تکدی‌گری در واگن‌های مترو

راه‌اندازی قطارهای شهر به‌ویژه در کلانشهری همچون تهران، مشکلات بسیاری را تاکنون در این ابرشهر خاورمیانه حل کرده است. مهم‌‌تر آنکه مانع از شکل‌گیری دشواری‌های دیگری شده است که تصور هر یک از این دشواری‌ها می‌تواند حوزه‌های زیستی و زندگی را با بحران‌های جدی مواجه کند. اما راه‌اندازی این قطار‌ها از همان ابتدا، با برخی معضلات همراه شد، به طوری که واگن‌های مترو که علی‌الاصول نماد شهری مدرن و پویا را برای جهانیان تداعی می‌کند، در شهر تهران، محل تجمع و فعالیت مهاجرانی شد که از این زیرساخت‌های مدرن شهری برای انجام کارهای غیرقانونی و بزهکارانه تکدی‌گری بهره برده‌اند. مطمئناً مسافران قطارهای شهری هر روز شاهد نمایش تکدی‌گری بوده‌اند. نکته جالب ماجرا آن است که متکدیانی که در خطوط مختلف قطارهای شهری به این جرم مبادرت می‌ورزند، معمولا چهره‌های ثابتی هستند. چند بچه و زنی که بچه‌ای همیشه خواب‌آلود در آغوش دارد و دختری جوان که اغلب چند بچه دیگر او را همراهی می‌کنند. شیوه فعالیت برخی از این بچه‌ها هم در نوع خود بدیع و تازه است، به طوری که بنده به دفعات مختلف دیده‌ام که این بچه‌ها، به کسانی که به درخواست تکدی آنها پاسخ نمی‌دهند، لگد زده‌اند. البته غرض اصلی از طرح این موضوع، گلایه از شکل خشن تکدی در قطارهای شهری تهران نیست، هرچند که لازم است که این موضوع از زاویه‌های اجتماعی و حقوقی از سوی دست‌اندرکاران مورد بحث و تصمیم‌گیری جدی قرار گیرد. اما به نظر می‌رسد که این موضوع به حال خود رها شده است، زیرا در طول چند سالی که اینجانب مسافر خطوط مترو چهار و شش بوده‌ام، تعداد متکدیان این خطوط همیشه ثابت بوده است، جالب‌‌تر آنکه چهره‌های آنها هم کاملا آشنا و ثابت بوده است. اغلب بچه‌هایی که در خطوط چهار و شش در قالب یک شبکه سازمان‌یافته به کار تکدی می‌پردازند دختر هستند. 
سن آن‌‌ها از پنج ساله تا ده و پانزده ساله متفاوت است. یکی از مسافران مترو می‌گفت که بارها وانت بارهایی را دیده است که اول صبح، این دختر بچه‌ها را به یکی از ایستگاه‌های مترو می‌رساند و هر غروب و در یک ساعت معین، برای بازگرداندن آن‌‌ها مراجعت می‌کنند. جدا از زشتی تصاویری که روزانه از سوی این متکدیان حرفه‌ای و بزهکار، پیش چشم مردم شهر، در قطارهای شهری به نمایش گذاشته می‌شود، باید به حرمت شهر و اصالت ضوابط شهری اشاره کرد که هر روز از سوی تعدادی اندک، زیر پا گذاشته می‌شود؛ تصاویری که باعث شکستن اعتماد به نفس همشهریان خواهد شد. حتی ممکن است، استانداردهای روانی، بهداشتی و محیط‌زیستی را برای برخی از مشاهده کنندگان، بی‌اهمیت جلوه دهد. به هر حال باید دانست که مشاهده روزانه، ماهانه و سالانه بچه‌ها و خصوصا دختران خردسالی که در قالب شبکه‌ها و باند‌های حرفه‌ای به کار تکدی می‌پردازند، به روان شهر آسیب‌های جدی وارد خواهد کرد و در ذهن برخی از مردم، ممکن است شهری تداعی شود که رفتارهای مدنی و اجتماعی افراد و گروه‌های هنجارشکن، تقریبا بی‌پاسخ می‌ماند. امید است که مقوله تکدی و استفاده‌های بزهکارانه و غیرقانونی از بچه‌هایی که فاقد خانواده‌های مستحکم هستند و نمایش غیر انسانی و غیراخلاقی برای همیشه مهار شود.