«همدلی» در پی ادامه بحران سیل در سیستان و بلوچستان گزارش میدهد:
13 روز جهنمی...!
همدلی| گروه اجتماعی: با گذشت بیش از ۱3روز از سیل سیستان و بلوچستان، به نظر میرسد بار اصلی امدادرسانی و بازگشایی مسیرها و جادهها بر عهده گروههای مردمی و نیکوکاران باشد. این در حالی است که وضعیت امداد رسانی به سیل زدگان همچنان بحرانی است؛ به گونهای که برخی پزشکان درباره شیوع بیماریهای همهگیر در منطقه به دلیل نبود آب سالم هشدار دادند. سیل سیستان و بلوچستان از ششم اسفند آغاز شد و در جریان آن بیش از ۱۰ هزار نفر صدمه دیدند. در همین راستا گزارشهای منتشر شده از سوی رسانههای مختلف حمایت از بحرانی بودن شرایط حاکم بر مناطق سیل زده این استان دارد. سیلی که به گفته نماینده مجلس به هزار روستا و 400 هزار نفر در جنوب سیستان و بلوچستان آسیب زد.
مسیرهای کمکرسانی ناهموار
یکی از شهروندان ساکن دشتیاری در مورد شرایط منطقه سیل زده خود میگوید: «دولت هیچ لودری در اختیار ما قرار نداده. فقط خیرین دو لودر برایمان آوردند که با استفاده از آنها نمیتوانیم همه راهها را به سرعت باز کنیم.»
ویدیوهای منتشر شده در رسانههای اجتماعی نیز نشان میدهند؛ مسیر خودروهای حامل کمکهای مردمی زاهدان برای سیلزدگان جنوب سیستان و بلوچستان به علت خرابی جاده و آمدن سیل مسدود شده است و رانندهها به سختی از معبرها عبور میکنند.
به گفته شهروندان، بیشتر راههای اصلی دشتیاری بهعنوان یکی از کانونهای اصلی سیل سیستان و بلوچستان زیر گِل رفته است و خودروهای امدادرسانی مردمی غیربومی به سختی میتوانند جادههای دسترسی به روستاها را پیدا کنند.
همچنین برخی از خبرهای منتشر شده حاکی از آن است که در روستاهای شهرستان دشتیاری، ایستگاهی بر پا شده که گروههای داوطلب مردمی در آن برای سیلزدگان غذای گرم میپزند.
شهروندی که جمعآوری و ارسال گروهی از کمکهای مردمی را به دشتیاری بر عهده دارد، نیز در همین خصوص با از بین رفتن جادهها، مردم در روستاها محصور و محبوس شدهاند و نمیتوانند مواد غذایی مورد نیازشان را تامین کنند.به گفته او، حجم آب در روستاهای دشتیاری به اندازهای است که بسیاری از مردم برای تردد از قایق استفاده میکنند.
نبود راه دسترسی باعث شده خودروهای سنگین گروههای خیریه و داوطلب مردمی، به سختی وارد روستاهای درگیر آبگرفتگی شوند.
به گفته یکی از شهروندان، آب و مواد خوراکی به سختی به روستاهای این منطقه میرسند چرا که خودروهای عادی با بار اضافی سنگین شده و در گلولای گیر میکنند.
سفر رئیسجمهور و گفتههای مردم
ابراهیم رئیسی روز چهارشنبه برای آنچه «سرکشی از وضعیت امدادرسانی به سیلزدگان سیستان و بلوچستان» اعلام شد به این استان سفر و با هلیکوپتر از مناطق سیلزده بازدید کرد.
در همان روز ویدیویی درباره بازدید ابراهیم رئیسی از مناطق سیلزده منتشر شده است که یک شهروند در آن خطاب به رئیس دولت میگوید: «لودر و کمپرسیهای شما بعد از ۹ روز به مناطق سیلزده آمدند. این شد خدمت؟ ۷۰۰ نفر در این منطقه در محاصره آب بودند.» همچنین در ویدیوهای منتشر شده از سفر رئیسی به مناطق سیلزده، یکی از مسوولان استانی به او میگوید هیچ یک از خانههای شهروندان در سیلاب تخریب نشده است.این سخنان او با انتقاد سیلزدگان مواجه شد و یکی از شهروندان خطاب به رئیسی گفت: «چطور تخریب منزل و آبگرفتگی نداشتیم؟ بیایید داخل روستا و خودتان ببینید.»بنا بر گزارشهای رسمی، در شهرستانهای چابهار، نیکشهر، زرآباد، راسک، سرباز، فنوج، دشتیاری، سیب و سوران مهرستان، قصرقند و کنارک، ۸۰۰ واحد مسکونی آسیب دیدند که ۳۰۰ واحد باید نوسازی شوند.
در این شهرستانها که کانونهای اصلی سیل بودند، حدود ۱۹ هزار هکتار از اراضی زراعی آبی، هزار و ۹۳۳ هکتار اراضی باغی، ۲۷۱ حلقه چاه کشاورزی، ۲۲۱ واحد گلخانه، ۳۰۰ واحد دامداری روستایی و عشایری و ۱۵ کلنی زنبور عسل بر اثر شدت بارندگیها آسیب دیدند.
نگرانی از کمبود مایحتاج اولیه زندگی
یکی از امدادگران داوطلب که در روزهای گذشته در شهرستانهای میرجاوه، سوران و نیکشهر حضور داشته است، در گفت و گو با رسانهای اعلام کرده که لودرها و تلاششان برای راه زدن به روستاها کافی نیست.به گفته او، بعضی از روستاهای کمجمعیت در این مناطق با ۵۰ تا ۱۰۰ خانوار بهطور کلی نابود شدهاند و امدادرسانی به آنها انجام نگرفته است.این امدادگر داوطلب تاکید کرد در بعضی روستاها علاوه بر اینکه سیلاب خانهها را خراب کرده، بعد از گذشت 12 روز همچنان آب در حجمی زیاد باقی است، بهطوری که سطح آب در معابر تا ۵۰-۶۰ سانتیمتر بالا آمده و عبور و مرور در روستا را سخت کرده است.یک شهروند نیز گفت: در شهرستانهای سیلزده، لودرها مشغول گودبرداری در اطراف برخی روستاها هستند تا در صورت تداوم بارشها و وقوع سیلاب جدید، مسیر حرکت آبهای سطحی را تغییر داده و از ورودشان به روستا جلوگیری کنند.به گفته او، علاوه بر نابودی زیرساختهای اساسی در این مناطق، شهروندان سیلزده تقریبا به «همهچیز» از آب و غذا گرفته تا جای خواب، لباس گرم، کفش و پوتین نیاز دارند.خبرگزاری ایلنا در گزارشی به نقل از اهالی نوشت آب مناطق سیلزده آلوده شده و مردم به آب آشامیدنی هم دسترسی ندارند.این رسانه به نقل از عبدالواحد نبوی، عضو شورای یکی از روستاهای بخش پُلان یادآور شد تا کنون امداد چندانی انجام نگرفته است؛ در حالی که بندهای زمینها را آب برده، دستشوییها و چاههای فاضلاب خراب شده، دیوارها خسارت دیدهاند و حتی خانههای مسکونی ترک برداشتهاند.بر اساس این گزارش، علاوه بر اینکه شهروندان سیلزده از برآورده کردن سادهترین نیازهای انسانی و ابتدایی خود در این شرایط ناتوان شدهاند، نگرانیهایی درباره سرنوشت و آیندهشان نیز وجود دارد.
تا قبل از سیل نیز بیشتر روستاییان در این مناطق کار و درآمدی نداشتند و با کشت دیم روزگارشان را میگذراندند که آن هم اکنون از بین رفته است.
از طرفی برخی از گزارشها حاکی از آن است که در بیش از ۲۰۰ روستا، علاوه بر خانهها و مدرسهها، زمینهای کشاورزی، آببندها و چاههای مزارع بهطور کامل خراب شدهاند و دامها جان باختهاند. براین اساس، حتی چاههای فاضلاب خانهها با گل و لای سیلاب پر شدهاند و مردم برای قضای حاجت مشکل جدی دارند.
احتمال شیوع بیماریهای واگیردار
اما ماجرا به همین جا ختم نمیشود، پالنا، پایگاه خبری پزشکان و قانون، روز پنجشنبه در گزارشی درباره شیوع بیماریهای خطرناک مانند وبا و مالاریا هشدار داد.این رسانه تاکید کرد برای پیشگیری از بیماریهای واگیردار باید خیلی سریع دسترسی مردم به آب آشامیدنی سالم فراهم، دپوی سرم و داروهای اساسی ایجاد و اقلام بهداشتی برای زنان و کودکان تامین شود.
پیشتر رسانههای ایران از جاری شدن سیلاب در ۱۶ شهرستان و هزار و ۹۴۷ روستا در سیستان و بلوچستان خبر داده و گفته بودند چابهار با ۴۸۰ و نیکشهر با ۳۳۰ روستا، بیشترین تعداد روستاهای خسارت دیده را داشتند.ایلنا با استناد به تصاویر ماهوارهای نوشت همچنان در مناطق گستردهای از این استان، طغیان رودخانهها و بسته شدن راههای اصلی ادامه دارد.بر اساس این گزارش، در بعضی مناطق دورافتاده درگیر سیل تقریبا هیچ امدادی صورت نگرفته است و البته هیچ برنامهای برای بازسازی زیرساختهای از دست رفته اعلام نمیشود.همزمان سازمان هواشناسی ایران هشدار داد سامانه بارشی جدیدی از سمت شمال غرب وارد کشور خواهد شد و روزهای شنبه و یکشنبه (۱۹ و ۲۰ اسفند) برای سیستان و بلوچستان هشدار سطح نارنجی صادر میشود.
سیلی که میشد کم خسارتتر باشد
نیکآهنگ کوثر، تحلیلگر حوزه آب و محیطزیست با ذکر اینکه نهادهای مختلف کشوراصولا «معتاد به غافلگیری» هستند میگوید: بخشهای جنوبی سیستان و بلوچستان در بسیاری از مواقع سال با خطر وقوع سیل مواجهاند و با وجود پشت سر گذاشتن تجربه سیلاب سال ۹۸، باز هم بسیاری از مردم قربانی سیل شدند.این در شرایطی است که استان سیستان و بلوچستان در اغلب ماههای سال با خشکسالی گسترده مواجه است.
نیکآهنگ کوثر تاکید کرد با برنامهریزی اصولی در این منطقه و ذخیرهسازی آب حاصل از بارشهای فصلی میتوان از آن برای جبران کمآبی دیگر ایام سال استفاده کرد.
کمک به مردم برای بهروز و کارآمد کردن «هوتکها و دگارها» که سیستمهای سنتی برای جمعآوری آبهای سطحی حاصل از بارشها هستند، نکته دیگر مورد اشاره کوثر است.
او تاکید کرد ذخیره آب به شیوههای مدرنتر میتوانست از قدرت تخریبی بارندگیها و سیلاب به وجود آمده بکاهد، چرا که گل و لای همراه باران جاری و فرسایش خاک منطقه، قدرت تخریب را شدیدا افزایش میدهد.
این تحلیلگر حوزه آب و محیط زیست گفت در بسیاری از مناطق برای شناسایی نقاطی که بیشتر در معرض فرسایش خاک بوده و از نظر سیلاب خطرآفرین هستند، پهنهبندی انجام میدهند تا با برنامهریزی، میزان بروز خطر را در آنها به حداقل برسانند.به گفته کوثر، استفاده از فضای سبز گسترده با استفاده از گیاهان بومی منطقه میتوانست سرعت و میزان تخریب سیلاب را در سیستان و بلوچستان کاهش دهد اما به دلیل محرومیت ریشهدار در این استان و نادیدهانگاری مقامات جمهوری اسلامی، این کار تا کنون انجام نشده است.در همین خصوص شماری از اهالی منطقه نیز به رسانهها گفته اند فقدان مدیریت صحیح آب پشت سدهای زیدان و پشین، از دلایل عمده جاری شدن سیل در جنوب استان سیستان و بلوچستان است.به گفته آنان، در تمام طول سال آب سد تخلیه نمیشود و با از بین رفتن پوشش گیاهی پشت سد، یک بارندگی کوچک فاجعهای بزرگ در پی دارد.
و باز هم ادعا...!
با این حال مسئولان همچنان مدعیاند که امداد رسانی بی نظیری را به سیل زدگان این استان داشته اند. پيرحسين كوليوند، رييس جمعيت هلال احمردر آخرین اظهار نظر در این مورد گفت: از ابتداي وقوع سيل در سيستان و بلوچستان، به ۲۴ هزار نفر خدمت رساني انجام شده است و همچنين به ۸۱۷ خانوار اسكان اضطراري داده شده است. او ادامه داد: خدمت رساني به ۵۰۶ روستا انجام شده است و ۹۵ نفر را از سيلآب نجات دادهايم. كوليوند در خصوص طريقه امدادرساني بيان داشت: خدمات و اقلام را هم از طريق هوايي با كمك بالگردهاي هلال احمر و هم از طريق زمين با كمك خودروهاي نجات و آمبولانسها انتقال دادهايم. او افزود: خوشبختانه گروههاي جهادي نيز در كمكرساني ما به استان سيستان و بلوچستان نقش داشتهاند و همه خدمات با فوريت و به موقع انجام شده است.