دولت سیزدهم و ترس از هزینه‌های تصمیم‌گیری

رضا صادقیان - در عالم سیاست، سیاست‌گذاری، اجرای سیاست و اصلاح رویکردهای گذشته برای سیاست‌مداران هیچ وقت بدون هزینه نبوده است؛ با این حال تمام سیاست‌مداران به دلیل آن‌که کارنامه‌ای قابل ارائه به شهروندان داشته باشند در تمام شرایط کوشش کرده‌اند تصویری متفاوت از دولت وقت را به نمایش بگذارند.
طی سه ماه گذشته و پس از بروز اعتراض‌های خیابانی، اساسا و برخلاف کنش‌های دولت‌های سابق در چنین مواقعی، دولت سیزدهم نه تنها توانایی فهم این بحران را نداشت، بلکه با سکوت و انجام برخی کارهای عجیب مانند حضور سخنگوی دولت در دانشگاه‌ها، سخنرانی رئیس دولت برای دانشجویان موافق سیاست‌های دولت و تحلیل‌های منکرمحور وزیر کشور از اتفاقات اخیر، نه تنها امکان احیاء جایگاه دولت را در معادلات سیاسی فراهم نکرد، بلکه موقعیت دولت به گونه‌ای دیگر برای مخاطبان بازشناسانده شد. به عبارتی مخاطبان متوجه شدند دولت در قبال هیچ کنش و سیاستی که متعلق به خود و بازتابی از سیاست‌هایش در عرصه عمومی باشد( از قبیل کم‌کاری و نادرست بودن سیاست‌های اجرایی‌اش) مسئولیت قبول نمی‌کند. اشاره چهره‌های دولت سیزدهم به دولت سابق، گذشته و بانیان وضع موجود دقیقا نمایی از این وضعیت است.آنچه تا به امروز از رفتار کلی دولت قابل برداشت است، دلهره و ترس از اتخاذ تصمیم‌گیری و پذیریش هزینه‌های مرتبط با این تصمیم است. به عبارتی مشخص‌تر؛ دولت به شدت علاقه دارد از دستاوردهای خود در بخش‌های مختلف رونمایی کند، سایت اطلاع‌رسانی دولت گویای چنین کوشش نافرجامی است، اما از پرداخت هزینه‌های مربوط به تصمیمات ریز و درشت نگران است. کافی است شیوه اطلاع‌رسانی، موضع‌گیری و کنش‌های چهره‌های اصلی دولت درباره برجام و احیاء آن را مرور کنیم. در شرایطی که مذاکرات به صورت معمول در جریان است، دولتی‌ها از موفقیت‌ها، پیروزی‌ها و مقاومت در برابر زیاده‌خواهی‌های غربیان و آمریکا سخن می‌گویند و در هنگامه‌ای که سیاست مذاکره برای مذاکره دنبال می‌شود و بدون توجه به تحرکات بین‌المللی و تلاش سایر کشورها برای تامین انرژی همچنان به آمدن زمستان سخت و عصر یخبندان - آن‌طور که وزیر نفت با دلسوزی فراوان برای غربی‌ها گفته بود – وعده می دهد. اتفاقاتی که به شاکله تصمیم‌گیری‌های دولت تبدیل شده و البته در ادامه کار بدون دستاوردی خاص نمایان‌تر از همیشه می‌شود، اما دولت همچنان سکوت می‌کند.دولت حتی تعلل در مذاکرات را نمی‌پذیرد و درباره این پرسش ساده که «چنانچه برجام یک‌سال و نیم پیش به امضاء رسیده بود وضعیت اقتصادی کشور چه شرایطی را داشت؟» سکوت می‌کند. چرا که پاسخ دادن به این سوال فهم دولت از معادلات متحرک و جابه‌جا شونده در عرصه بین‌المللی را به نمایش می‌گذاشت، اما امروز سکوت اختیار می‌کند. دولت سیزدهم از پرداخت هزینه و حتی روبه‌رو شدن با واقعیت‌ها دلهره دارد؛ چرا که برداشتن هر گام و نوشتن املا در عالم تصمیم‌گیری و اجرا غلط دارد، بنابراین دولت تصمیم گرفته انجام کارهایی که در افکار عمومی و خصوصا بدنه وفادار دولت شامل هزینه می‌شود، دوری کند. در واقع دولت خواهان چیدن میوه برجام است، اما از نقد تندروها واهمه دارد. علاقه به بازگشت پول نفت دارد، اما از تشر مخالفان مذاکره با غربی‌ها می‌ترسد. ارز ترجیحی را حذف می‌کند، اما در برابر عواقب چنین تصمیمی سکوت اختیار می‌کند.