بایدن با تجربیات جنگ سرد، در برابر پوتین

همدلی| ترجمه: محسن رفیق: ناظران سیاسی بر این باورند که دوره بایدن، فراهم کننده فرصت‌های جدیدی در روابط آمریکا با روسیه است. تمایل احتمالی بایدن به کنترل تسلیحات، در برابر تصمیم ترامپ در خروج از این پیمان مشترک با روسیه، یکی از این موارد مهم است. این در حالی است که در دیگر سو به نظر می‌رسد که مسکو  هم احتمالا در دوره بایدن، مواضع محتاطانه‌تری را اتخاذ خواهد کرد. بر این اساس انتظار می‌رود که حتی در صورت عدم یک رابطه گرم بین ایالات متحده و روسیه در آینده، حداقل شرایط به انعطاف دوران  ریاست جمهوری اوباما بازگردد و با حذف تحریم‌ها و محدودیت‌های ایجاد شده در دوره ترامپ، شرایط پر التهاب پیشین با تلطیف قابل ملاحظه‌‌ای ‌‌روبه‌رو شود.« اندرو رس» خبرنگار گاردین در مسکو، در یادداشت خود در این روزنامه به بررسی شواهد تاریخی عملکرد بایدن در برابر مسکو پرداخته و بر این اساس آینده روابط دو کشور را ارزیابی کرده است. ترجمه این مقاله را در ادامه می‌خوانید: 

سال 1988 بود، درست نزديك به پايان جنگ سرد؛ زماني كه سناتور جو بايدن، براي ‌‌گفت‌وگویی دوباره در زمينه كنترل تسليحات به اتحاد جماهير شوروي سفر كرده بود. در آن زمان‌‌، او به اندازه‌‌ای در مسکو احساس راحتی می‌کرد که حتی پسر نوجوان خود را که در این سفر همراهش بود، در اتاق جلسه رسمی با مسئولان روسی، شرکت داد. به گفته ویکتور پروکوفیف، مترجم وزارت خارجه شوروی در آن جلسه، جو بایدن در هنگام شروع ‌‌گفت‌وگو خطاب به سایر حضار گفت: «پسرم‌ هانتر،‌ به امور بین‌الملل و دیپلماسی، بسیار علاقه‌مند است. آیا از نظر شما ایرادی ندارد که او در این جلسه بنشیند و به صحبت‌های ما گوش کند؟» در عکسی که از آن نشست منتشر شده است، پسر بایدن در بالای میز در حالی نشسته است که پدرش و آندری گرومیکو، رئیس هیأت رئیسه شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، در حال بحث در مورد تصویب پیمان نیروهای هسته‌‌ای میان‌برد، هستند. پروکوفیف در این زمینه می‌گوید:«این ‌‌مسئله برای من به عنوان یک شهروند جماهیر شوروی، بسیار غیر معمول و قابل توجه بود.»
جو بایدن، ماه آینده در حالی وارد کاخ سفید می‌شود که تقریبا نیم قرن تجربه سیاست خارجی را با خود به همراه دارد، ‌‌مسئله‌‌ای که او را به یکی از با سابقه‌ترین روسای جمهور منتخب در آمریکا تبدیل کرده است. بیل بردلی، سناتور سابق که در سال 1979 او را در دیدار از مسکو همراهی کرده است، می‌گوید: «جو اتحاد جماهیر شوروی را می‌شناخت، همانطور که اکنون روسیه را می‌شناسد. او تجربه‌های مهمی در کار با ولادیمیر پوتین دارد و می‌داند که چه چیزی ممکن است و چه غیر ممکن است.»
بایدن در توصیف یکی از دیدارهای خود از شوروی اظهار کرده بود كه در سال 1979 و قبل از مذاكره با الكسی كوسیگین نخست‌وزیر شوروی، مدت كوتاهی نیز با لئونید برژنف در كرملین ملاقات داشته است. او درباره این دیدار می‌گوید: «برژنف، بسیار نحیف به نظر می‌رسید. ما نمی‌دانستیم او قبلا بیمار بوده و اکنون به مرگ نزدیک شده است. رئیس جمهور اتحاد جماهیر شوروی پس از معارفه، با عنوان کردن بهانه‌ای، جلسه را به کاسیگین تحویل داد.»بایدن پیش از این نیز درباره ادعاهای مربوط به مراودات خارجی خود با واکنش‌های متفاوتی ‌‌روبه‌رو شده بود. در جریان رقابت‌های مقدماتی دموکرات‌ها در اوایل سال جاری، او بارها ادعا کرده بود که در هنگام تلاش برای دیدار نلسون ماندلا در زندان، در آفریقای جنوبی دستگیر شده است. بایدن در برابر روزنامه‌های آمریكایی که جزئیات این ماجرا را بررسی كرده بودند،‌ تنها پاسخ داد:«بله، من دستگیر نشدم، اما من را متوقف كردند. من اختیار حرکت به سمت جایی را که به آن متمایل بودم، نداشتم.»
آندری کوزووی، مورخ دانشگاه لیل و نویسنده زندگینامه‌هایی در مورد رهبران شوروی، در این زمینه می‌گوید: «بایدن فقط یك دندانه كوچك در دستگاه تنش‌زدایی كارتر بود كه برای كمك به رفع نگرانی‌های داخلی در مورد پیمان سالت2، به مسكو فرستاده شد.» این در حالی است که تعداد کمی از مقامات اتحاد جماهیر شوروی نیز در خاطرات خود از رئیس جمهور بایدن نام برده‌اند و در مجموع مطبوعات شوروی ورود سناتورهای آمریکایی را به لنینگراد و مسکو بسیار مختصر می‌دانند. 
با این حال بایدن در جلسات خود با رهبران اتحاد جماهیر شوروی، مبدع یک سبک خاص بود که به عنوان مشخصه اصلی او محسوب می‌شد. اگر دونالد ترامپ با پیگیری معاملات املاک و مستغلات، راهی مسکو شد و برنی سندرز سعی در پیوستن به مردم بورلینگتون و یاروسلاول داشت، اما بایدن نشان داد که می‌تواند با مقامات کرملین برای کنترل تسلیحات وارد معامله شود.
این در حالی است که ناظران سیاسی همین نقش را برای تعاملات او در ماه آینده با پوتین، پیش‌بینی کرده‌اند؛ تکرار معاهده جدید کاهش تسلیحات، یعنی همان معامله‌‌ای که او در همراهی با سنا به عنوان معاون رئیس جمهور در سال 2010، پایان دادن به آن را هموارتر کرده بود.
جمله اصلی بایدن در ملاقات‌هایش با مقام‌های شوروی این بود:«شما نمی‌توانید یک رفیق را گول بزنید.» او از این جمله بارها استفاده می‌کرد؛ حتی در سفر دوباره خود و در سال 1984. به هر روی از بایدن در روسیه به عنوان طرفدار تنش‌زدایی یاد می‌شود که می‌خواست شکاف بین مسکو و واشنگتن را برطرف کند، حتی با فروپاشی روابط در اوایل دهه 1980. با این حال، بدبین‌ها می‌گویند بی‌اعتمادی متقابل موجود اکنون ممکن است به مراحل بسیار بدتری هم برسد.
سرگئی کاراگانف، کارشناس روسی برجسته در حوزه سیاست خارجی که نقش مهمی در سازماندهی سفرهای بایدن به این کشور داشته است، گفت:«اگر ما اکنون، همان بایدن دهه‌های 1970 و 1980 را در کاخ سفید داشتیم، نگرانی زیادی در زمینه روابط دو کشور وجود نداشت.» او بایدن را این گونه توصیف می‌کند:«چپ خوش چهره و با ثباث آمریکایی» رویکرد بایدن در برابر روسیه را می‌توان در مصاحبه تلویزیونی او در سال 1979، که بلافاصله پس از معاهده استارت2، انجام  گرفت، مورد ارزیابی قرار داد. او در مصاحبه گفت:‌«من فکر می‌کنم چشم‌انداز مناسبات اتحاد جماهیر شوروی و آمریکا خوب است.»
از زمانی که حمله شوروی به افغانستان در سال 1980، روابط کاخ سفید و کرملین را به یک بن‌بست سیاسی کامل کشاند، این تنها بایدن بود که در سال 1984 به همراهی سناتور ویلیام کوهن، به مسکو بازگشت تا پیام خصوصی رونالد ریگان را در مورد رویکرد جدید کنترل تسلیحات، به مقام‌های سیاسی این کشور ارائه دهد. با وجود همه اختلاف‌ها، طرفین این ماموریت را جدی گرفتند. نتیجه این تبادل نظر آن‌چنان مهم بود که دو سال بعد‌‌، ریگان و میخائیل گورباچف به طور جدی در مورد حذف همه سلاح‌های هسته‌‌ای در جریان اجلاس ریکیاویک بحث و ‌‌گفت‌وگو کردند.بایدن در سال 1988 در نتیجه بحث در مورد تصویب پیمان نیروهای هسته‌‌ای میان‌برد با گرومیکو، همتای شوروی خود، پیمانی را امضا کرد که بر اساس آن پرتاب موشک‌های هسته‌‌ای را که می‌توانند از اتحاد جماهیر شوروی به اروپا اصابت کنند، ممنوع می‌کرد و این همان توافق مهمی بود که ایالات متحده در زمان ریاست جمهوری ترامپ آن را ترک کرده است.
سفر بعدی جو بایدن به مسکو، 20سال دیگر طول کشید؛ این سفر زمانی اتفاق افتاد که از تسلط پوتین بر سیاست روسیه، حداقل 10سال می‌گذشت و روابط هنوز تا حدی متشنج بود. این در حالی بود که نوع تعامل و ‌‌گفت‌وگوی سیاسی دو طرف نیز نسبت به زمان جنگ سرد تغییر کرده بود؛ به گونه‌‌ای که زمینه ‌‌گفت‌وگو از کنترل تسلیحات و تعادل نظامی به دموکراسی و اقتصاد، تغییر مسیر داده بود. اگر چه دهه‌ها تجربه سیاست، از اهمیت بسیاری برخوردار است، اما نباید از نظر دور داشت که بایدن زیاد هم تغییر نکرده است. او پیشتر در اظهار نظری خطاب به رهبران مخالف با ادامه حکومت‌داری پوتین، اظهار کرده بود که ولادیمیر پوتین نباید برای بار سوم کاندیدای ریاست جمهوری روسیه شود. در آن زمان برخی تحلیل‌گران روسی با واکنش به این رویکرد بایدن، اعلام کردند که او از خط قرمز عبور کرده است. کاراگانف، یکی از این تحلیل‌گران در بخشی از گزارش خود در این باره گفت: «پوتین، این حملات شخصی را از یاد نخواهد برد، او هرگز این موارد را فراموش نخواهد کرد.»
با این وجود شاید بتوان گفت که اگر فرصتی برای ایجاد رابطه جدید با روسیه وجود داشته باشد، به واقع باید آن را در شانس حضور بایدن در کاخ سفید جست‌وجو کرد، چرا که با ادامه ترامپ قطعا دورنمایی برای این چشم‌انداز قابل تصور نبود.
گاردین – 29 دسامبر 2020