تأثیر اخلاق حرفهای بر عملکرد مالی شهرداری تهران
شهناز اعلایی کاورقلعه (کارشناس اجتماعی)همدلی| اخلاق حرفهاي، شاخهاي مهم از اخلاق کاربردي است که پرداختن به آن از ضرورتهاي زندگی در جوامع جدید است. از اینرو، مقالۀ پیش رو با هدف تأثیر اخلاق حرفهای بر عملکرد مالی شهرداری تهران است. عملكرد ابزاري است كه به كسب و كارها براي مديريت مؤثرتر و دستيابي به اهداف شركت كمك ميكند. سنجش عملکرد دارای نقش مهمی است و یک ابزار مهم در اجرای استراتژیهای رقابتی است که میتواند به بهبود عملکرد سازمان منجر شود و همچنین منجر به شناسايي فرصتهاي ايدهآل، مديريت بهتر فعاليتهاي سازمان و تضمين كننده كسب درآمد بيش از هزينههاي صرف شده براي سازمانها است. در شرایط کنونی که رعایت نشدن برخی معیارهای اخلاقی موجب ایجاد فسادهای مالی شده و نگرانیهایی در بخشهای دولتی و غیر دولتی ایجاد کرده است، توجه به اخلاق راه نجات اصلی از این بحران است. در این میان شهرداری تهران به عنوان یکی از حساسترین سازمانها نیازمند پرداختن به اصول اخلاقی در حوزه حرفه و رسالت خود است. موضوع عملکرد مالی همواره از جمله موضوعات مطرح در حوزه ادبیات مالی بوده است و موجب نگرانی اصلی دستاندرکاران کسب و کار در همه نوع سازمانی نیز است؛ زیرا عملکرد مالی دلالت بر سلامت سازمانی داشته و سرانجام موجب بقاي آن است. نتایج پایین عملکرد مالی منجر به مرگ عملیاتی سازمان شود. عملکرد بالا منعکس کننده اثربخشی و کارایی بالاي مدیریت در استفاده از منابع سازمان است. امروزه اخلاق به عنوان یکی از مهمترین متغیرها در موفقیت سازمانها شناخته شده است و حاکمیت اخلاق حرفهاي قادر است به میزان بسیار چشمگیري سازمان را جهت کاهش تنشها و توفیق در تحقق اهداف یاري رساند و لذا داشتن اخلاق حرفهاي در سازمانها به منزله یک مزیت رقابتی مطرح است.به عبارت دیگر اخلاق حرفهای اخلاق زندگی حرفهای با همان اخلاق کاری است و شاخصههای اخلاق حرفهای شاخصه غالب در حرفه است .
با توجه به این که حساسیت مسائل اخلاقی در همه حرفهها به یک اندازه نیست و از آنجا که شهرداری تهران به عنوان یک سازمان خدماتی متعهد به پاسخگویی به نیازهای جامعه و کمک به توسعه همهجانبه کشور است و در این میان مدیران مالی به عنوان ارکان اصلی نقش شایان توجهی در ایفای رسالت شهرداری را به عهده دارند، لذا اخلاق حرفهای به عنوان یکی از مؤلفههای مهم و تأثیرگذار بر عملکرد سازمان به خصوص بخش مالی حائز اهمیت است. گام اول حرکت به سمت ایجاد شفافیت مالی در شهرداری تهران با پوستاندازی تیم مدیریت شهری پایتخت، شهردار جدید تهران در راستای ایجاد شفافیت مالی و اتاق شیشهای شهرداری تهران برداشته شده است و برای نخستین بار گزارش عملکرد درآمد و هزینه شهرداری تهران را در سال (1396) بدون هیچگونه ابهامی به صورت عمومی منتشر کرده است. عملکرد مالی سازمان بیانگر این است یک سازمان تا چه حدی توانسته است به اهداف مالی خود برسد. یکی از عوامل اثرگذار بر عملکرد مالی ارزشهای اخلاقی است. در تجزیه و تحلیل رفتار سازمانها، پرداختن به اخلاق و ارزشهای اخلاقی یکی از الزامات است. نماد بیرونی سازمانها را رفتارهای اخلاقی آنها تشکیل میدهد که حاصل جمع ارزشهای گوناگون اخلاقی است که در آن سازمانها ظهور و بروز یافته است. در شرایط کنونی که رعایت نشدن برخی معیارهای اخلاقی موجب ایجاد فسادهای مالی شده و نگرانیهای زیادی را در بخشهای دولتی و غیر دولتی به وجود آورده، توجه به اخلاق راه نجات اصلی از این بحران است.لذا ضروری است که یکی از عمدهترین دغدغههای مدیران شهرداری تهران، چگونگی ایجاد بسترهای مناسب برای عوامل انسانی شاغل در حرفه باشد، تا افراد با حس مسئولیت و تعهد کامل به کار بپردازند و اصول اخلاقی را رعایت کنند. امروزه جامعه نسبت به اقدامهای سازمانها بسیار حساستر از قبل شده است. اخلاق حرفهای زیر بنای اساسی برای کسب و کار میسازد که بهبود وضعیت کاری از طریق آن میسر میشود؛ فرهنگی که در آن کارکنان تشویق میشوند راجع به بهبود فرایندهای کار فکر کنند و بحث کنند و در نتیجه موجب «بهبود عملکرد سازمان» شوند. همچنین اهم دلایلی که موجب میشوند سازمانها اخلاق را مورد تأکید قرار دهند عبارتند از: نقش اخلاق به عنوان بخشی از استراتژی سازمانی و مدیریت سازمان. ترویج اخلاق حرفهای در شهرداری، در گرو تصور کارکنان از فرهنگ سازمانی شهرداری است. اجزای اصلی فرهنگ سازمانی شامل مصنوعات مادی، الگوی فعالیتها، هنجارهای رفتاری، ارزشها و فرضیههای زیربنایی است. فرهنگ یک حس همانندی را برای اعضا فراهم میکند، مولد تعهد درجهت رسالت سازمان است و استانداردهای رفتار راتقویت میکند. اخلاق حرفهای به طور ذاتی از مسئولیت فرد در قبال رفتار خود به عنوان فرد انسانی بحث نمیکند، بلکه از مسئولیت سازمان یا بنگاه به عنوان یک واحد حقوقی درقبال همه عناصرمحیط سازمان بحث میکند. تدوین منشور اخلاقی کارکنان که دربرگیرنده ارزشهای فرهنگی جامعه و اخلاقیات مورد نظر سازمان باشد، یکی از زمینههای مطرح شده در این خصوص است. کدهای اخلاقی ارزشهای اصیل اخلاقی هستند که سازمانها با تبیین آنها خطمشی اخلاقی خود را تعیین میکنند. کارکنان وقتشناس، احترام گذاشتن به ارباب رجوع؛ پاسخگو بودن کارکنان و احساس مسئولیت، مهارت بالای کارکنان و ایجاد کارگاههای آموزشی جهت ارتقای مهارتی کارکنان، احترام به قوانین شرکت و پایبندی به این قوانین، ارزشهای اجتماعی و حفظ این ارزشها توسط کارکنان و توسط مدیران باعث افزایش بهرهوری کارکنان و احساس رضایت مشتری میشود و این باعث افزایش عملکرد مالی میشود . -میزان مشارکت کارکنان در قالب فعالیتهای اجتماعی، رعایت عدالت از جانب مدیران در برخورد با کارکنان، شایستهسالاری در محیطهای کاری، ایجاد حس مسئولیت در کارکنان، توجه به احساسات کارکنان، ایجاد حس رضایت در کارکنان، معتمد و امانتدار بودن کارکنان بخش مالی باعث حس اعتماد بین کارکنان میشود، یکسان برخورد کردن بین کارکنان بدون تبعیض نژادی، کنار گذاشتن تعصبات باعث اتحاد بیشتر کارکنان در محیط کار میشود و عملکرد مالی شرکت را بهبود میبخشد.