تصویرسازی با زمان

مهدی فیضی صفت| «ربکا» نامی آشنا برای دوستداران هنر و ادبیات است و «دختر گمشده»، داستان‌های ادبی و سینمایی برجسته‌ای را در ذهن تداعی می‌کند، اما «ربکا»، «دختر گمشده» کتاب «مخزن 13»، متفاوت از هر شخصیت داستانی دیگری است. نویسنده در همان چند خط نخست پاراگراف ابتدایی کتاب، مخاطب را با اصل غافلگیری به میان داستان پرت می‌کند؛ «یک ساعت پیش از غروب آفتاب داخل پارکینگ جمع شدند و منتظر رسیدن دستور ماندند. هوا سرد بود و بیشتر از چند جمله حرفی میانشان ردوبدل نشد. هرکدام سوال‌هایی داشتند که ذهنشان را درگیر کرده بود. دختر گمشده ربکا شاو نام داشت و آخرین باری که او را دیده بودند یک گرمکن سفید پوشیده بود.» خواننده کتاب در ادامه، وجه تسمیه نام کتاب را نیز درمی‌یابد؛ «مخزن»‌هایی که نویسنده در ادامه به خوبی و با بیان جزئیات تصویر کرده است: «مخزن‌‌ها همگی خاکستری براق و یکدست بودند.» از آنجایی که مؤلف کتاب، نویسنده صاحب‌نامی چون «جان مک‌گرگور» است، انتظار می‌رود با اثری جذاب و درگیرکننده روبرو باشیم؛ انتظاری که در کتاب «مخزن 13» محقق می‌شود و مخاطب تا پایان کتاب 240 صفحه‌ای، همراه با نویسنده پیش می‌رود تا پی به سرنوشت شخصیت‌های داستان ببرد.
«مخزن 13» در سال 2017 منتشر شد و چهارمین و در حال حاضر آخرین کتاب نویسنده 45 ساله بریتانیایی محسوب می‌شود. اولین رمان او با نام «اگر کسی درباره چیزهای مهم حرف نزند» در فهرست جایزه «من بوکر» قرار گرفت و او را به جوان‌ترین مدعی کسب یکی از مهم‌ترین جوایز ادبی جهان تبدیل کرد. او دو بار دیگر نیز نامزد دریافت این جایزه شده و البته تاکنون جوایزی از جمله جایزه ادبیات دوبلین، بتی تِرَسک و سامرست موآم را دریافت کرده است. «مک‌گرگور» در سرزمین اعجاب‌انگیز برمودا متولد شده و در حال حاضر در ناتینگهام زندگی می‌کند. او در دانشگاه این شهر به تدریس «نویسندگی خلاق» مشهور است. «مخزن 13» را می‌توان منسجم‌ترین و برجسته‌ترین اثر «مک‌گرگور» دانست که نمایان‌گر پختگی و تجربه فراوان اوست. نویسندگان نامداری مانند «جورج ساندرز»، «کالین بَرِت»، «سارا هال»، «جیمز وود» و «رودی دویل» به استقبال اثر «مک‌گرگور» رفتند و با عباراتی چون «شاهکار» و «خارق‌العاده» به تمجید از «مخزن 13» پرداختند. نازنین حاجی‌زاده، مترجم کتاب نیز به خوبی توانسته در عین وفاداری به اصل متن و همچنین سبک نگارش «مک‌گرگور»، ترجمه‌ای روان و گیرا از تصویرسازی‌های نویسنده به مخاطب ارائه کند. در جایی از کتاب می‌خوانیم: «هوای مه‌آلود از رودخانه به سمت دهکده حرکت کرد و صبح را در برگرفت، طوری که انگار خیابان‌ها در خوابی عمیق فرورفته باشند.» حاجی‌زاده، داستان‌نویس نیز بوده و مجموعه داستان‌هایی به قلم او منتشر شده است. او علاوه بر تسلط بر ترجمه، دستی بر آتش نویسندگی نیز دارد و به همین دلیل توانسته به خوبی مخاطب فارسی‌زبان را به ذهن و قلم «جان مک‌گرگور» پیوند بزند. مهم‌ترین مؤلفه و شاید وجه تمایز «مخزن 13»، تبدیل مفهوم زمان به یکی از شخصیت‌های اصلی و تأثیرگذار در داستان باشد. روایتی پیچیده، متفاوت، رازآلود و البته ساختارشکن، سبب شده «مخزن 13» یکی از کتاب‌های برجسته جهان در سال‌های اخیر لقب بگیرد. این کتاب با ترجمه «نازنین حاجی‌زاده» از سوی نشر «ورا» منتشر شده و در اختیار دوستداران ایرانی کتاب قرار گرفته است.