بازگشایی مدارس؛ منتظر حل اختلافات

همدلی|  صندوق کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف) از دولت‌ها، مقام‌های محلی و مدیران مدارس خواست هر چه زودتر مدارس را باز کنند. یونیسف‌ می‌گوید دانش‌آموزان جهان حدود 1.8 تریلیون ساعت آموزشی را در دوران همه‌گیری کووید 19 از دست داده‌‌اند. این صندوق از دولت‌ها خواسته زمان را بیش از این از دست نداده و اقدام به بازگشایی مدارس کنند. 

 بیش از ۸۷۰ میلیون ‌‌دانش‌آموز با اختلال آموزشی مواجه‌اند

در سراسر جهان حدود ۱۳۱ میلیون کودک مدرسه‌‌‌ای در یازده کشور سه چهارم از آموزش‌های شخصی را در بازه زمانی مارس ۲۰۲۰ تا سپتامبر ۲۰۲۱ از دست داده‌‌اند. در میان آنها، ۵۹ درصد-یا نزدیک به ۷۷ میلیون نفر-تقریباً تمام زمان آموزش حضوری را از دست داده‌اند. در حدود ۲۷درصد از کشورها مدارس به طور کامل یا بخشی از آن تعطیل است. همچنین بر اساس تازه‌ترین آمار یونیسف بیش از ۸۷۰ میلیون ‌‌دانش‌آموز در همه سطوح اکنون با اختلال آموزشی مواجه هستند.
یونیسف در اولین حضور رهبران جهان در مجمع عمومی سازمان ملل پس از پاندمی ویروس کرونا در برابر مقر سازمان ملل از یک تابلو رونمایی کرده است که میزان دور ماندن کودکان و نوجوانان را از تحصیل نشان‌ می‌دهد. این تابلو که به شکل یک تخته‌سیاه نمایش داده شده، از کاهش ساعت‌های آموزشی یک ‌‌دانش‌آموز حکایت دارد که از ابتدای همه‌گیری کرونا آغاز شده و همچنان ادامه دارد. در این کلاس درس خالی از ‌‌دانش‌آموز، ۱۸صندلی قرار دارد که برابر با تعداد ماه‌هایی است که همه‌گیری کرونا آموزش را مختل کرده است.  یونیسف از دولت‌ها، مقام‌های محلی و مدیران مدارس خواست هر چه زودتر مدارس را باز کنند و هر گونه اقدام ممکن را برای کاهش سرایت ویروس در مدارس به‌کار بندند. این صندوق بین‌المللی خواستار رعایت پروتکل‌های بهداشتی و اولویت قائل شدن برای واکسیناسیون معلمان به عنوان پیش شرط بازگشایی مدارس شده است. آنتونیو گوترش دبیر کل سازمان ملل هم گفته: هفته آینده سازمان ملل درهای خود را به روی هیات‌های اعزامی از سراسر جهان باز‌ می‌کند اما در بسیاری از کشورها درهای مدارس همچنان به روی کودکان و جوانان بسته است. وی تاکید کرد که ما باید به بازگشایی مدارس و حمایت از کسانی که در طول همه گیری متضرر شده‌‌اند اولویت قائل شویم. زمان دیگری برای از دست رفتن باقی نمانده است.

 پنج شنبه جشن شکوفه‌ها

در ایران نیز آموزش و پرورش از برگزاری جشن شکوفه‌ها و غنچه‌ها برای نوآموزان در روز پنج شنبه اول مهر، در سراسر کشور خبر داده است. این وزارتخانه همچنین در اطلاعیه‌ای درباره بازگشایی مدارس بر تقدم تأمین سلامت ‌‌دانش‌آموزان، معلمان و خانواده‌ها بر فعالیت‌های آموزشی تاکید کرده و به بازگشایی تدریجی مدارس همراه با ارزیابی‌های بهداشتی و رعایت پروتکل‌های بهداشتی‌ می‌پردازد. بر این اساس بازگشایی تدریجی مدارس با اولویت مدارس روستایی و عشایری، کارگاهی و مهارتی انجام‌ می‌شود. فاصله یک و نیم متری و در نظر گرفتن 2.25 متر مساحت برای هر ‌‌دانش‌آموز در کلاس‌های درس از جمله تاکیدات اطلاعیه وزارت آموزش و پرورش است.  

 رئیس نظام روان‎شناسی: مدارس هرچه زودتر باز شوند

در همین رابطه محمد حاتمی، رئیس سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره ایران بر لزوم بازگشایی مدارس به دلیل کاهش آسیب‌زای مهارت‌های ارتباطی ‌‌دانش‌آموزان تاکید‌ می‌کند. حاتمی به ایسنا گفته:  با توجه به پاندمی کووید ۱۹ و حضور دائمی دانش‌آموزان در منزل، حضور در مدرسه که بستر اجتماعی رفتار ساز برای کودکان و نوجوانان محسوب می‌شود حذف شده و در واقع نقش‌پذیری و رشد اجتماعی ‌‌دانش‌آموزان به خطر افتاده است. از این رو لازم است با سرعت بخشیدن به واکسیناسیون شاهد بازگشایی حضوری مدارس باشیم.
حاتمی ادامه داده است: پیش بینی ما این است ‌‌دانش‌آموزانی که یک سال و نیم به دلیل پاندمی کووید ۱۹ در قرنطینه بوده‌اند نیاز به برنامه‌های ویژه‌ای برای کسب مهارت‌های ارتباطی و زندگی دارند. باید با سرعت بخشیدن به واکسیناسیون هرچه سریع تر مدارس باز شوند در غیر این صورت باید هزینه‌های بیشتری برای کنترل آسیب‌های اجتماعی بدهیم.

 ‌‌دانش‌آموزان به غربالگری روان‌شناختی نیاز دارند

او با بیان این‌که یک سال  نیم است که در شرایط بحران به سر می‌بریم و خانواده‌ها علاوه بر درگیری با کرونا تحت فشارهای اقتصادی و روانی قرار گرفته و بستر رشد اجتماعی کودکان و نوجوان از آنها گرفته شده است، یادآور شد: طی یک سال و نیم گذشته به دلیل پاندمی کووید ۱۹، مدارس تعطیل است، کودکان و نوجوانان در مراحل تحول رشدی جسمانی و روانی و آموختن نحوه تعامل با دیگران قرار دارند و از طریق تعامل اجتماعی می‌توانند هویت خود را به دست آورند. این در حالی است که در پاندمی کووید ۱۹ تنها در تعامل با خانواده بوده و نقش پذیری اجتماعی خود را از دست داده‌اند. از سوی دیگر برای هویت‌یابی نیازمند پرسش و پاسخ هستند و بستر پرسش و پاسخی که پیش‌تر در مدارس فراهم بود حذف و جای خود را به فضای مجازی داده است. این در حالی است که در حقیقت ما نمی‌دانیم دانش‌آموزان در فضای مجازی افسارگسیخته چگونه و از چه طریقی پاسخ پرسش‌های خود را به دست می‌آورند و این امر نیز نگران کننده است. رئیس سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره کشور با اشاره به بازگشایی تدریجی مدارس به صورت حضوری، گفت: در صورت بازگشایی حضوری مدارس توصیه می‌کنیم وزارت آموزش و پرورش از طریق تعامل سازنده با سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره کشور برای هر مدرسه یک تا دو روانشناس و مشاور قرار دهد چراکه ‌‌دانش‌آموزان یک سال و نیم تحت فشار روانی، اختلافات و فرسودگی زیادی در داخل خانواده بوده و تمام آنها نیازمند غربالگری و آموزش روان‌شناختی هستند تا در صورت وجود نقص روانی بتوان سریعا آن را بر طرف کرد.

در بازگشایی مدارس نباید احساساتی برخورد کرد

از سوی دیگر ‌رئیس دانشگاه علوم توان‌بخشی و سلامت اجتماعی معتقد است در بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها نباید احساسی برخورد کرد. حمیدرضا خانکه به ایرنا گفته: در حال حاضر امکان بازگشایی به صورت حضوری به طور کامل وجود ندارد و باید به صورت تدریجی این کار با اعمال شاخص‌های لازم انجام شود. وی ادامه داد: اگر قرار است بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها انجام شود باید با احتیاط، رعایت دقیق شاخص‌ها،  نظارت دقیق بر مراکز آموزشی و با حمایت کامل خانواده‌ها باشد. ‌رئیس دانشگاه علوم توان‌بخشی و سلامت اجتماعی بر لزوم تعیین شاخص‌های لازم برای رنگ‌بندی شهرها جهت بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها تاکید کرد و اظهار داشت: علاوه بر شاخص بستری‌ها به جمعیت باید چندین شاخص برای بازگشایی در نظر گرفته شود که می‌توان به ظرفیت نظام سلامت، امکان رعایت توصیه‌های بهداشتی و شرایط فرهنگی و بومی اشاره کرد.
 خانکه انتخاب شاخص‌های شفاف و اطلاع‌رسانی صحیح و به موقع را در این زمینه ضروری دانست و گفت: اعمال رفتارهای بدون هیجان و احساسی می‌تواند زمینه بازگشایی مناسب و بدون عوارض را فراهم کند. او یکی از راهکارها برای بازگشایی مدارس را کم کردن ظرفیت کلاس‌های درس عنوان کرد و گفت: کرونا در کنار مشکلاتی که به وجود آورده است، فرصتی را فراهم کرد تا نگاه به آموزش تغییر پیدا کند. خانکه تاکید کرد: دیگر نباید تمام دوره آموزشی به صورت حضوری برگزار شود، بلکه آموزش‌ها باید به صورت تلفیقی حضوری و مجازی باشد. امکان آموزش حضوری در کنار آموزش مجازی باید در مراکز آموزشی کشور فراهم شود.