‌المللی باشد که یکی از آنها سازمان بهداشت جهانی و دیگری سازمان غذا و داروی اتحادیه اروپاست در صورتی که این واکسن تاییدیه هیچ کشوری را ندارد، زیرا به دلیل تعصبات حاضر نیستند اطلاعات واکسن را در اختیار دیگر کشورها قرار دهند. البته روسیه جزو اتحادیه اروپاست، چرا تاکنون واکسن را برای تاییدیه به سازمان بهداشت اروپا نفرستاده؟» از موضوعاتی که همواره درباره واکسن ساخت کشور روسیه مطرح می‌شود در دسترس نبودن اطلاعات آن است، از این روی به‌نظر می‌رسد این واکسن همچنان مورد تایید سازمان بهداشت جهانی قرار نگرفته است.  محبوب ‌فر با اشاره به‌اهمیت استفاده از واکسن تایید شده توسط مراجع علمی معتبر به روزنامه همدلی گفت: «معتقدم ما باید از هر واکسنی که مورد تایید سازمان بهداشت جهانی هست استفاده کنیم، اگر واکسن همچنان تهیه نشود یاکه از واکسن‌های غیراستاندارد خارجی استفاده شود کماکان مشکل کرونا در کشور پابرجا است. اگر از واکسن‌هایی که مورد تایید سازمان بهداشت جهانی است استفاده نشود، یعنی این‌که کشورها برای تشخیص علائم و عوارض بعدی واکسن‌ها صرفاً موش آزمایشگاهی دیگران هستند. شما شاهدید که ما چند روز قبل مهرداد میناوند را از دست دادیم، بنابراین امروز مطالبه ملی مردم خرید واکسن مورد تایید سازمان بهداشت جهانی است، اگر این اتفاق نیفتد ما در هفته‌های آینده میناوندهای بیشتری را از دست خواهیم داد.» حالا باید دید در روزهای آینده چه سرنوشتی در انتظار کرونا و واکسن آن در ایران است. به‌نظر می‌رسد کاهش دستورالعمل‌های بهداشتی به‌دنبال عادی‌انگاری سبب افزایش موارد ابتلا در روزهای آینده شود. از طرفی کارشناس‌ها معتقدند تنها راه رهایی از این شرایط آغاز واکسیناسیون عمومی با واکسن‌های معتبر است، مطالبه‌ای که بعد از فوت مهرداد میناوند یک‌بار دیگر توسط کاربران عادی و برخی ورزشکاران از جمله علی دایی، مهدی مهدوی‌کیا، سهراب بختیاری‌زاده، وریا غفوری به هشتک‌های فضای مجازی برگشت، در این بین اعلام خبر واردات واکسن اسپوتنیک روسی که تاییدیه سازمان بهداشت جهانی را ندارد حاشیه‌ساز شده است تا کلاف سردرگم کرونا در ایران حالا پیچیده‌تر شود.