حبیب یغمایی؛ از مجله یغما تا کتابخانه خور

حبیب یغمایی؛ محقق ادبی، روزنامه‌نگار و شاعر در سال ۱۲۸۰ شمسی در دهکده مسکین «خور» در خانه‌ای محقر و گلین به دنیا آمد. در دوران کودکی در مکتب‌خانه‌های خور و در خدمت پدر درس خواند و یغمایی در جوانی برای دانش‌اندوزی رهسپار شاهرود شد و در ۲۰ سالگی ازدواج کرد. یغمایی در سال ۱۳۰۰ شمسی پس از ازدواج راهی تهران شد و در مدرسه آلیانس و پس‌ازآن در دارالمعلمین عالی نزد استادانی چون علامه اقبال آشتیانی و عبدالعظیم خان قریب به تحصیل پرداخت. وی در سال ۱۳۱۴ به مدیریت کل نگارش وزارت معارف منصوب شد و به کار تدوین کتب درسی نظارت داشت. در سال ۱۳۱۲ همکاری مستمر او با محمدعلی فروغی آغاز شد که تا پایان عمر فروغی در ۱۳۲۱ ادامه یافت. در این دوران کلیات سعدی به تصحیح فروغی با همکاری یغمایی انتشار یافت. هم‌زمان یغمایی گرشاسب‌نامه اسدی طوسی را ویرایش و چاپ کرد و کتابی محققانه به نام سعدی‌نامه گردآوری کرد و جزو انتشارات مجله آموزش‌وپرورش به چاپ رساند. یغمایی در سال ۱۳۲۷ شمسی مجله یغما را تأسیس کرد و در همین سال به ریاست معارف کرمان برگزیده شد. در سال ۱۳۳۱ در زمان وزارت فرهنگ دکتر مهدی آذر، یغمایی رئیس اداره انطباعات شد. به پیشنهاد او نام اداره به اداره نگارش تغییر یافت. در هنگام تصدی این مقام با تعدادی از شخصیت‌های برجسته فرهنگی و ادبی آشنا شد. نیما یوشیج زمانی کارمند اداره او بود. یغمایی پس از سال‌ها تدریس در دارالفنون، دارالمعلمین عالی و دانشگاه تهران از کار دولتی بازنشسته شد. در سال ۱۳۵۵ دانشکده ادبیات دانشگاه تهران به پاس خدمات ارزنده‌اش به فرهنگ کشور، دکترای افتخاری زبان و ادبیات فارسی به او اعطا کرد. در آخرین مجمع کنگره تحقیقات ایرانی در شهریور ۱۳۵۶ در دانشگاه کرمان، مقارن با سی‌امین سال انتشار مداوم مجله یغما، در یکی از جلسات کنگره از مجله و مدیر آن حبیب یغمایی به‌اتفاق چند تن دیگر تجلیل شد. حبیب یغمایی در ۲۴ اردیبهشت سال ۱۳۶۳ در تهران درگذشت، پیکر او به زادگاهش؛ خور و بیابانک انتقال یافت و در آرامگاه و کتابخانه احداثی خود آرام گرفت.