نگران کننده است!

همدلی| سیزدهمین انتخابات ریاست‌جمهوری ایران در تاریخ ۲۸ خرداد ۱۴۰۰ همزمان با انتخابات ششمین دوره شوراهای اسلامی شهر و روستا برگزار خواهد شد. در این انتخابات، هشتمین رئیس‌جمهور ایران با آرا انتخاب خواهد شد. اما چندماه مانده به برگزاری این انتخابات مهم فضای کشور آن‌گونه که در دوره‌های قبل دیده می‌شد، انتخاباتی نیست. در حالی که در دوازده دوره انتخابات ریاست جمهوری در 43سال گذشته از ماه‌ها و حتی یک سال قبل از برگزاری انتخابات فضای جامعه شور و اشتیاقی از خود نشان می‌داد، به نظر می‌رسد در اولین انتخابات قرن جدید شمسی فعلا فاقد فضای لازم در این باره است. اتفاقی که وزیر کشور را واداشت تا از فضای سرد و ساکت انتخابات ریاست جمهوری در محافل سیاسی انتقاد کند. 
انتخابات در جمهوری اسلامی مهم‌ترین نمایش مردم‌سالاری است که در هیچ دوره‌ای به تعویق نیفتاده ودر سخت‌‌‌ترین شرایط چون جنگ و بمبماران شهرها توسط ارتش عراق و همچنین در دورافتاده‌‌‌ترین مناطق ایران نیز انجام شد واز این منظر برای جمهوری اسلامی رکورد خوبی محسوب می‌شود.
چیزی که همیشه مسئولان نظام از ان به عنوان سرمایه منتخبین در دولت مجلس از آن یاد می‌کردند والبته به آن نیز افتخار می‌کردند، نرخ مشارکت مردم  در دوره‌های مختلف بوده است.اتفاقی که البته در دوره قبل انتخابات مجلس شورای اسلامی متفاوت بود. در اسفندماه سال 1398 یازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی در غیبت جناح اصلاح طلب در حالی انجام شد که بسیاری از چهره‌های شاخص این جناح از سد شورای نگهبان مجوز ورود به رقابت انتخابات را به دست نیاوردند وعملا انتخابات به رقابتی میان نامزدهای جناح اصول‌گرا تبدیل شود و از همین‌رو نیز اکثریت مجلس یازدهم موسوم به مجلس انقلابی  مردم به صندوق‌ها ریخته شد، در جمهوری اسلامی بی‌سابقه بود. رحمانی فضلی که خود مجری آن انتخابات بود سال گذشته میزان مشارکت مردمی در یازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی را ۴۲٫۵۷ درصد اعلام کرد که کمترین میزان مشارکت در انتخابات مجلس شورای اسلامی بوده است.
رحمانی فضلی سال گذشته در نشست خبری با خبرنگاران با تشریح جزئیات برگزاری انتخابات با بیان این‌که واجدین شرایط ۵۷ میلیون و ۹۱۸ هزار و ۱۵۹ نفر هستند، اظهار کرد: ۲ میلیون و ۹۳۱ هزار نفر رای اولی داشتیم که حضورشان در انتخابات بسیار خوب بوده است.رحمانی فضلی افزود: ۲۴ میلیون و ۵۱۲ هزار و ۴۰۴ نفر که ۴۸ درصد بانوان و ۵۲ درصد آقایان هستند که مشارکت کردند.وی با بیان این‌که ۴۲/۵۷ درصد از واجدین شرایط در انتخابات شرکت کردند، گفت: این درحالی بود که ما هم ورود بیماری کرونا را داشتیم  و هم شرایط سیاسی و مسائلی مثل سقوط هواپیما، حوادث آبان و دی را داشتیم و در این شرایط این میزان حضور و مشارکت مردم کاملا قابل قبول است.
اما برخی از تحلیل‌گران دلایل دیگری را هم برای  عدم اقبال مناسب به انتخابات از سوی مردم برشمردند و آن را به رد صلاحیت گسترده نامزدهای انتخابات، مرتبط دانستند که به آن دلیل بیشتر بدنه جریان جناح اصلاح‌طلب درپای صندوق‌های رای حاضر نشدند.
اما در حالی که چندماه بیشتر به انتخابات ریاست جمهوری 1400 نمانده است، فضای کشور چندان انتخاباتی نیست ومانند سال گذشته اگر چه در جناح اصول‌گرا تحرکاتی دیده می‌شود، اما اصلاح‌طلبان چندان حرکتی از خود نشان نمی‌دهند و همین فضای عمومی و رسانه‌ای انتخابات را سرد نشان می‌دهد. موضوعی که نگرانی وزیر کشور را برانگیخت.
عبدالرضا رحمانی فضلی روز دوشنبه پس از نشست با استانداران سراسر کشور گفت:«هنوز فضای سیاسی و اجتماعی جامعه و افکار عمومی نسبت به انتخابات حساسیت و بازتاب و انعکاس خاصی را نشان نداده است. وقتی این دوره از انتخابات را با ۴ سال گذشته مقایسه می‌کنیم برای ما کمی نگران کننده است.»
وزیر کشور با بیان این‌که در دور قبلی انتخابات افرادی که اعلام آمادگی کرده بودند دو برابر آمار و ارقامی است که الان داریم، خاطرنشان کرد: «این فضای سرد و ساکت در حوزه اجتماعی و سیاسی اقتضا می‌کند که فعالیت و کار بیشتری از منظر گروه‌های سیاسی و احزاب انجام شود تا بتوانیم مقدمات آن را فراهم کنیم و به استقبال یک انتخابات باشکوه برویم.»
رحمانی فضلی تاکید کرد: «برای داشتن یک دولت با اقتدار، کارآمدتر و با پشتوانه حمایت بیشتر از مردم لازم است انتخاباتی باشکوه داشته باشیم.»
اگرچه تحلیل‌گران سیاسی علل خود را برای احتمال مشارکت پایین اعلام می‌کنند، اما برخی جامعه‌شناسان نیز علل دیگری را فهرست می‌کنند.سعید معیدفر، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه، در گفت‌وگو با اعتمادآنلاین در این‌باره دلایل این ماجرا اظهار داشت:«مردم ایران در چند وقت اخیر گرفتاری‌های زیادی متحل شده‌اند و به همین دلیل اعتماد آنها به طور جدی کمرنگ شده است. متاسفانه اعتماد دیر به دست می‌آید و زود از دست می‌رود. بنابراین با توجه به شرایطی که در حال حاضر مشاهده می‌شود، بعید است مردم در انتخابات شرکت کنند. یعنی اوضاع به قدری به‌هم ریخته است که هر اتفاقی هم بیفتد، جامعه رغبتی برای رای دادن نخواهد داشت. چون برای اصلاح امور و امیدوار کردن مردم خیلی دیر شده است.»
این استاد دانشگاه در ادامه گفت:«در سال‌های گذشته به مردم قول‌هایی داده شده و با این قول‌ها تلاش‌هایی صورت گرفت تا مردم در انتخابات شرکت کنند. مردم هم در سال‌های ۹۲، ۹۴ و ۹۶ با حضور خود میزان قابل قبولی از مشارکت‌ را به ثبت رساندند.»
او همچنین تصریح کرد:«اما پس از آن شرایط به‌گونه‌ای پیش رفت که مردم پاسخ مثبتی ندیدند. به همین دلیل،‌ این ذهنیت از سوی قشر مهمی در جامعه پیدا شد که چه رای بدهند و چه تصمیم به رای ندادن بگیرند، شرایط‌‌ آنها تفاوت چندانی نخواهد کرد. طبیعی است،‌ در چنین حالتی انگیزه‌ای برای رفتن به پای صندوق‌های رای وجود نداشته باشد و نگرانی بابت کاهش مشارکت در انتخابات ۱۴۰۰ به پررنگ‌ترین حالت ممکن خود برسد.»
وی توضیح داد:‌«به هر حال مردم وقتی روز به روز با تنگناهای بیشتری در معیشت خود روبه‌رو می‌شوند و زندگی برای‌شان دشوارتر از هر مقطع دیگری شده است، به خودی خود ناامید می‌شوند. مردم مخصوصا بعد از انتخابات ۹۶ به عینه دیدند هر آنچه وعده شنیده بودند، نه تنها عملی نشد بلکه شرایطی کاملا متضاد با آنچه توقع داشتند، بر آنها مسجل شد.»
سعید معیدفر در پایان گفت:«مردم هیچ‌گاه توقع زیادی ندارند. فقط کافی است مطالبه‌های‌شان جدی گرفته شود تا مثل همیشه پای کشورشان بایستند.»