تولید سیستماتیک نارضایتی

اعتراضات سیاسی در هر کشوری حکایت نارضایتی مردم و یا حداقل بخشی از مردم از سیاست‌های جاری کشور و عملکرد مسئولان دارد. ناآرامی‌های کم‌سابقه صد روز اخیر ایران نیز -حتی اگر عنصر خارجی را در آن دخیل بدانیم و آن را به دخالت بیگانگان و مخالفان ربط بدهیم- باز از این قاعده مستثنی نیست و می‌توان بخش اعظم آن را به انباشت مطالبات، عملکرد ضعیف مسئولان و برخی از سیاست‌های نادرست چهاردهه اخیر ربط داد.
درگیر‌شدن طیفی از جوانان، زنان، هنرمندان، پزشکان، دانشگاهیان، دانشجویان، ورزشکاران و برخی مدارس و دیگر اقشار در این اعتراضات، از وجوه پیچیده این اعتراضات است و نشان از نارضایتی عمومی ریشه‌دار دارد. بدیهی است نارضایتی عمومی، اعتراض جمعی را به دنبال دارد.
 اعتراضات اخیر ایران -که تاکنون طولانی‌ترین اعتراضات بعد ازاستقرار جمهوری اسلامی، در ایران نام گرفته است- با بهانه مرگ مهسا امینی آغاز شد. دختر سقزی که به‌خاطر حجاب توسط‌ گشت ارشاد دستگیر شد و در مقر این سازمان جانش را از دست داد.
 مردم منتظر راه‌حل‌های معقول هستند
 از آنجا که مرگ مهسا امینی به‌خاطر سخت‌گیری‌های رایج در حوزه حجاب اتفاق افتاد؛ مطالبه اولیه معترضین نیز به این سمت سوق پیدا کرد و آنان خواستار جمع‌آوری گشت ارشاد و در ادامه حق انتخاب پوشش شدند. البته بعدها مطالبات دیگری نیز به آن اضافه شد،  که برخی از آنان  را می‌توان هنجارشکنانه توصیف کرد، چرا که نه تنها در چارچوب نظام نمی‌گنجید، بلکه حتی ساختار اصلی نظام را نیز هدف قرار می‌داد.
در این فضای پرالتهاب که نشانه‌های آشکار و عریانی از نارضایتی به چشم می‌خورد، مردم انتظار داشتند راه‌حل‌های معقولی از سوی حکومت ونزدیکان آن ارائه شود و آنان با تصمیمات درست فضای ملتهب جامعه را آرام کنند. انتظار می‌رفت که رویه‌ای که باعث ایجاد نارضایتی شده را تغییر دهند، خطاها جبران شوند و مسئولان در راستای ایجاد رضایت مردم گام بردارند.
 اما تصمیم‌های اخیر نشا‌ن می‌دهد که گویا برخی از مسئولان همچنان متوجه خطیربودن شرایط کشور نیستند، چرا که نه تنها ماشین تولید نارضایتی متوقف نشده، بلکه با سرعت بیشتری به کار افتاده است و به طور سیستماتیک نارضایتی تولید می‌کند تا مردم را بیش از این عصبانی و ناراضی کند.
 خطای پلمب کردن کسب و کارها بخاطر حجاب
پلمب کسب و کارها و فروشگاه‌های که گفته می شود به زنان بدون حجاب خدمات می‌دهند، یکی از آن مواردی است که می‌تواند نتایجی مانند سیاست شکست خورده گشت ارشاد را به دنبال داشته باشد و شکاف بین مردم و حکومت را بیش از این کند و تبعات جبران‌ناپذیری را برای کشور و مردم به همراه داشته باشد.
همین چند روز پیش خبر پلمب مجتمع گردشگری مهر و ماه قم با ٧٠٠ پرسنل آن هم به دلیل «بی‌حجابی» خبرساز شد. رسانه‌های محلی قم خبر دادند مجتمع بزرگ گردشگری رفاهی مهر و ماه واقع در کیلومتر ۶ بزرگراه قم - تهران به‌دلیل آنچه بی‌حجابی و بی‌توجهی به تذکرات اعلام گردید، پلمب شد.
البته پیش‌تر یک مدیر بانک در قم  از سوی استاندار و صرفا به دلیل ارائه خدمات بانکی به یک زن بی‌حجاب برکنار شد. بعد از آن نیز خبر پلمب شهربازی پاساژ مجتمع تجاری الماس در تهران‌پارس تهران به دلیل «کشف حجاب» منتشر شد.  گفتنی است مرکز خرید الماس ایران، مرکز خریدی در شمال شرق تهران است که بیشتر به فروش اجناس برند معروف شده است .در همدان نیز مدیر یک فروشگاه زنجیره‌ای به دلیل حضور مشتریان بدون حجاب در فروشگاه به ستاد امر به معروف این شهر احضار شد.
 عوامل نارضایتی متعدد است
البته مواردی که ظرفیت ایجاد نارضایتی دارند فقط محدود به حوزه حجاب نیست. عوامل نارضایتی متعدد است. دستگیری‌های اخیر، روند رسیدگی قضایی به افراد دستگیر شده، برچسب اغتشاشگر به همه معترضین توسط برخی از افراد ، موضع‌گیری سخت‌گیرانه برخی از مسئولان و روحانیون در مورد معترضین و ... نارضایتی‌ها را بیشتر کرده است.
همین چند روز پیش، مجمع عمومی جامعه مدرسین، بدون در نظر گرفتن رافت اسلامی، با صدور بیانیه‌ای خواهان تداوم جدی‌تر اجرای قانونی حکم اعدام برای به گفته آنان محاربین و مفسدین و همچنین خواستار قطع دست و پای معترضین شدند. پیش‌تر مصطفی میرسلیم، نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی نیز خواستار اعدام معترضان در کم‌تر از ۱۰ روز بعد از بازداشت شده بود. این موضع‌گیری‌ها در حالی است که فضای افکار عمومی ملتهب است و انتظار می‌رود که مسئولان در هر جایگاه و با هر وظیفه‌ای که هستند مطالبات انباشت شده مردم را بشنوند و در آن راستا گام بردارند، که بلکه به آرامش‌ جامعه کمک کنند.  بدیهی است در شرایطی که به دلیل فقر، تورم، فلاکت و ناکارآمدی در اداره کشور، اکثریت مردم ناراضی و نسبت به آن اعتراض دارند، صدور و اجرای حکم اعدام آتش اعتراضات را شعله‌ورتر خواهد کرد.
در کنار مسائل و مشکلات این صد روز اخیر، باید مشکلات اقتصادی و معیشتی و از همه مهم‌تر پرواز دلار به قیمت بیش از 40 هزار تومان را از نظر دور نداشت. در حال حاضر موارد زیادی داست که ایجاد نارضایتی می‌کنند، اما کماکان راه‌حلی برای حل آن از سوی نظام ارائه نمی‌شود. 
 هنر حکمرانی شنیدن اعتراضات است
ناکامی‌ها و سخت‌گیری‌های حال حاضر، آن هم در این برهه زمانی می‌تواند احساس ناکامی، ناتوانی و فشار روانی و اجتماعی را در مردم افزایش دهد. بدیهی است فشارهای اجتماعی، احساس درماندگی و بازنده شدن و بازنده بودن را در مردم ایجاد می‌کند. در این شرایط فرد یا افرادی که احساس درماندگی و باخت داشته باشند، برای رهایی از آن دست به هر اقدامی می‌زنند و لو به قیمت جانشان.   
ناگفته پیداست هر نوع تلاش برای حل ریشه‌ای اعتراضات اخیر، بی‌توجه به ابعاد نارضایتی‌ها و ریشه‌های اصلی بروز اعتراض‌ها و افزایش محسوس و گسترده ناراحتی اجتماعی، نمی‌تواند کمکی اساسی به برون‌رفت از وضع موجود کند. روشن است شنیدن اعتراضات و توان اصلاح رویه برای هر حکومتی نیاز است.هنر حکمرانی این است که با تمام بخش‌های جامعه، در ارتباط باشد و اعتراضات و حتی اعتراض‌های خاموش تمام مردم را ببیند  بشنود و به آن پاسخ مناسبی بدهد.