توهین در جام جم

همدلی|   «پامنقلی» عبارتی بود که یک روحانی در برنامه‌ای از شبکه چهارم صدا و سیما خطاب به رئیس جمهوری گفت. عبارتی که تعجب و واکنش بسیاری از مقامات را در پی داشته است. برخی‌ می‌گویند که این توهین‌ها متأثر از فضای انتخاباتی است. مخالفان دولت قصد دارند با تخریب روحانی فضای بهتری را برای خود فراهم کنند تا بلکه بتوانند در انتخابات 1400 پیروز شوند. این توهین به رئیس جمهوری در حالی است که فضا علیه دولت هر روز تندتر‌ می‌شود. در سایر شبکه‌های صداوسیما نیز مجری‌ها و سخنرانان مختلفی با ادبیات تندی از رئیس دولت و وزرا انتقاد‌ می‌کنند. با این حال دولت وارد عمل شده و گفته که از صدا و سیما شکایت‌ می‌کند. اما گویا اعضای کابینه قرار است اقدامی فراتر نسبت به این توهین انجام دهند. گویا آنان منتظرعذرخواهی علی عسگری رئیس سازمان صداوسیما هستند و چنانچه او عذرخواهی نکند، اگر قرار باشد در جلسه هیأت دولت حاضر شود،‌ می‌خواهند جلسه را به نشانه اعتراض ترک کنند.
حجت‌الاسلام احمد جهان‌بزرگی که گفته‌ می‌شود مدیر گروه علوم سیاسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، مدیر گروه علوم سیاسی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ومدرس سطح دو حوزه علمیه است، در یک برنامه تلویزیونی در حضور عماد افروغ جامعه‌شناس گفت:«مسئولی می‌نشیند خانه و ممکن است پای منقل باشد و سر نمی‌زند به این طرف و آن طرف ببیند در مملکت چه‌ می‌گذرد، حتی وزرایش‌ نمی‌توانند با او تماس بگیرند، مسئول است؟» این سخنان جهان‌بزرگی تعجب عماد افروغ مهمان دیگر برنامه را به همراه داشت. جهان‌بزرگی در ادامه تاکید کرد مسئولین زیادی در جمهوری اسلامی خیانت کرده‌‌اند. 
این موضوع سبب شد تا اعضای ‌‌هیأت دولت و برخی از کاربران فضای مجازی نسبت به این سخنان عجیب واکنش نشان دهند.علی ربیعی، سخنگوی دولت در حساب کاربری خود در توئیتر در این باره نوشت:«‏وقتی کلیپی از یک برنامه تلویزیونی حاوی ‎توهین به رئیس جمهور را دیدم،‌ نمی‌دانم چرا بی‌اختیار فراتر از آن توهین، حرمت‌ این کلمات به ذهنم خطور کرد:‎دهه فجر، ‎روحانیت، پژوهشگاه، اندیشه اسلامی و ‎صدا و سیما به منزله دانشگاه.»او در ادامه تاکید کرد:«در باب علل ‎زوال اخلاق و ‎سیاست، شنبه خواهم نوشت.»
اما دولت اعلام کرده که وارد اقدام حقوقی نیز‌ می‌شود. معاونت حقوقی ریاست جمهوری اعلام کرده که به دنبال پخش «صحبت‌های توهین‌آمیز» نسبت به رئیس جمهور و وزرای دولت در یکی از برنامه‌های تلویزیونی صدا و سیما از این سازمان و کلیه عوامل پخش این برنامه شکایت خواهد کرد.
در مقابل واکنش محکم هیأت دولت شبکه چهارم نیز بیانیه صادر کرده است. شبکه چهار با صدور بیانیه‌ای نوشت:«اتفاق ناخوشایندی که توسط مهمان برنامه زاویه و برخلاف رویه این برنامه رخ داد، مخالف صریح فرمایشات رهبری مبنی بر حفظ حرمت مسئولین نظام بود و با سیاست‌های کلی شبکه چهار، مبنی بر توسعه ادب و آداب گفت وگو، در تضاد کامل قرار داشت. به همین منظور شبکه چهار وظیفه خود می‌داند که از سخنان نادرست مهمان برنامه تبری جوید و صراحتاً آن را مخالف اهداف رسانه ملی و نیز شبکه چهار سیما در توسعه گفت وگوی مومنانه، منصفانه و مودبانه می‌داند.امیدواریم دیگر شاهد چنین رفتارهایی از سوی مهمانان در برنامه‌های زنده نباشیم تا خدای ناکرده عرصه گفت‌وگو تنگ‌تر نشود و شکاف‌های فکری و اجتماعی بیش از این نشود. در این میانه نکته مهم آنکه همان طور که بارها اعلام شده مسئولیت اظهار نظر مهمانان و کارشناسان برنامه زنده بر عهده خود آنهاست همان چیزی که مجری برنامه به درستی و صراحتا در پایان برنامه بر آن تاکید کرد و مدیران و برنامه‌سازان پیش از برنامه همواره کارشناسان را به اتقان در سخنان، رعایت انصاف، اخلاق، نقد سازنده و دلسوزانه توصیه کرده و‌ می‌کنند. این صحبت‌ها نه تنها مورد تایید رسانه ملی نیست، بلکه آن را مغایر فضای نقد منصفانه و اخلاقی می‌داند.»
نکته جالب این است که شبکه چهار از خود سلب مسئولیت کرده و گفته نظر کارشناسان برنامه ربطی به شبکه ندارد. این واکنش شبکه چهارم در فضای مجازی نیز مورد بحث قرار گرفته است. برخی نوشته‌‌اند چگونه وقتی در فضای مجازی مثل توئیتر فردی که کامنت‌ می‌گذارد دیگران باید بابت آن جواب پس بدهند، اما صدا و سیما حاضر نیست مسئولیت سخنان کارشناسان برنامه خود را قبول کند.
در پی این واکنش‌ها حبیب‌الله رحیم‌پور مجری و سردبیر برنامه زاویه در پایان برنامه مشهوری که مهمان برنامه در آن به رئیس جمهوری حسن روحانی توهین کرد در سخنانی این صحبت‌های مهمان برنامه حجت‌الاسلام جهان بزرگی را رد کرد و از مخاطبان عذرخواهی کرد. رحیم‌پور ضمن بیان این نکته که در برنامه زاویه که یک برنامه گفت‌وگومحور است اصل بر آزادی بیان است تاکید کرد که صحبت‌های مهمان برنامه دلیلی بر تایید آن نیست و شرمنده اظهارات مطرح شده است.
اما تا این جای کار این عذرخواهی‌ها دولتی‌ها را گویا راضی نکرده است. محمدمهاجری فعال سیاسی در توئیتر خود نوشت: «شنیدم چند تن از وزیران به ‎دفتر رئیس جمهور اعلام کرده‌‌اند اگر ‎رئیس صداوسیما بدون عذرخواهی از رئیس جمهور به خاطر پخش اظهارات موهن علیه ‎حسن روحانی بخواهد در جلسه هیات دولت شرکت کند، آنها از حضور در جلسه امتناع خواهند کرد.»
مهاجری همچنین در توئیت دیگری نوشته:«انتقاد از مسئولان و رئیس جمهور حق همه است، اما وقتی کسی لباس پیامبر را - چه حق و چه ناحق- پوشیده، اجازه ندارد بی‌تربیتی کند.هرچند درمتمایلین به تندروهای پایداریچی، اخلاقمداری، گوهر نایاب است. چقدر دلم تنگ شده است برای آخوندهایی که وقتی‌ می‌دیدیم‌شان، انگار یک پیامبر(ص)کوچک شده بودند. حیف که در جمهوری اسلامی باید با چراغ دنبال آنها بگردیم و حیف‌تر که افسرده و غصه دار، خیلی خیلی خیلی کم پیدا‌ می‌کنیم‌شان.»
واکنش‌ها به توهین شبکه چهار تنها سیاسی نبوده است. برخی استادان اخلاق نیز در مذمت آن نوشته‌‌اند. سیدمحمد سجادی عطاءآبادی از اساتید حوزه نوشته:‌«یک فردی که امروز رئیس جمهور کشور است و از طریق فرآیندهای قانونی، توسط شورای نگهبان تایید، توسط مردم در انتخابات با ۲۴ میلیون رای انتخاب، بعد از آن نتیجه انتخابات مجددا به وسیله شورای نگهبان تایید و حکم ریاست جمهوری وی نیز در نهایت توسط رهبر معظم انقلاب، تنفیذ شده است، چرا باید حرمت وی را این گونه بشکنیم؟ برخی کارهای ما عبور از خطوط قرمز نظام است. آیا با خود فکر کرده‌ایم که عبور از خط قرمزهای اخلاقی، سیاسی و اجتماعی نظام ما را به کجا‌ می‌رساند؟ متاسفانه نتیجه و حاصل برخی رفتارها، کردارها و اقدامات غیرقانونی، خودسرانه و اختلاف برانگیز، باعث‌ می‌شود که دشمنان انقلاب شاد شوند و این به ضرر همه است، چرا ما هر حرف و ادعایی را بدون مدرک علیه دیگران مطرح‌ می‌کنیم؟ مرحوم آیت‌الله بهجت‌ می‌فرماید: «انسان وقتی حرفی را‌ می‌زند فاصله ‌ای وجود دارد تا حرف از زبانش به گوشش برسد، اما همین حرف قبل از این که از زبان فرد به گوش خود فرد برسد، خداوند آن را‌ می‌شنود و حتی در قلب و دل خود وقتی نیتی‌ می‌کنی، خداوند بر آن آگاه است، پس چرا ما اینقدر بی‌توجهی‌ می‌کنیم؟» سوال اصلی این است که چرا عده‌ای با چنین ادبیات تندی سخن‌ می‌گویند. برخی تأکید دارند این حرکت‌ها به خاطر نزدیک شدن به انتخابات است. در این باره محمود واعظی رئیس دفتر رئیس جمهوری گفته: «هرچه به انتخابات 1400 نزدیک‌تر‌ می‌شویم توهین به رئیس جمهوری و تخریب دولت افزایش‌ می‌یابد. این روش غیراخلاقی که با آموزه‌های دینی ما مغایر است برای توهین کنندگان محبوبیت‌ نمی‌آورد. از عزم و اراده رئیس جمهور و دولت برای تلاش بیشتر در این شرایط سخت و خدمت به مردم‌ نمی‌کاهد. میثاق همه ما در حکمرانی قانون اساسی است، مردم از تنش و توهین و جنجال خسته شده‌‌اند. برای حل مشکلات کشور نیاز به تعامل و هم افزایی داریم، تبلیغات و دخالت در امورات و وظایف دیگران راهگشا نیست. به جای شعار عمل کنیم و اجازه دهیم مردم قضاوت کنند.» حالا باید منتظر ماند و دید که دولت در مقابل اقدامات صدا و سیما دست به چه اقدام جدی‌ می‌زند و در این هفته آیا رئیس سازمان صدا و سیما از دولت عذرخواهی‌ می‌کند یا خیر.