کارهای ماندگار در سال سخت

در طول تاریخ، کشور ما ایران روزها و سال‌های سخت و دردناک کم نداشت. جنگ و غارت، قحطی، سیل و دیگر بلایای طبیعی و انسانی همواره کشور و هموطنان ما را آزار دادند. با این همه، دو سال اخیر از خیلی از جهات سال‌هایی استثنایی در تاریخ معاصر کشورمان به حساب می‌آیند.
به اذعان غالب کارشناسان بحران‌های فرهنگی و اقتصادی چنان در بطن جامعه ریشه دوانده‌اند که جز با اصلاحات ساختاری گسترده و تغییر نگرش حاکمیت نسبت به آنها امکان اصلاح و برون رفت از آنها وجود ندارد. تحریم‌های فزاینده کشورهای غربی علیه تاسیسات نفتی، صنعت و کشاورزی خسارات زیادی به اقتصاد نفتی کشور وارد کرده و راه هر گونه مبادله بانکی را بر کشور بسته بودند.
مذاکراتی که در سال‌های پایانی دولت دوازدهم به نتیجه نزدیک شده بود به یک‌باره به دولت سیزدهم محول شده بود که علی‌رغم دو سال مذاکره هیچ‌گونه پیشرفتی در رفع تحریم‌ها حاصل نشد.
 نزول سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی نسبت به دولت‌ها و جریانات سیاسی به پایین ترین حد خود رسیده بود. نظرسنجی‌ها از کاهش مشارکت مردم در انتخابات خبر می‌دادند. درگیری‌های منطقه‌ای فزونی گرفته بود و اسراییل به منظور حذف و نابودی کامل حماس وارد غزه شده بود و دهها هزار نفر را به خاک و خون کشید. تنش‌های ایران و اسراییل وارد فاز درگیری مستقیم شده بود.
 این‌ها تنها گوشه‌ای از مشکلاتی بود که کشور درگیر آن بود. «درگذشت شهادت گونه» رییس‌جمهور سابق و حملات پینگ ‌پونگی ایران و اسراییل به همدیگر شرایط کشور را بغرنج‌تر از هر زمانی کرده بود. در چنین شرایطی که نیروهای تحول‌خواه (دکتر لاریجانی) و اصلاح‌طلب (دکتر آخوندی و دکتر جهانگیری) موفق به عبور از فیلتر شورای محترم نگهبان نشده‌ بودند، دولت چهاردهم با شعار «وفاق ملی» موفق به کسب اکثریت آرا شده و سکان اجرایی کشور را بدست گرفت.
علاوه بر موارد ذکر شده، شهادت اسماعیل هنیه یک روز بعد از تحلیف رییس جمهور نشان داد رییس‌جمهور پزشکیان در سال ۱۴۰۳ و بعد از آن با وضعیت بسیار بغرنجی روبرو است. با این حال دولت چهاردهم از همان ابتدا با رویکرد عقلانی، دیپلماسی فعال و انشالله پایدار، تقریبا از مصایبی که احتمال درگیری خارجی را افزایش می‌داد با موفقیت عبور کردند.
افزون بر پیشبرد روند تنش‌زدایی دولت قبل با عربستان، با انتخاب رویکرد واقع‌گرایانه به جای آرمان‌گرایانه در قبال مسایل جبهه مقاومت و حمایت از آتش‌بس لبنان و اسرائیل زمینه را برای بازسازی و تقویت قوای نظامی-امنیتی آنها فراهم کرد. از طرف دیگر با رایزنی گسترده به خصوص با همسایگان عربِ مسلمان و تاکید بر مسئله فلسطین به عنوان مسئله جهان اسلام، حاکمان کشورهای حاشیه خلیج فارس را به تأمل بیشتر در برقراری روابط با اسراییل فراخواند که تا حد زیادی موفق بوده است. به نظر می‌رسد آقای رئیس‌جمهور «با دشمنان مدارا» را به درستی سر لوحه کار خود قرار داده است.
در کنار سیاست خارجی فعال و انتخاب رویکرد واقع‌گرایانه به مسایل، در سیاست داخلی نیز با همین «دست فرمان» در حال پیشروی، نهادینه کردن و تثبیت شعارهای انتخاباتی خود می‌باشند.
علی رغم اینکه بخش زیادی از مشکلات اقتصادی به تحریم‌های بین‌الملی علیه کشورمان بر‌می‌گردد، تاکنون رگه‌هایی از اصلاحات در بودجه، بحث صندوق‌های بازنشستگی و همین‌طور پیشبرد بحث FATF جهت انجام مبادلات بین بانکی و ... دیده می‌شود که امید به آینده را بیشتر می‌کند. در مباحث فرهنگی نیز بنا به گفته وزیر محترم ارشاد مشکلات اکثر هنرمندان بر طرف شده و گشت ارشاد به صورت عملی برچیده شده است. از طرفی، یکی از کارهای ماندگار دکتر پزشکیان حضور در خانواده بزرگان فرهنگی، علمی و اجتماعی کشور و دیدار چهره به چهره با آنها می‌باشد. دیدار با استاد دکتر موحد و استاد دکتر داوری اردکانی و بزرگان دیگر در آینده و تشکر از آنها باعث دلگرمی کسانی خواهد شد که عمر خود را برای اعتلای فرهنگ و تمدن ایران زمین مصروف داشته‌اند.
دیدار با اصحاب رسانه، دیدار با گروه‌های سیاسی مخالف و منتقد، فراخوان دادن به شخصیت‌های مختلف برای کمک گرفتن از آن‌ها فارغ از خط مشی سیاسی، خارج کردن روند انتخاب هیئت دولت از تاریک‌خانه‌های لابی‌گری و دموکراتیک کردن انتخاب آن‌ها با تشکیل شورای راهبری تنها بخشی از کارهای ماندگاری است که دولت چهاردهم تاکنون انجام داده است. از طرف دیگر طی ۵ سال اخیر شکاف زیادی بین دولت و اقلیت‌های مذهبی/ قومی ایجاد شده بود که رییس‌جمهوری با انتخاب معاونین، استانداران و معاونان وزرای بومی و ... تا حد زیادی این گره‌کور را باز کرده است. سخنرانی مولوی عبدالحمید در سفر رییس جمهور به سیستان و بلوچستان نشان‌دهنده عمق نگاه راهبردی شخص رییس جمهور در میدان دادن به عموم اقوام و مذاهب به خصوص برادران عزیز اهل سنت می‌باشد.
اگر چه انتخاب وزیر زن مسبوق به سابقه بوده ولی انتصاب یک بانو به عنوان ویترین و سخنگوی دولت نشان از عزم راسخ دکتر پزشکیان و دولتش در «دیدن» زنان به عنوان بخش اعظمی از جامعه دارد. آنطور که به نظر می‌رسد در سیاست داخلی دکتر پزشکیان سیاست «با دوستان مروت» را در پیش گرفته است.
موارد گفته شده همگی از شعارهای انتخاباتی دکتر پزشکیان و از کارهای ماندگاری است که غالباً برای نخستین بار بعد از انقلاب انجام شده است. بنابراین؛ می‌توان انتظار داشت دولت در پایان سال شمسی جاری دو وعده مهم دیگر خود یعنی معضل فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی را حل کرده و پرونده‌ هسته‌ای را در مسیر درست هدایت و نسبت به رفع تحریم‌ها در سال آینده شمسی خوشبین بود. علی‌رغم موارد گفته شده، نگارنده نافی عملکرد نادرست بعضی از مسولین نبوده و نیست، ولی نادیدن شرایطی که دولت چهاردهم با آن دست به گریبان است به دور از اخلاق سیاسی است.