حقوق خصوصی در برابر توقع عمومی؟!

اصل آزادی قراردادها که مورد پذیرش قانونگذار ما نیز قرار گرفته، موید این موضوع است که افراد حق دارند به هر توافقی ملحق شوند، مگر آن توافق خلاف قوانین امری، نظم عمومی یا اخلاق حسنه باشد. با این شاقول شاید بتوان به درگیری میان سیدجواد‌هاشمی و برخی مخالفان حضورش در یک تبلیغ نظاره کرد. ‌این‌که مخاطبان یک فرد یا دستکم برخی مخاطبان او از فرد محبوبشان تصویری ساخته‌اند که بناست نامش را اخلاق بگذارند چه نسبتی با زیست مادی او و واقعیت‌های زیسته او دارد؟ جواد‌هاشمی یک بازیگر است. همین! در یک بازه زمانی نمایانگر قشر یا گروه یا طبقه‌‌ای خاص از این جامعه بوده و حالا تصمیم گرفته کارهای دیگری بکند. خود واقعی او هیچ کدام از اینها نیست و بر همین بنیاد باید او را در انعقاد هر قراردادی مادامی که مشکلات صدرالذکر را ندارد آزاد تلقی کرد و والا یک اصل مهم زندگی بخشی که همان آزادی قراردادی است و اتفاقا منبعث از آثار آزادی اخلاقی محسوب می‌شود لگدمال خواهد شد. از سوی دیگر کدام یک از آنها که از حضور‌ هاشمی در یک تبلیغ عصبانی‌اند از مفاد قرارداد منعقده میان او و سازندگان تبلیغ مذکور آگاه‌اند؟ چه کسی می‌داند ضمانت اجرای تخطی از هر یک از مفاد قرارداد مذکور برای هر یک از طرفین چه میزان تعیین شده است؟ در تبلیغ‌هایی از این دست معمولا طرف سازنده مفاد قرارداد را به دقت تنظیم می‌کند و برای تخطی طرف دیگر از جزء جزء تعهداتی که انجام آنها را پذیرفته ضمانت اجرایی در نظر می‌گیرد، ضمانت اجرا یا خسارتی که اگر تک‌تک‌شان را با هم جمع کنیم، از مبلغ رد و بدل شده میان طرفین قرارداد عدد به مراتب بزرگ‌تری خواهد شد. حال بر اساس گردن نهادن به اصل حاکمیت قانون و بر این مبنا که در زندگی بشر امروزی سود و زیان نقش به سزایی به عهده دارند، پرسش مهمی قابل طرح است: آیا اگر هر کدام از مخالفان ‌هاشمی جای او بودند و بنا بود در شرایطی که پول درآوردن در حوزه کاری او سخت‌تر از همیشه شده (آن هم با تصویری که تهیه کنندگان و مصرف کنندگان آثار هنری از او به خاطر سپرده‌اند) باز هم از حضور در چنین تبلیغی سر باز می‌زدند؟ از این حرف‌ها گذشته، آیا اگر به هر دلیلی به چنین قراردادی ملحق می‌شدند و بعد اعتراض عده‌‌ای را می‌شنیدند سوای عذرخواهی کلامی که احتمالا آثار حقوقی چندانی دربر ندارد، حاضر بودند مفاد آن قرارداد را زیر پا بگذارند و در عوض کسب درآمدی مناسب، خسارتی سنگین بپردازند؟ پاسخ بسیاری از این پرسش‌ها روشن به نظر می‌رسد.