نگاهی به واکنش توئیتر به بستن اکانت ترامپ

در حاشیه‌ حمله‌ طرفداران ترامپ به ساختمان کنگره، دید تازه‌ای را نسبت به فضای مجازی تجربه کردیم. این شبکه اجتماعی جهانی توئیت‌های آخر ترامپ را حذف کرد و بعد اکانت او را با استدلال «منع تشویش و ترغیب به خشونت بیشتر» برای همیشه بست. فراموش نکرده‌ایم که همین یک سال پیش ترامپ ایران را به هدف قرار دادن ۵۲ نقطه فرهنگی تهدید کرده بود. می‌توان با واکنش بازدارنده‌ اخیر توئیتر موافق بود، اما این سوال مطرح است که آیا در زمان تهدید ایران یا دیگر کشورها امکان ممانعت از خشونت، از لیست رسالت‌های توئیتر غیرفعال می‌شود؟ همچنین مسئله اساسی‌تر این است که خشونت در کدام کشورها برای شبکه‌های اجتماعی مهم است؟ در همین مثال اخیر، که برجسته‌ترین مثالِ تاکنون است، آیا برای این شبکه‌ اجتماعی، خشونت در آمریکا با خشونت در ایران تفاوت دارد؟ از عملکرد توئیتر به سادگی می‌توان نتیجه گرفت که بله؛ اگر شما یک کشور توسعه یافته باشید، ما (توئیتر) اجازه نمی‌دهیم حتی رئیس جمهور خودتان دعوت به خشونت کند، اما اگر در حال توسعه باشید، ما اجازه می‌دهیم ترامپ (رئیس جمهور یک کشور دیگر) در توئیتر تهدیدتان کند؛ حتی اگر هفته قبل همان ترامپ خودروی حامل سردار شما را هدف قرار داده باشد. این استدلال، از یک دید دیگر، جدید نیست؛ وقتی داعش در پاریس عملیات انتحاری انجام داد، به رسم یادبود و تسلی در نقاط مختلف دنیا (از جمله ایران) شمع روشن شد، اما آیا سالی چند مرتبه برای فجایع انسانی افغانستان شمع روشن می‌شود؟ به این معنا که این تفاوت در ارزش‌گذاری تنها رفتار یک شبکه‌ اجتماعی در واکنش به ماهیت جوامع نیست، بلکه در افراد نیز دیده می‌شود. ابراز همدردی افراد برای خشونت در خاورمیانه، نسبت به همان احساس در قبال سرزمین‌هایی که از جنگ دور هستند کمتر است، زیرا تعداد اخبار آن زیاد است و هنگامی که شیون طولانی شود افراد کمتری برای رسیدگی به شرایط صاحب‌عزا در کنار آنها می‌مانند و وقت صرف می‌کنند. در پایان می‌دانیم که می‌توان افراد را به رفتار احساسی خودشان آگاه کرد، ولی یک شبکه‌ اجتماعی جهانی را احساس اداره نمی‌کند. یکی از تکیه‌های این رفتار توئیتر بر همین نگاه در جهان است؛ آنها روی این مسئله حساب می‌کنند که هرچه افراد کمتر به این مصائب توجه داشته باشند، رفتار سیستماتیک توئیتر کمتر زیر سوال می‌رود. پرواضح است که لزوم توجه به شبکه‌های اجتماعی، بازگویی این قبیل دیدگاه‌ها و تلاش عمومی برای خروج از تله‌ سکوت در این فضاها، نیاز اساسی برای مقابله با چنین چینشی است.