اما و اگرهای دلار 15هزارتومانی

همدلی|  فاطمه آقایی‌فرد: از زمانی که رئیس‌جمهور وعده دلار 15هزار تومانی را به صورت رسمی از رسانه‌ها اعلام کرده، واکنش‌های اقتصادی و اجتماعی به این عقبگرد، همچنان ادامه دارد. حالا چه این وعده محقق شود و چه نشود، چند روزی می‌شود که رنگ چهره مهم‌ترین بازارهای پایتخت؛ از چهارراه‌استانبول گرفته تا حافظ و جمهوری، متاثر از این وعده‌ها تغییر کرده است؛ دلار به کانال 22هزار تومانی رسیده، سکه تمام به حوالی 10میلیون تومان پاگذاشته و شاخص کل بورس نیز فقط در اولین روز هفته جاری در ادامه روند ریزشی گذشته خود، بیش از 43هزار واحد دیگر عقبگرد داشته است. هفته گذشته بود که حسن روحانی، مدت‌ها بعد از افزایش بی‌سابقه قیمت ارز به این موضوع واکنش نشان داد و به صراحت اعلام کرد: «اگر منابع در اختیار بانک مرکزی قرار بگیرد، قیمت دلار از 25هزار تومان به 15هزار تومان می‌رسد». تغییرات در روابط سیاسی در حوزه بین‌الملل و روی کار آمدن رئیس‌جمهور جدید آمریکا از اواخر هفته گذشته گره خورد با همین وعده‌ها، به‌طوری‌که روند ریزشی دلار که از اواخر هفته قبل آغاز شده بود ادامه پیدا کرد و همین شد که فعالان بازار نیز در صحبت‌های خود به این موضوع اشاره کردند که مردم و بازاری‌ها در حالی در انتظار ریزش بیشتر قیمت ارز هستند که روحانی وعده داده که تصمیم داریم قیمت دلار را پایین بیاوریم. حالا سوال مهمی در میان اذهان عمومی ایجاد شده؛ دلار 15هزار تومانی چقدر با واقعیت‌های اقتصادی همخوانی دارد و با توجه به چسبندگی قیمت‌ها به سقف، این وعده تا انتخابات ریاست جهموری، محقق خواهد شد؟ برخی نگاه خوبی به دلار 15هزار تومانی ندارند و آن را مساوی با واردات و فلج شدن تولید داخل و خروج سرمایه از کشور عنوان می‌کنند، برخی دیگر نیز این وعده‌ را هشداری از سوی دولت تلقی کرده و خود را برای دلار 40 هزار تومانی آماده کرده‌اند. برخی عواقب رسیدن دلار به 15 هزار تومان را افزایش فعالیت دلالی و در نهایت رساندن قیمت ارز به 70هزار یا 80 هزار تومان، عنوان می‌کنند. هر چه که هست، اظهارنظرها در این‌باره فراوان است و هنوز اتفاقی نیفتاده جو روانی این وعده گریبان بازارهای پایتخت و مهم‌تر از همه سرمایه‌گذاران متضرر تالار شیشه‌ای را گرفته است. تحت چنین شرایطی بسیاری از کارشناسان فشردن دوباره فنر ارز را مساوی با جهش شارپی دلار در سال‌های آینده مطرح می‌کنند و وعده دلار 15هزار تومانی را اگرچه محقق شود، ماندگار تلقی نمی‌کنند. 
سجاد بوربور، کارشناس بازارهای مالی، درباره مسیر حرکت دلار در ماه‌های آینده این طور به «همدلی» گفت: «باید ابتدا از لحاظ فاندامنتال(تحلیل بنیادی)  مسیر حرکت دلار را بررسی کرد تا درباره چشم‌انداز آن بتوان اظهارنظر کرد. با توجه به رشد نقدینگی و رشد اقتصادی، قیمت دلار باید از حدود 20سال گذشته تاکنون رشد می‌کرد. بر اساس این‌که نقدینگی از دهه 80 تاکنون رشد قابل‌توجهی را هر ساله ثبت کرده و همزمان رشد اقتصادی طی این سال‌ها کمتر به دو درصد رسیده، به نظر می‌رسد که قیمت دلار باید حتی بر اساس میزان تورم که 25 درصد بود، رشد می‌کرد. اما بانک مرکزی و مرکز آمار همواره طی این‌ سال‌ها متوسط نرخ تورم را 18درصد اعلام کرده‌اند، این در حالی است که در واقعیت متوسط نرخ تورم 25 تا 28درصد بوده است». 
این کارشناس بازارهای مالی در ادامه صحبت‌های خود با «همدلی» افزود: «اختلاف حدود هفت درصدی میان تورم واقعی و تورمی که از سوی نهادهای رسمی اعلام شده، وجود دارد، در نتیجه قیمت دلار نیز از دهه 80 تاکنون سرکوب شده است و در نتیجه حتی در شرایطی که قیمت دلار کاهش یافته، این نرخ ماندگار نبوده است». بوربور در ادامه تاکید کرد: «همه دولت‌ها در تلاش هستند تا تورم را پایین نگه دارند، بنابراین زیرپوسته این تفکر که باید تورم پایین نگه داشته شود، قیمت دلار سرکوب شده و اکنون شرایطی پیش آمده که کشور را به سمت بیماری هلندی سوق داده است». این کارشناس در ادامه افزود: «در سال 90 ما جامپ‌های قیمتی داشتیم، این در حالی است که باید به طور میانگین هر سال با توجه به تورم، قیمت ارز رشد می‌کرد تا این جهش‌های قیمتی را تجربه نمی‌کردیم، در حال حاضر ما به جایی رسیده‌ایم که رشد نقدینگی به سه میلیون میلیارد تومان رسیده، با این نقدینگی و زیر سایه تورم اعلامی پایین‌تر، همچنین با رشد اقتصادی حدود دو درصدی، نرخ دلار ما باید در محدوده 26هزار تومان الی 27هزار تومان باشد، اگرچه این نرخ ماندگار نبود و به قیمت تعادلی خود بازگشت». بوربور در پاسخ به این سوال که آیا دلار طبق وعده رئیس‌جمهور به 15هزار تومان برمی‌گردد یا خیر، این‌طور به «همدلی» گفت: «از پنج سال پیش تاکنون بسیاری از بازارهای ما رشد قابل‌توجهی را ثبت کرده‌اند؛ بورس به خوبی رشد کرده، قیمت مسکن بخصوص در مناطق یک و سه جهش داشته و قیمت دلار نیز به بالاتر از 20 هزار تومان رسیده، با رشد نرخ ارز بسیاری از سرمایه‌گذاران به این بازار کوچ کردند، بنابراین این هجوم سرمایه‌ها مانع از کاهش قیمت دلار شد، بنابراین باید گفت که قیمت دلار شاید به 15 هزار تومان برسد، اما در این کانال ماندگار نخواهد بود و سریع این قیمت بازمی‌گردد به محدوده تعادلی خود». 
این کارشناس با طرح این سوال که آیا  مانند دهه 80، دلارهای نفتی برای سرکوب نرخ ارز وجود دارد یا خیر، این پاسخ را به «همدلی» داد: «با گرفتن منابع ارزی از کشورهایی مانند کره جنوبی، عراق و چین، شاید به طور مقطعی قیمت دلار کاهش یابد، اما این کاهش قیمت ماندگار نیست». بوربور ادامه داد: «در بودجه سال آینده دولت حداقل 200 هزار میلیارد تومان با کسری مواجه است، در صورتی که این کسری از محل پایه پولی تامین شود، رشد دیگری در نرخ ارز مورد انتظار خواهد بود». به گفته این کارشناس: «در مجموع پتانسیل کافی برای کاهش نرخ ارز در کشور وجود ندارد، از سوی دیگر دولت نیز اعلام کرده که با این بودجه تورم 23درصدی مورد انتظار است، کمیسیون اقتصادی نیز تورم را 40درصد پیش‌بینی کرده، با توجه به این وضعیت به نظر می‌رسد این تورم روی قیمت دلار خواهد نشست و بنابراین جهش بیشتری در نرخ ارز مشاهده خواهد شد یا به عبارتی فنر فشرده ارز گشوده می‌شود».