آبله میمون؛ پاندمی سال 2022
محمدرضا محبوب فر (کارشناس حوزه سلامت)پیشبینیهای وحشتناک بیل گیتس از ظاهر شدن یک ویروس جدید محقق میشود. پسازاینکه میلیاردر مشهور در مصاحبه با فاینشنال تایمز هشدار داده بود که نوع مرگبارتری از همهگیری در راه است و ممکن است بشر هنوز بدترین وضعیت همهگیری یک بیماری را تجربه نکرده باشد و نوع مرگبارتری ظاهر شود، «آبله میمون» در جهان شیوع و بروز یافته است و بیماری در حال انتشار در اروپا و آمریکا و قارههای آفریقا و آسیا و استرالیاست. خبر «ویروس جدید از چین و انگلیس میآید» هماینک تیتر یک رسانههای دنیاست. خبر میرسد بیل گیتس، نسخهای از کتاب خود با عنوان «چگونه از پاندمی بعدی جلوگیری کنیم» را برای تدروس آدهانوم، مدیرکل سازمان جهانی بهداشت ارسال کرده و تدروس نیز با تشکر از بیل گیتس در توییتی نوشته: «من کاملاً موافقم که باید بر اساس درسهای کرونا عمل و نوآوری کنیم تا بتوانیم راهحلهای بهداشتی سریع و عادلانهای را برای پیشگیری از پاندمی بعدی ارائه کنیم.» با افزایش سرعت شیوع بیماری آبله میمون در سراسر جهان تا کنون کشورهایی مانند آمریکا، انگلیس، کانادا، فرانسه و تعداد دیگری از کشورها شناسایی مواردی از این بیماری را تأیید کردهاند. آلمان، گسترش آبله میمون را بزرگترین شیوع این بیماری در تاریخ اروپا توصیف کرده است و به گفته موسسه رابرت کخ در این کشور، این بیماری تا کنون دستکم در هشت کشور اروپایی ازجمله بلژیک، فرانسه، آلمان، ایتالیا، پرتغال، اسپانیا، سوئد و انگلیس و همچنین آمریکا، کانادا و استرالیا گزارششده است. خبرگزاری رویترز در خبری فوری نوشته است که اسپانیا پسازاینکه روز جمعه، ۲۴مورد جدید از ابتلا به این بیماری عمدتاً در منطقه مادرید را گزارش کرد، مقامات محلی اعلام کردند که اکثر موارد ابتلا به این بیماری در یک سونا شناساییشده که این محل تعطیلشده است. پس از شناسایی بیش از ۱۰۰مورد ابتلا به بیماری آبله میمون در اروپا، سازمان جهانی بهداشت در همان روز در این خصوص جلسه اضطراری تشکیل داد و طی بیانیهای از مردم جهان خواست که به خیال اینکه کرونا تمامشده است، عادی انگاری نکنند و همچنان به دلیل بیماریهای جدید و نوظهور دیگر، نسبت به رعایت پروتکلهای بهداشتی و انجام مناسبات بهداشت فردی و عمومی در جامعه، اهتمام لازم را به عمل آورند. بر اساس شواهد و مطالعات میدانی به نظر میرسد که این بار ویروس آبله با جهش جدیدی روبهرو شده باشد و آبله میمون همانند کرونا میرود که همهگیر شود و یک پاندمی دیگری را بر جای گذارد. نشریه و پایگاه اینترنتی ووکس در همین رابطه نوشته «این اولین باری نیست که ایالاتمتحده موردی از آبله میمون را مشاهده میکند. ویروسی مرتبط با آبله که علائمی شبیه آنفلوآنزا و ضایعه پوستی ایجاد میکند و گاهی اوقات میتواند کشنده باشد. آنچه درباره مورد اخیر در ماساچوست، متفاوت و نگرانکننده به نظر میرسد آن است که مواردی از ابتلا به عفونتهای آبله میمون در کشورهای دیگر نیز دیدهشدهاند، درحالیکه شیوع این ویروس پیشتر در آن کشورها نیز نادر بوده است.» بنیانگذار مایکروسافت، بیل گیتس هم همزمان با پخش ویروس جدید در سطح جهان هشدار داده که مقامات بینالمللی ازجمله سازمان بهداشت جهانی باید بهمنظور مقابله با تهدیدات ناشی از تروریسم بیولوژیکی تمهیداتی اتخاذ کنند و گفت «مانورهای میکروبی» بهترین راه مقابله با آن هستند. به گفته اسکای نیوز، گیتس طی مصاحبهای با رئیس کمیته برگزیده سلامت، جرمی هانت در اندیشکده پالیسی اکسچنج گفت: «یک کارگروه پاندمی در حد و اندازه سازمان بهداشت جهانی احتمالاً به سالی یک میلیارد دلار پول نیاز خواهد داشت و وظیفه نظارت و برگزاری مانوری را عهدهدار خواهد شد که من آن را «مانورهای میکروبی» مینامم که در آن میتوان به تمرین پرداخت.» در مانورهای میکروبی، سازمانهای دولتی و ارتشها به تمرین سناریوهای مختلف شیوع همهگیری میپردازند. سپس گیتس پرسید: «میگوییم، مثلاً اگر یک بیوتروریست، بیماری آبله را در ۱۰فرودگاه پخش کند چه میشود؟ مثلاً دنیا چه واکنشی به آن خواهد داشت؟» چهارمین فرد ثروتمند دنیا و سرمایهگذار اصلی واکسنهای بیماریهای نوظهور در جهان خاطرنشان کرد که ایالاتمتحده و بریتانیا بهمنظور آمادگی برای یک سناریوی آخرالزمانی باید در زمینه تحقیق و توسعه «دهها میلیارد» دلار هزینه کنند. گیتس همچنین گفت: «در یکسو همهگیریهای طبیعی وجود دارند و در سوی دیگر همهگیریهای ناشی از تروریسم بیولوژیکی هستند که میتوانند حتی ازآنچه امروز تجربه کردهایم نیز بسیار بدتر باشند و بااینوجود، پیشرفتهای علم پزشکی باید ابزاری را در اختیارمان بگذارند که بتوانیم خیلی بهتر از این عمل کنیم.» گیتس در مصاحبه خود با هانت گفت: «همچنین باید روش جدیدی برای تولید واکسن داشته باشیم که بتواند بهتر از قبل از سرایت ویروس جلوگیری کند.» او گفت این کار نیز به تحقیق و توسعه در سطح جهانی نیاز دارد. سخنان بیل گیتس درباره تروریسم بیولوژیکی در حالی است که در خصوص ویروس کرونا نیز گمانهزنیهایی در مورد همکاری یک دانشمند برجسته آمریکایی با آزمایشگاه ووهان و کارشکنی «دولت پنهان» در زمانی که ترامپ، رئیسجمهور پیشین ایالاتمتحده در حال مقابله با ویروس کرونا بود، مطرحشده بود.
پس از هشدارهای بنیانگذار مایکروسافت، حال خبر میرسد که با شیوع آبله میمون، انگلیس و چندین کشور اروپایی، انبار کردن واکسن را آغاز کردهاند. آمريكا هم ۱۳میلیون دوز واکسن آبله میمون سفارش داده است. طغیان آبله میمون در اروپا و آمریکا آغازشده و بیماری به دردسری جدید در جهان تبدیلشده است و تمامی کشورها را تهدید میکند. موارد ابتلا به ویروس آبله میمون در اروپا و آمریکا رو به افزایش است. طغیان این بیماری نگرانکننده است، چون این بیماری ویروسی اگرچه ابتدا در میمون شناسایی شد و از طریق ارتباط نزدیک به انسانها نیز قابلسرایت است تا کنون عمدتاً در غرب و مرکز آفریقا شیوع داشته و شیوع آن در دیگر نقاط جهان بسیار نادر بوده است. طبق بیانیه جدید سازمان جهانی بهداشت درباره آبله میمون، طغیان اخیر این بیماری غیرمعمول است و این سازمان و شرکایش در حال تلاش برای درک بهتر میزان و علت شیوع آبله میمون هستند. این ویروس در برخی از جمعیتهای حیوانی در تعدادی از کشورها بومی است که منجر به شیوع گاهبهگاه در بین مردم محلی و مسافران میشود.
طغیان اخیر گزارششده در ۱۱کشور تا کنون غیرمعمول است زیرا این طغیان در کشورهای غیربومی رخداده است. آبله میمون متفاوت از کووید۱۹ پخش میشود و ازآنجاییکه این بیماری از طریق تماس نزدیک گسترش مییابد، پاسخ به این بیماری باید روی افراد آسیبدیده و افرادی که در تماس نزدیک با آنها قرار داشتهاند، متمرکز شود. افرادی که از نزدیک با کسی که بیمار است در ارتباط هستند شامل کارکنان بهداشتی، اعضای خانواده و شرکای جنسی در معرض خطر بیشتری ازنظر ابتلا قرار دارند. در ایران هم خطر جدی است، مخصوصاً اینکه در پس خطر کمشماری آمارهای کووید در این کشور و خروج زودهنگام و غیرمنتظره دولت جمهوری اسلامی از پاندمی، خارج شدن اوضاع بهداشتی از کنترل با برداشتن ماسک و لغو فاصلهگذاری در این روزها مشهود است. رئیس مرکز تحقیقات بیماریهای نوپدید انستیتو پاستور ایران هم در یک اظهارنظر خطرناک در خصوص روند بیماری در دنیا و احتمال ورود ویروس آبله میمون به ایران گفته باوجود گسترش مجدد این بیماری در شماری از کشورهای جهان، اما کارشناسان بهداشتی هنوز میگویند ایران در آستانه یک اپیدمی بزرگ دیگر قرار ندارد. البته چنین سخنانی چندان عجیب هم نیست، چراکه احسان مصطفوی و دیگر همفکران او در ساختار سلامت ایران، در خصوص ویروس کرونا و ابتدای پاندمی چنین اظهاراتی را بر زبان میآوردند و زمانی اقرار به ورود ویروس به کشور کردند که ویروس بیشتر از یک ماه در کشور در حال چرخش و آلوده سازی مردم رنجور و مظلوم کشور بود. ناگفته نماند که ایران در مورد آبله میمون با وضعیت بسیار متفاوتی نسبت بهروزهای اولیه همهگیری کووید۱۹ مواجه است.
در ایران هر روز بر قیمت مواد غذایی افزوده میشود و مواد خوراکی که مسئولیت مستقیم در حفظ و ارتقای سیستم ایمنی بدن مردم دارند به دلیل جهش چندبرابری قیمتها از دسترس مردم خارجشده است و بر همین اساس، آبله میمون که یک بیماری ویروسی همانند کرونا است میتواند از طریق مسافرانی که وارد کشور میشوند به ایران نیز وارد شود و مردم را اساساً گرفتار بیماری کند. آبله میمون بهزودی به ایران میرسد و آمادهباش نظام سلامت کشور از حیث امکانات آزمایشگاهی برای تشخیص و مقابله با بیماری باید تسریع پیدا کند و بر همین اساس، کنترل مسافران اروپایی و غیراروپایی برای مهار بیماری در ایران لازم است و با عنایت به موضوع حملات بیوتروریسی، تأمین واکسن آبله اهمیت مییابد.