حاملان کرونا از قشم تا قم

همدلی| ذکر این‌که در مثل مناقشه نیست، برخی رفتارها و تصمیم‌گیری‌ها درخصوص مقابله با کرونا را با این ضرب‌المثل می‌شود توضیح داد؛ «آدم عاقل از یک سوراخ دوبار گزیده نمی‌شه!»، اما در روزهای گذشته شاهد برخی رفتارها بودیم که قبل‌تر به‌خاطر آن‌ها برگ‌ریزانی از هموطنان ما به راه افتاد، گویی که همه ما روزهای سخت تلفات کرونایی آبان و آذر را به‌راحتی فراموش کردیم. حالا از رفع محدودیت‌ سفرهای بین شهری گرفته تا برگزاری مراسم‌ها و حتی احتمال بازگشایی مدارس سبب شده که بسیاری از کارشناسان از بهمن و اسفندی نام ببرند که قرار است همه ما را در شوک تلفات و تعداد بالای مرگ‌ومیرهای کرونایی فرو ببرد.

 پیش به‌سمت جنوب

از آن‌جایی که در روزهای گذشته نقشه شیوع کرونا نشان داد که اکثر شهرها آبی و زرد هستند و طبق پروتکل‌ها امکان تردد خودروهای شخصی از شهرهای زرد به یکدیگر منع قانونی ندارد، بنابراین در ایام تعطیلات جاده‌های کشور از مسافر پر شد. اما این‌بار به‌جای استان‌های شمالی که همچنان در وضعیت قرمز هستند، استان‌های جنوبی هدف هجوم مسافران قرار گرفت، طوری‌که روز گذشته ایلنا گزارش داد براساس برخی آمارها حدود 40هزار مسافر وارد قشم شده‌اند. مسئله‌ای که علیرضا رئیسی سخنگوی ستاد ملی مبارزه با کرونا در آخرین جلسه این ستاد در حضور رئیس‌جمهور با نشان دادن تصاویری از صف‌های طولانی مسافران به‌شکل جدی به‌آن واکنش نشان داد و گفت: «در یک روز 6هزار ماشین وارد جزیره قشم شد، 8هزار نفر با لنج وارد شدند و 8پرواز هواپیما وارد قشم شده، یعنی چیزی حدود 30الی40هزار نفر هم‌زمان وارد یک جزیره شدند، این افراد ساعت‌ها کنار یکدیگر منتظر بودند تا ماشین‌های خودشان را روی لندیگرافت‌ها بگذارند تا وارد جزیره شوند، قطعاً این وضعیت اسفناک است.» در همان جلسه سعید نمکی، وزیر بهداشت در تکمیل صحبت‌های رئیسی گفت که «90درصد این مسافرها هم ماسک‌های خودشان را در جزیره برداشتند.» البته چنین رفتاری تکراری نیست، مشابه همین مسافرت‌ها در اردیبهشت و خرداد سال جاری تکرار شده بود که نمکی در واکنش به سفرهای اخیر گفت: «نگرانیم که دوباره با عادی‌انگاری به تله اردیبهشت و خردادماه بیفتیم. اگر این بار گرفتار شویم، موج و شدت خیز جدید کرونا در کشور شاید بیشتر باشد و نیروهای ما ممکن است توان و انرژی مقابله چندباره با موجی جدید را نداشته باشند.» دراین بین بسیاری معتقدند اعلام رنگ شهرها درباره وضعیت کرونایی آن‌ها یک اشتباه از سوی ستاد کرونا بود، چراکه درکنار شهرهای محدود با وضعیت قرمز، اعلام وضعیت زرد و آبی برای سایر شهرها خودش مانند چراغ سبزی برای مسافرها بود که به‌کدام شهر سفر کنند، و در روزهای سرد زمستانی چه مقصدی بهتر از جنوب ایران با شهرهایی که آبی و زرد اعلام شدند. حالا همه نگران بازگشت این مسافرها به شهرهای مبدأ هستند و خدا می‌داند که درخصوص انتقال ویروس کرونا چه سرنوشتی در انتظار مردم است.

 نگرانی کرونایی در سایه برگزاری مراسم مذهبی

اما جدا از مسئله مسافرت‌ها، برگزاری برخی مراسم مذهبی هم سبب‌ساز افزایش نگرانی‌ها شد. از این روی علیرضا رئیسی، در جلسه ستاد کرونا با انتشار تصاویری به رئیس‌جمهور گفت که «من فکر می‌کنم در قم حتماً شاهد پیک بیماری خواهیم بود و در آن شکی نیست. یعنی هیچ‌گونه پروتکلی در قم رعایت نشد، نه در نماز جمعه‌ای که برگزار کردند رعایت شد، نه در موارد دیگر، طبق گزارش رسمی فقط 30درصد از ماسک استفاده کردند، و بعد مردم در صف موکب و غذا ایستادند، یعنی وضعیتی که قطعاً ما دچار بیماری خواهیم شد و کسانی‌که با بی‌مبالاتی دارند این برنامه‌ریزی‌ها را انجام می‌دهند بدون تعارف این‌ها مسئول مرگ مردم در پیک بعدی هستند، این‌ها باید مجازات شوند، غیر ازاین فایده‌ای ندارد، این ثواب کردن نیست.» اگرچه این صحبت‌های سخنگوی ستاد ملی مبارزه با کرونا با واکنش‌های مخالف روبه‌رو شد و عده‌ای به‌ویژه درخصوص صحبت‌های رئیسی درباره وضعیت شهر قم او را متهم به سیاه‌نمایی کردند، اما واکنش‌های همسویی هم داشت. طوری‌که به‌گزارش ایلنا، محمدرضا قدیر، رئیس دانشگاه علوم‌پزشکی قم روز گذشته ضمن اشاره به‌احتمال شروع پیک چهارم در این استان گفت که «اگر تجمعات و برگزاری مراسم‌ها در استان ادامه‌دار باشد، صراحتاً جلوی آنها ایستادگی خواهیم کرد، در جلسه ستاد ملی کرونا به استاندار قم نیز گوشزد شد که برگزاری مراسم‌ها باید کاهش و با رعایت تعداد نفرات و دستورالعمل‌های بهداشتی باشد. برپایی هرگونه موکب و ایستگاه صلواتی، پیاده‌روی و حرکت دسته‌جات و تجمع ممنوع است و همگان باید به فکر سلامتی هم باشند.»  در ادامه واکنش‌ها به برگزاری برخی مراسم مذهبی و انجام مسافرت‌ها، حسام‌الدین آشنا، مشاور رئیس‌جمهور در حساب توئیتری خودش نوشت که «‏معاون بهداشتی وزارت ب.د.آ.پ در جلسه ستاد ملی کرونا طوفان به‌پا کرد. او شواهدی تصویری از قشم و قم ارائه کرد که نشان می‌داد در سفرها، مراسم و تجمعات مذهبی مراعات دستورالعمل‌ها بسیار کاهش یافته ‌است. هشدار: بی‌توجهی‌ها و بروز موج چهارم، نظام درمانی را در خطر ناپایداری قرار می‌دهد.» همچنین معزی، معاون ارتباطات و اطلاع‌رسانی دفتر رئیس جمهوری در توئیتی نوشت: «باتوجه به برآوردهای نگران کننده‌ای که در ستاد ملی مطرح شد، خطر موج چهارم کرونا بسیار جدی است. شتاب عادی‌انگاری، بی‌درنگ به شیب سرکش نمودار ابتلا و مرگ بدل خواهد شد. نباید قربانی موفقیت خود بشویم و آمار پایین این روزها، توهم پایان همه‌گیری را در ما بیدار کند.» از طرفی به‌گزارش ایسنا، سیماسادات لاری، سخنگوی وزارت بهداشت، باتوجه به‌مسئله عادی‌انگاری‌ و شروع مواجهه با پیک چهارم کرونا گفت که «طی روزهای گذشته از شدت روند نزولی موارد ابتلا به بیماری در کشور تا حد زیادی کاسته شده که این مسئله می‌تواند به‌عنوان یک زنگ خطر جدی برای ما قلمداد شود. بنابراین وضعیت در تمامی نقاط کشور ناپایدار، حساس، شکننده و در استان‌های شمالی نگران کننده است.» از این روی درخصوص تاثیر برگزاری مراسم‌ها بدون رعایت پروتکل‌های بهداشتی در افزایش موارد ابتلا به کرونا، باید مانند تاثیر افزایش مسافرت‌ها بر روند صعودی موارد ابتلا به کووید19 منتظر روزهای آینده بود.

 بازگشایی احتمالی مدارس و شیوع کرونا

با این وجود درکنار موارد گفته شده احتمال بازگشایی مدارس برای پایه اول و دوم ابتدایی در مناطق زرد از اول بهمن‌ماه یکی از علل افزایش نگرانی‌ها در روزهای گذشته شده است، تصمیمی که اگرچه از ابتدای هفته گذشته شنیده شد، اما به‌نظر می‌رسد مخالف‌های جدی داشته باشد و از طرفی سبب سردرگمی برخی معلم‌ها شده است. در گزارشی‌که ایسنا به آن اشاره کرده، اواخر هفته‌ای که گذشت، محسن حاجی میرزایی، وزیر آموزش‌وپرورش با اطمینان در خصوص بازگشایی مدارس گفت: «اصل بر این است که مدرسه باز باشد البته با رعایت پروتکل و دستورالعمل‌های بهداشتی؛ هرزمان که متخصصان به‌این نتیجه برسند که در مناطقی بازگشایی مدارس با تبعات روبه‌رو است ما تبعیت می‌کنیم، اما اکنون ستاد کرونا تصمیم گرفته است که آموزش‌ها حضوری باشد، اما با الزاماتی همراه باشد.» از این روی سخنان حاجی‌میرزایی بدون پاسخ نماند و برخی کارشناسان به‌آن واکنش نشان دادند، حمید سوری، رئیس کمیته کشوری اپیدمیولوژی در یک گفت‌وگوی تلویزیونی با اشاره به‌این‌که «ما معمولا در مسیر کنترل اپیدمی ممکن است دچار خوش‌بینی‌های کاذبی شویم و این موضوع می‌تواند سبب بازگشت اپیدمی شود.» درخصوص بازگشایی مدارس گفت: «من در شرایط فعلی کاملا مخالف بازگشایی مدارس و بسیار نگران این کار هستم. چراکه انتقال بیماری کرونا در اثر مواجهه با دیگران انجام می‌گیرد و کنترل کودکان بسیار مشکل است و به‌احتمال زیاد رعایت فاصله‌گذاری در بین آنان‌ وجود ندارد. کودکان می‌توانند انتقال‌دهنده بیماری به‌دیگران باشند، بدون این‌که خودشان علائمی نشان دهند.» باتوجه به ‌ادامه واکنش‌ها برخلاف چیزی‌ که وزیر آموزش‌وپرورش گفته بود ستاد ملی مبارزه با کرونا موافق این بازگشایی است، درجلسه‌ پنجاه و سومِ اعلام مصوبات ستاد مبارزه با کرونا سخنگوی این ستاد به خبرنگاران گفت: «به‌عنوان سخنگوی ستاد ملی اعلام می‌کنم که مدارس به‌هیچ وجه به‌صورت اجباری برگزار نخواهد شد.» رئیسی اعلام کرد: «اما حضور کادر مدرسه، مدیریت و کارکنان در مدرسه به‌عهده خود آموزش‌وپرورش است و خودشان تصمیم می‌گیرند که به چه‌صورت خواهد بود.»
درچنین شرایطی حالا بسیاری از معلم‌ها سردرگم هستند که درصورت حضور برخی دانش‌آموزان در مدرسه هم باید آموزش حضوری داشته باشند و هم برای دانش‌آموزانی که مدرسه نروند باید آموزش مجازی داشته باشند. به‌هر شکل نگرانی‌ها از شروع پیک چهارم کرونا باتوجه به رفتارهای روزهای گذشته افزایش پیدا کرده و زنگ هشدار را به‌صدا درآورده است.