آیا سرنوشت شاه ایران در انتظار امیران عرب است؟
دکتر سیفالرضا شهابی (کارشناس سیاسی)در اواخر دوران ترامپ، دو کشور عربی خلیج فارس یعنی امارات و بحرین و در پشت پرده، عربستان، با این تصور که مجدداً ترامپ انتخاب خواهد شد، به توصیههای دستگاه دیپلماسی ایالات متحده روابطشان را با اسرائیل عادی کردند تا از یکسو، به موفقیت ترامپ در انتخابات یاری برسانند و از دیگر سو، از پیشرفتهترین تسلیحات نظامی آمریکا از جمله هواپیماهای اف۳۵ به منظور افزایش قدرت نظامیشان در مقابل ایران، برخوردار بشوند. البته اگر ترامپ موفق میشد و در کاخ سفید میماند امارات و بحرین با حمایت واشنگتن و تلآویو قویتر میشدند. ولی اکنون شاهد آن هستیم آنچه امارات و بحرین و بالتبع عربستان تصور میکردند بر عکس شده است و ترامپ انتخابات را باخت و کاخ سفید را ترک کرد. مطابق نوشته یکی از نشریات آمریکایی، واشنگتن به دنبال آن است تا قراردادهای نظامی را که ترامپ با کشورهای حاشیه خلیج فارس منعقد کرده است، بازبینی کند.
با اندکی تفاوت، میتوان وضعیت برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس را با با اواخر دوران شاه ایران از نظر گذراند. روابط نزدیکی که بین شاه ایران و نیکسون رئیس جمهور اسبق آمریکا و «هنری کیسینجر» وزیر خارجهاش وجود داشت، قراردادهای هنگفت نظامی بین دو کشور به امضا رسید و هر آنچه شاه میخواست نیکسون در اختیارش قرار میداد. در همان زمان، قراردادهای تسلیحاتی مورد انتقاد شدید دمکراتهای کنگره قرار گرفته بود و شاه هم برای آنکه مجدداً «فیتز جرالد» جانشین نیکسون در رقابت با «جیمی کارتر» دمکرات پیروز شود، مبالغی هزینه کرد، اما وقتی کارتر پیروز شد و به کاخ سفید راه پیدا کرد، دمکراتها بر آن شدند تا در حمایتهای آمریکا از شاه وابسته به جمهوریخواهان بازبینی کنند و پرونده حقوق بشری شاه را به آن افزودند. اکنون در صورت بازبینی قراردادهای تسلیحاتی که اخیراً بین واشنگتن با ابوظبی و عربستان امضا رسیده تا ترامپ در مقابل «جو بایدن» به پیروزی برسد، بزرگترین ضربه به اعتبار امارات و بحرین و ریاض وارد خواهد شد. از سوی دیگر چنانچه پرونده قتل «جمال قاشقچی» بهطور جدی مورد پیگیری مقامات آمریکایی قرار گیرد، دور از ذهن نیست که سرنوشت آخرین شاه ایران برای حاکمان شیخنشینها تکرار شود. در همین حال اگر مذاکرات تهران - واشنگتن بر سر برجام و بدون پیش شرط شروع شود و سبب نزدیکی دو کشور شود امکان دارد فشار از طرف ایالات متحده به ریاض و منامه و امارات بیشتر شود و چه بسا تحولاتی در این کشورها رخ دهد.