خبر رئیسی از تصمیمات سخت‌

همدلی| کشور در شرایط عادی نیست و مردم روزهای سختی را تجربه می‌کنند. به گفته بسیاری از مقامات ارشد کشور ایران در یک جنگ اقتصادی به سر می‌برد. شرایطی که به تعبیر برخی از مسئولان حتی از روزهای جنگ هشت‌ساله دفاع مقدس نیز سخت‌تر است. در چنین شرایطی مسائل و مشکلات متعددی در کشور بلاتکلیف مانده و منتظر اتخاذ تصمیمات دولت و مجلس است. بااین‌حال دولت بدون توجه به این مسائل همچنان اصرار دارد که تصمیمات جدیدی برای کشور اتخاذ کند؛ تصمیماتی که گویا افزایش قیمت برخی کالاها تازه شروع آن بوده است چراکه دیروز سیدابراهیم رئیسی رئیس‌جمهوری رسماً اعلام کرد دولت قرار است تصمیمات سختی بگیرد. توضیحات رئیسی نشان می‌دهد که احتمالاً بخش مهمی از این تصمیمات سخت مربوط به موضوع کاهش نقش دولت در اقتصاد و خصوصی‌سازی است. طی روزهای گذشته نه‌تنها کارشناسان بلکه مردم هم نسبت به عملکرد دولت و تصمیمات پاستور اعتراض داشتند اما بااین‌حال رئیس‌جمهوری تا کنون حتی یک‌بار هم نسبت به این اعتراضات واکنش نشان نداده است. به نظر می‌رسد رئیس‌جمهوری قصد دارد مخالفت‌ها و اعتراضات را نادیده بگیرد و باوجود بلاتکلیف بودن موضوعات مهمی همچون برجام و روابط اقتصادی ایران با جهان فعلاً به اقدامات خود ادامه دهد. دیروز سید ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری در همایش نخستین رویداد بین‌المللی خصوصی‌سازی در اقتصاد ایران سخنرانی کرد. او درباره ضرورت‌های خصوصی‌سازی در ایران صحبت کرد و در قسمت پایانی سخنانش یک خبر مهم داد. خبری که خیلی زود در شبکه‌های اجتماعی واکنش برانگیز شد. رئیسی با بیان این‌که قرار است در کشور «تصمیم‌های سختی» بگیریم، اظهار کرد: «شاید برخی موافق این موضوع نباشند، اما اگر با نگاه نقادانه به کارها نگاه کنند اشکالی ندارد ما را رهنمود می‌کند به افق روشنی که پیش‌روی اقتصاد است.» فعالان شبکه‌های اجتماعی این سخنان رئیسی را این‌گونه تعبیر کردند که حالا قرار است دوباره منتظر افزایش قیمت در حوزه‌های مختلف باشیم. حتی برخی نیز این‌گونه تحلیل کردند ازآنجایی‌که تعدادی از فعالان سیاسی وابسته به دولت‌ها در حال تبلیغ ضرورت افزایش قیمت بنزین و حامل‌های انرژی هستند، احتمالاً مهم‌ترین بخش افزایش قیمت در همین حوزه باشد و سختی تصمیم‌گیری که رئیسی هم اشاره می‌کند احتمالاً مربوط به همین حوزه است.
رئیسی در حالی خبر از تصمیمات جدید و سخت دولت می‌دهد که هنوز بخش اول تصمیمات اقتصادی دولت کامل نشده است. طبق اعتراض نمایندگان هنوز شیوه پرداخت کمک‌های معیشتی مشکل دارد و باید ایرادات اساسی آن برطرف شود. از طرف دیگر هنوز تکلیف حقوق بازنشستگان روشن نشده است. دیروز علیرضا سلیمی، عضو هیات رئیسه مجلس در گفت‌وگو با ایلنا از دولت درخواست کرد که هرچه زودتر تکلیف افزایش حقوق بازنشستگان را روشن کند و درباره آن تصمیم بگیرد؛ اما این‌همه ماجرا نیست. دیروز رئیسی درباره ضرورت خصوصی‌سازی مفصل صحبت کرد و گفت: «برای همگان روشن است که اقتصادی که حدود ۸۰درصد آن دولتی است مشکلات زیادی دارد. همچنین برای همگان روشن است که باید بر اساس قانون اساسی عمل کنیم و در قانون اساسی بر اصل۴۴ تأکید شده است.»
در اصل چهل و چهارم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نوشته‌شده: «نظام اقتصادی جمهوری اسلامی ایران بر پایه سه بخش دولتی، تعاونی و خصوصی با برنامه‌ریزی منظم و صحیح استوار است. بخش دولتی شامل کلیه صنایع بزرگ، صنایع مادر، بازرگانی خارجی، معادن بزرگ، بانکداری، بیمه، تأمین نیرو، سدها و شبکه‌های بزرگ آب‌رسانی، رادیو و تلویزیون، پست و تلگراف و تلفن، هواپیمایی، کشتیرانی، راه و راه‌آهن و مانند این‌هاست که به‌صورت مالکیت عمومی و در اختیار دولت است. بخش خصوصی شامل آن قسمت از کشاورزی، دامداری، صنعت، تجارت و خدمات می‌شود که مکمل فعالیت‌های اقتصادی دولتی و تعاونی است. مالکیت در این سه بخش تا جایی که با اصول دیگر این فصل مطابق باشد و از محدوده قوانین اسلام خارج نشود و موجب رشد و توسعه اقتصادی کشور گردد و مایه زیان جامعه نشود موردحمایت قانونی جمهوری اسلامی است. تفصیل ضوابط و قلمرو و شرایط هر سه بخش را قانون معین می‌کند.»
رئیسی در ادامه سخنانش با اشاره به برنامه‌های توسعه اظهار کرد: «در همه برنامه‌های توسعه تأکید شده است که دولت نباید متصدی باشد بلکه باید هدایتگر، نظارت‌گر و حمایتگر باشد و چنانچه دولت بخواهد موفق شود باید در این سه مورد عمل کند نه در دخالت‌ها و تصدی‌گری‌ها. همین موضوع ما را راهنمایی می‌کند که چه‌کاری را باید انجام داد. دولت نباید متصدی باشد که حمایت مالی و حقوقی کند. هدف پافشاری بر سیاست ذیل اصل۴۴ قانون اساسی، اقتصاد مقاومتی، میدان واقعی دادن به بخش خصوصی است؛ چراکه بسیاری از اوقات گفته می‌شود خصوصی‌سازی صورت گرفته، اما دولت با تابلو یا بی‌تابلو حضور دارد که نمونه آن واگذاری به سازمان تأمین اجتماعی، برخی بانک‌ها و برخی شهرداری‌هاست که این موضوع تداوم تصدی‌گری دولت با عناوین دیگر محسوب می‌شود.»
رئیس‌جمهور با تأکید بر این‌که دولت نباید متصدی باشد، افزود: «باید حتماً به بخش خصوصی واقعی میدان داده شود. باید بررسی شود موانع چیست و این موانع برطرف شود. در سفرهایی که به شهرها و روستاهای مختلف دارم می‌بینم که کارخانه‌ها تعطیل‌شده و سالن‌ها به انبار سیب‌زمینی و پیاز تبدیل‌شده است. باید بررسی شود که چه کنیم که پرونده‌ها در قوه قضاییه ساخته نشوند. ما به دولت آمده‌ایم تا بستر فسادزا را اصلاح کنیم تا اصلاً پرونده‌ای ساخته نشود که قوه قضاییه مجبور به پیگیری باشد.»
رئیسی با اشاره بر این‌که رشد اقتصادی در پایه افزایش سرمایه‌گذاری و افزایش بهره‌وری دارد، تصریح کرد: «باید دید چه کنیم که سرمایه‌گذار احساس امنیت کند. این موضوع نه‌فقط در قراردادها بلکه در عمل و اجرا هم باید اعمال شود.»
این در حالی است که سرمایه‌گذاران در ایران سال‌هاست تأکید می‌کنند از مهم‌ترین موانع سرمایه‌گذاری در ایران مسئله ارتباط مالی با جهان است که به دلیل تحریم‌های متعدد جهانی علیه ایران بسیاری سخت و حتی ناممکن است. حتی چینی‌ها که قراردادهای مهمی با ایران دارند اما فعالیت اقتصادی آنان در ایران تنها محدود به موضوعات خاصی می‌شود چراکه آنان نیز می‌گویند تحریم‌های بین‌المللی دست و پای آنان را بسته است. به‌خصوص آنکه ایران جزو معدود کشورهایی است که در لیست سیاه تحریم‌های اف ای تی اف قرار دارد و دولت هنوز تکلیف این لوایح را در ایران مشخص نکرده است.
جدای از این مسئله برجام همچنان بلاتکلیف مانده است. برخی معتقدند که دولت دراین‌باره ماه‌هاست کوتاهی می‌کند و با بی‌توجهی به مسئله تحریم‌های ناشی از برجام فشار مضاعفی را به کشور وارد کرده است. سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با اشاره به روند مذاکرات ایران و۴ +۱ گفت: برای ما بن‌بستی در مذاکرات وجود ندارد، ما اعتقاد داریم می‌توانیم هر بن‌بستی را بشکنیم. به گزارش عصر ایران محمود عباس زاده مشکینی نماینده مشکین‌شهر گفت: «دولت می‌خواهد مذاکره کند، سؤال ما این است که تکلیف ما با برجام چیست؟ ما سه‌راه بیشتر نداریم، یا باید به سمت لغو برجام، یا تثبیت یا اصلاح برجام برویم و غیرازاین سه، راه دیگری نداریم. مجلس یازدهم که به نام مجلس انقلابی عنوان یافته است نباید در قضیه مذاکرات و توافق به حاشیه برود و باید در متن باشد.»
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی تأکید کرد: «طرف مقابل مذاکرات را فرسایشی می‌کند که امتیاز بیشتری بگیرند. با توجه به اینکه آن‌ها نیاز بیشتری به توافق دارند ژست فرسایشی را می‌گیرند و بعید می‌دانم که این روند را ادامه دهند چراکه انتخابات آمریکا نزدیک است و می‌خواهند کاری کنند که در مذاکرات نتیجه بگیرند آن‌ها برای خودشان هم که شده است تعیین تکلیف می‌کنند.»
بااین‌حال به نظر می‌رسد که رئیس‌جمهوری توجهی به این موضوعات بلاتکلیف ندارد و می‌خواهد که برنامه‌های از پیش تعیین‌شده خود را به‌پیش ببرد. در این میان اعتراضات و نگرانی‌های عمومی را هم فعلاً بدون پاسخ گذاشته است.