1611
شورای شهر تهران خیابانی را به نام نخست وزیر انقلاب سند زد
بازگشت بازرگان
همدلی| چهل‌ودو سال پس از آن که مردم انقلابی ایران در خیابان‌ها نام یک پیرمرد مسلمان آذری‌تبار را به عنوان نخست‌وزیر فریاد می‌زدند و حمایت میلیونی خود را از او اعلام می‌کردند،یک بار دیگر نام این سیاستمدار مبارز معتدل با خیابان گره خورد و روز گذشته اعضای شورای شهر تهران در جلسه خود تصویب کردند که خیابان سازمان آب در منطقه صادقیه به نام مهندس «مهدی بازرگان» تغییر نام دهد.
مهدی بازرگان که در میان انقلابیون به «مهندس» معروف بود و علیرغم مشی اعتدالی و مبارزات قانونی خود، سال‌هایی را در زندان حکومت پهلوی سپری کرد و از همین‌رو با توجه به شخصیت علمی و مذهبی، مورد توجه امام خمینی قرار گرفت و به عنوان نخست‌وزیر حکومت انقلابی انتخاب شد. اما مشی اعتدالی او و هیجانات اولیه انقلابیون سال‌های57 و 58 در تقابل قرار گرفتند و پس از 9ماه استعفا کرد. از آن تاریخ او اگرچه یک دوره نیز نماینده مردم تهران بود، اما ترجیح داد که خارج از نظام اجرایی و سیاسی کشور دغدغه‌های خود را دنبال کند. همین موضوع سبب شد تا کم‌کم نام او نیز از عرصه عمومی حذف شود. تا این‌که روز گذشته شورای شهر تهران تصمیم گرفت نامش را بر خیابانی بگذارد که یادآور یکی از مهم‌‌ترین فعالیت‌های مهندسی اوست: خیابان سازمان آب. یکی از ماندگار‌‌ترین فعالیت‌های مهندس بازرگان در زمینه آب تهران بوده است. او که در روزگار پرتلاطم بعد از ملی شدن صنعت نفت، از سوی دکتر مصدق به عنوان رئیس هیئت مدیره خلع ید از شرکت نفت ایران و انگلیس انتخاب شده بود تا به آبادان ملتهب آن روزها برود و تأسیسات نفتی را در کنترل بگیرد، پس از استعفا از این سمت، ریاست شرکت آب و فاضلاب تهران را بر عهده گرفت و موفق شد نخستین شبکه لوله‌کشی آب را در تهران احداث کند.
این تغییر نام در حالی اتفاق افتاد که پیش از این هم اعضای این شورا خیابانی را به نام دکتر «محمد مصدق» نامگذاری کرده بودند تا شاید از این به بعد سهم بیشتری به اعضای جبهه ملی و نهضت‌آزادی در نامگذاری خیابان‌ها رسیده باشد، خیابان‌هایی که کسی آدرسی از آن نمی‌پرسد.
تا پیش از این تنها کسی که از میان کابینه دکتر مصدق و نزدیکان او نامش بر روی یکی از خیابان‌های پایتخت نامگذاری شده بود «حسین فاطمی»، وزیر امور خارجه مصدق بود. فاطمی بعد از کودتای 28مرداد اعدام شد و پس از پیروزی انقلاب در سال 57 خیابانی را به رسم یادبود به نام او نامگذاری کردند. روز گذشته شورای شهر پنجم اعلام کرد که نام خیابان سازمان آب حوالی منطقه صادقیه را به نام مهندس «مهدی بازرگان» تغییر می‌دهد. به گزارش ایسنا روز گذشته جلسه این شورا پیرامون تغییر نام چند معبر برگزار شد. محمدجواد حق‌شناس به عنوان رئیس کمیته نامگذاری شورای شهر در خصوص تغییر نام خیابان‌ها گفت که «به پیشنهاد مسجدجامعی نامگذاری خیابان سازمان آب حدفاصل بزرگراه شیخ فضلالله نوری تا بلوار آیتالله کاشانی در محدوده گذر صادقیه در منطقه ۲ و ۵ به نام مهندس بازرگان پیشنهاد شده است و این در حالی است که خیابان سازمان آب ۱۷ بار در تهران تکرار شده است.»
آنطور که ایسنا از این جلسه گزارش داده است اعضای شورای اسلامی شهر تهران نهایتا به تغییر نام تمامی خیابان‌های قید شده رأی مثبت دادند. اما موضوع نامگذاری یک خیابان در تهران به نام «مهدی بازرگان» از مدت‌ها قبل هم مطرح بود. شاید اولین بار بهمن سال 96 بود که زمزمه‌های چنین تصمیمی از سوی اعضای شورای شهر پنجم شنیده شد. در همین رابطه محمدجواد حق‌شناس در آن روزها به خبرگزاری دانشجو گفته بود که «نامگذاری خیابانی به اسم مهندس بازرگان توسط یکی از اعضای شورا چندی پیش، پیشنهاد شد، ولی هنوز در کمیسیون نامگذاری شورای شهر به صورت جدی مطرح نشده است.» با این وجود اختلاف نظرها و مخالفت‌ها با چنین تصمیمی از همان روزها شنیده شد؛ طوری که در اواخر سال 96 احمد مسجدجامعی در دفاع از چنین تصمیمی به خبرگزاری‌ها گفت که «برخی طعنه‌ها ناشی از نگاه تنگ و محدودی است که تجلیل، از افراد را تجلیل از تمامی زندگی آنان می‌داند و انتظار مقام عصمت از انسان دارند. این‌ها گمان می‌کنند سیدجمال‌الدین اسدآبادی، سعدی، رازی و بوعلی که خیابان‌هایی در تهران به نام آنان است، هیچ خطا و اصرار بر خطایی در زندگی‌شان نبوده؟»
این عضو شورای شهر تهران با تاکید بر چنین تصمیمی عنوان کرده بود «بازرگان اولین کسی است که طرح مهمی برای حمل و نقل عمومی تهران ارائه کرد، اگر این طعنه‌زنندگان برمواضع خود در خصوص عدم نامگذاری خیابانی به نام مرحوم بازرگان بایستند، آن وقت باید تمام خیابان‌ها و گذرهای تهران را به نام معصومین گذاشت ولاغیر.»
اما حالا بعد از مدت‌ها قرار است چنین اتفاقی بیفتد و خیابانی به نام اولین نخست‌وزیر بعد از انقلاب ثبت شود، نخست‌وزیری که به دلیل شخصیت مستقلی که داشت بسیاری از او به نیکی یاد می‌کنند. شاید به دلیل همین شخصیت مستقل بود که در سال‌های اول انقلاب در الجزایر به همراه مهدی چمران و ابراهیم یزدی به دیدار برژینسکی مشاور کارتر رئیس جمهور وقت ایالات متحده رفت. دیداری که خیلی‌ها آن را از دلایل حمله دانشجویان پیرو خط امام به سفارت آمریکا و آغاز یک بازداشت 444 روزه دیپلمات‌های آمریکایی و استعفای بازرگان از نخست‌وزیری می‌دانند. پیش از این هم شورای شهر تهران حدود دو سال قبل خیابانی را به نام «محمد مصدق» نامگذاری کرده بود. محصور قلعه احمدآباد بعد از پیروزی انقلاب ابتدا نامش بر روی طولانی‌ترین خیابان پایتخت یعنی خیابان پهلوی آن زمان نقش بست، اما به دلیل مخالفت‌ها و اختلاف‌هایی که میان طرفداران او و آیتالله کاشانی وجود داشت، تصمیم نهایی بر تغییر نام خیابان بود، سرانجام اين خيابان به نام حضرت وليعصر(عج) نام‌گذاري شد. در تمام سال‌های بعد از آن پیشنهادهایی برای نامگذاری یک خیابان به‌نام مصدق در تهران مطرح شد، اما هرگز عملی نشد. به گزارش ایرنا اگرچه شورای شهر اول چنین تصمیمی را داشت اما هرگز عمر شورا اجازه نداد تصمیم آنها نهایی شود. در شورای شهر چهارم هم مخالفت‌ها و ناهماهنگی‌ها مانع شد نام مصدق بر خیابانی نقش ببندد و سرانجام در شورای شهر فعلی چنین تصمیمی گرفته شد. اگرچه اعضای شورای شهر تهران تلاش کردند نام «محمد مصدق» را بر روی خیابان «کارگر شمالی» بگذارند، اما مخالفت‌ها مانع چنین تصمیمی شد و سرانجام خیابان نفت با تغییر نام به «محمد مصدق» سهم نخست‌وزیری شد که در پیشنهاد قانون ملی شدن صنعت نفت نوشته بود «به‌نام سعادت ملت ایران»، حالا مصدق و بازرگان نامشان بر روی خیابان‌هایی است که کسی هیچ آدرسی از آنها نمی‌پرسد.
همچنین براساس این مصوبه شورا، کوچه حافظ حدفاصل دیباجی جنوبی تا سنجابی در منطقه ۳ که کوچه محل زندگی مرحوم اعظم طالقانی بود، به نام وی تغییر نام داد.
اعظم طالقانی، دبیر کل جامعه زنان انقلاب اسلامی که ۸ آبانماه ۹۸ درگذشت، پیش از انقلاب اسلامی و در دهه پنجاه چندین سال زندانی سیاسی در حکومت پهلوی بود و مدتی را در زندان اوین و زندان قصر گذراند.
او فرزند محمود طالقانی نخستین امام جمعه پس از انقلاب تهران و از چهره‌های مطرح انقلاب ۵۷ ایران بود. وی همچنین صاحب امتیاز انتشار مجله «پیام هاجر» که با محوریت حقوق زنان در ایران منتشر می‌شد، بود.
اعظم طالقانی نخستین زنی است که نامزد پست ریاست جمهوری شده بود و در سال‌های ۱۳۷۶ و ۱۳۸۸ و ۱۳۹۶ خود را نامزد این سمت کرد و گفته بود:«برای آزمایش قانون اساسی؛ هیچ دلیلی وجود ندارد که یک زن نتواند نامزد انتخابات شود.» صلاحیت وی هیچگاه از سوی شورای نگهبان تأیید نشد.
مهدی بازرگان که در میان انقلابیون به «مهندس» معروف بود و علیرغم مشی اعتدالی و مبارزات قانونی خود، سال‌هایی را در زندان حکومت پهلوی سپری کرد و از همین‌رو با توجه به شخصیت علمی و مذهبی، مورد توجه امام خمینی قرار گرفت و به عنوان نخست‌وزیر حکومت انقلابی انتخاب شد. اما مشی اعتدالی او و هیجانات اولیه انقلابیون سال‌های57 و 58 در تقابل قرار گرفتند و پس از 9ماه استعفا کرد. از آن تاریخ او اگرچه یک دوره نیز نماینده مردم تهران بود، اما ترجیح داد که خارج از نظام اجرایی و سیاسی کشور دغدغه‌های خود را دنبال کند. همین موضوع سبب شد تا کم‌کم نام او نیز از عرصه عمومی حذف شود. تا این‌که روز گذشته شورای شهر تهران تصمیم گرفت نامش را بر خیابانی بگذارد که یادآور یکی از مهم‌‌ترین فعالیت‌های مهندسی اوست: خیابان سازمان آب. یکی از ماندگار‌‌ترین فعالیت‌های مهندس بازرگان در زمینه آب تهران بوده است. او که در روزگار پرتلاطم بعد از ملی شدن صنعت نفت، از سوی دکتر مصدق به عنوان رئیس هیئت مدیره خلع ید از شرکت نفت ایران و انگلیس انتخاب شده بود تا به آبادان ملتهب آن روزها برود و تأسیسات نفتی را در کنترل بگیرد، پس از استعفا از این سمت، ریاست شرکت آب و فاضلاب تهران را بر عهده گرفت و موفق شد نخستین شبکه لوله‌کشی آب را در تهران احداث کند.
این تغییر نام در حالی اتفاق افتاد که پیش از این هم اعضای این شورا خیابانی را به نام دکتر «محمد مصدق» نامگذاری کرده بودند تا شاید از این به بعد سهم بیشتری به اعضای جبهه ملی و نهضت‌آزادی در نامگذاری خیابان‌ها رسیده باشد، خیابان‌هایی که کسی آدرسی از آن نمی‌پرسد.
تا پیش از این تنها کسی که از میان کابینه دکتر مصدق و نزدیکان او نامش بر روی یکی از خیابان‌های پایتخت نامگذاری شده بود «حسین فاطمی»، وزیر امور خارجه مصدق بود. فاطمی بعد از کودتای 28مرداد اعدام شد و پس از پیروزی انقلاب در سال 57 خیابانی را به رسم یادبود به نام او نامگذاری کردند. روز گذشته شورای شهر پنجم اعلام کرد که نام خیابان سازمان آب حوالی منطقه صادقیه را به نام مهندس «مهدی بازرگان» تغییر می‌دهد. به گزارش ایسنا روز گذشته جلسه این شورا پیرامون تغییر نام چند معبر برگزار شد. محمدجواد حق‌شناس به عنوان رئیس کمیته نامگذاری شورای شهر در خصوص تغییر نام خیابان‌ها گفت که «به پیشنهاد مسجدجامعی نامگذاری خیابان سازمان آب حدفاصل بزرگراه شیخ فضلالله نوری تا بلوار آیتالله کاشانی در محدوده گذر صادقیه در منطقه ۲ و ۵ به نام مهندس بازرگان پیشنهاد شده است و این در حالی است که خیابان سازمان آب ۱۷ بار در تهران تکرار شده است.»
آنطور که ایسنا از این جلسه گزارش داده است اعضای شورای اسلامی شهر تهران نهایتا به تغییر نام تمامی خیابان‌های قید شده رأی مثبت دادند. اما موضوع نامگذاری یک خیابان در تهران به نام «مهدی بازرگان» از مدت‌ها قبل هم مطرح بود. شاید اولین بار بهمن سال 96 بود که زمزمه‌های چنین تصمیمی از سوی اعضای شورای شهر پنجم شنیده شد. در همین رابطه محمدجواد حق‌شناس در آن روزها به خبرگزاری دانشجو گفته بود که «نامگذاری خیابانی به اسم مهندس بازرگان توسط یکی از اعضای شورا چندی پیش، پیشنهاد شد، ولی هنوز در کمیسیون نامگذاری شورای شهر به صورت جدی مطرح نشده است.» با این وجود اختلاف نظرها و مخالفت‌ها با چنین تصمیمی از همان روزها شنیده شد؛ طوری که در اواخر سال 96 احمد مسجدجامعی در دفاع از چنین تصمیمی به خبرگزاری‌ها گفت که «برخی طعنه‌ها ناشی از نگاه تنگ و محدودی است که تجلیل، از افراد را تجلیل از تمامی زندگی آنان می‌داند و انتظار مقام عصمت از انسان دارند. این‌ها گمان می‌کنند سیدجمال‌الدین اسدآبادی، سعدی، رازی و بوعلی که خیابان‌هایی در تهران به نام آنان است، هیچ خطا و اصرار بر خطایی در زندگی‌شان نبوده؟»
این عضو شورای شهر تهران با تاکید بر چنین تصمیمی عنوان کرده بود «بازرگان اولین کسی است که طرح مهمی برای حمل و نقل عمومی تهران ارائه کرد، اگر این طعنه‌زنندگان برمواضع خود در خصوص عدم نامگذاری خیابانی به نام مرحوم بازرگان بایستند، آن وقت باید تمام خیابان‌ها و گذرهای تهران را به نام معصومین گذاشت ولاغیر.»
اما حالا بعد از مدت‌ها قرار است چنین اتفاقی بیفتد و خیابانی به نام اولین نخست‌وزیر بعد از انقلاب ثبت شود، نخست‌وزیری که به دلیل شخصیت مستقلی که داشت بسیاری از او به نیکی یاد می‌کنند. شاید به دلیل همین شخصیت مستقل بود که در سال‌های اول انقلاب در الجزایر به همراه مهدی چمران و ابراهیم یزدی به دیدار برژینسکی مشاور کارتر رئیس جمهور وقت ایالات متحده رفت. دیداری که خیلی‌ها آن را از دلایل حمله دانشجویان پیرو خط امام به سفارت آمریکا و آغاز یک بازداشت 444 روزه دیپلمات‌های آمریکایی و استعفای بازرگان از نخست‌وزیری می‌دانند. پیش از این هم شورای شهر تهران حدود دو سال قبل خیابانی را به نام «محمد مصدق» نامگذاری کرده بود. محصور قلعه احمدآباد بعد از پیروزی انقلاب ابتدا نامش بر روی طولانی‌ترین خیابان پایتخت یعنی خیابان پهلوی آن زمان نقش بست، اما به دلیل مخالفت‌ها و اختلاف‌هایی که میان طرفداران او و آیتالله کاشانی وجود داشت، تصمیم نهایی بر تغییر نام خیابان بود، سرانجام اين خيابان به نام حضرت وليعصر(عج) نام‌گذاري شد. در تمام سال‌های بعد از آن پیشنهادهایی برای نامگذاری یک خیابان به‌نام مصدق در تهران مطرح شد، اما هرگز عملی نشد. به گزارش ایرنا اگرچه شورای شهر اول چنین تصمیمی را داشت اما هرگز عمر شورا اجازه نداد تصمیم آنها نهایی شود. در شورای شهر چهارم هم مخالفت‌ها و ناهماهنگی‌ها مانع شد نام مصدق بر خیابانی نقش ببندد و سرانجام در شورای شهر فعلی چنین تصمیمی گرفته شد. اگرچه اعضای شورای شهر تهران تلاش کردند نام «محمد مصدق» را بر روی خیابان «کارگر شمالی» بگذارند، اما مخالفت‌ها مانع چنین تصمیمی شد و سرانجام خیابان نفت با تغییر نام به «محمد مصدق» سهم نخست‌وزیری شد که در پیشنهاد قانون ملی شدن صنعت نفت نوشته بود «به‌نام سعادت ملت ایران»، حالا مصدق و بازرگان نامشان بر روی خیابان‌هایی است که کسی هیچ آدرسی از آنها نمی‌پرسد.
همچنین براساس این مصوبه شورا، کوچه حافظ حدفاصل دیباجی جنوبی تا سنجابی در منطقه ۳ که کوچه محل زندگی مرحوم اعظم طالقانی بود، به نام وی تغییر نام داد.
اعظم طالقانی، دبیر کل جامعه زنان انقلاب اسلامی که ۸ آبانماه ۹۸ درگذشت، پیش از انقلاب اسلامی و در دهه پنجاه چندین سال زندانی سیاسی در حکومت پهلوی بود و مدتی را در زندان اوین و زندان قصر گذراند.
او فرزند محمود طالقانی نخستین امام جمعه پس از انقلاب تهران و از چهره‌های مطرح انقلاب ۵۷ ایران بود. وی همچنین صاحب امتیاز انتشار مجله «پیام هاجر» که با محوریت حقوق زنان در ایران منتشر می‌شد، بود.
اعظم طالقانی نخستین زنی است که نامزد پست ریاست جمهوری شده بود و در سال‌های ۱۳۷۶ و ۱۳۸۸ و ۱۳۹۶ خود را نامزد این سمت کرد و گفته بود:«برای آزمایش قانون اساسی؛ هیچ دلیلی وجود ندارد که یک زن نتواند نامزد انتخابات شود.» صلاحیت وی هیچگاه از سوی شورای نگهبان تأیید نشد.