2554
جهت اشتراک در روزنامه همدلی ایمیل خود را ثبت فرمائید
چرا بهترین سریال‌های دنیا جایی در تلویزیون ایران ندارند؟
سانسور و اعتماد از دست‌رفته
همدلی| ستاره قاسمی: صداوسیمای ایران سال‌هاست مجموعه‌های تلویزیونی خارجی پربیننده‌ای مانند «فرار از زندان»، «24» و «سرقت پول» را برای پخش انتخاب می‌کند، و اخیرا نیز سریال «بهتر است با ساول تماس بگیری» که اسپین‌آفی از «بریکینگ بد» است، در تلویزیون ملی ایران به نمایش درآمده است. با این حال، به‌رغم محبوبیت و کیفیت بالای این سریال‌ها، استقبال از آن‌ها در ایران به دو دلیل اصلی کاهش یافته است؛ بی‌اعتمادی به تلویزیون و خواست تماشای نسخه‌های بدون سانسور و زبان اصلی.
اولین و مهم‌ترین دلیل استقبال کم مخاطبان ایرانی از این سریال‌های خارجی در صداوسیما، مسئله سانسور است. تلویزیون ایران با وجود انتخاب سریال‌های پرطرفدار، به دلیل قوانین و محدودیت‌های موجود، صحنه‌های متعددی از این آثار را حذف می‌کند. این حذف‌ها که غالبا برای هماهنگ‌سازی با قوانین داخلی صورت می‌گیرد، داستان را ناقص و گاهی حتی غیر قابل فهم می‌کند. بینندگان حرفه‌ای سریال‌های خارجی که به دقت و انسجام داستانی اهمیت می‌دهند، با مواجهه با چنین محدودیت‌هایی ترجیح می‌دهند نسخه‌های کامل را از طریق اینترنت و پلتفرم‌های خارجی دانلود کرده و سریال‌ها را بدون سانسور تماشا کنند.در سال‌های اخیر، دسترسی آسان به اینترنت و آشنایی بیشتر با زبان اصلی فیلم‌ها و سریال‌ها باعث شده بینندگان ایرانی، به‌ویژه نسل جوان‌تر، از تلویزیون فاصله بگیرند. آن‌ها ترجیح می‌دهند سریال‌ها را با کیفیت اصلی و بدون تغییرات، به‌ویژه در نقاط حساس و جذاب داستان، مشاهده کنند. در نتیجه، بی‌اعتمادی به نحوه پخش تلویزیونی آثار خارجی باعث شده بسیاری از این سریال‌ها در صداوسیما از نگاه عمومی مورد توجه قرار نگیرند.
ترجیح تماشای سریال‌ها به زبان اصلی
دلیل دیگر برای کاهش محبوبیت این سریال‌ها در صداوسیما، تغییر سلیقه بینندگان به سمت تماشای آثار به زبان اصلی است. ایران به دلیل داشتن صنعت قدرتمند دوبله، در گذشته با دوبله‌های باکیفیت بسیاری از فیلم‌ها و سریال‌های خارجی را در تلویزیون ملی پخش می‌کرد و این امر رضایت مخاطبان را نیز در پی داشت. با این حال، در سال‌های اخیر بسیاری از بینندگان علاقه دارند صدای اصلی بازیگران و دیالوگ‌های بدون سانسور را بشنوند و از لحن و حس واقعی اثر بهره‌مند شوند. تماشای نسخه‌های اصلی بدون سانسور به آن‌ها این امکان را می‌دهد که از تجربه کامل و بدون واسطه اثر لذت ببرند.
علاوه بر این، دوبله این سریال‌ها در تلویزیون نیز با محدودیت‌هایی مواجه است؛ گاهی اوقات برخی دیالوگ‌ها یا حتی قسمت‌هایی از داستان تغییر پیدا می‌کند تا با قوانین و فرهنگ داخلی همخوان شود. این مسئله باعث می‌شود جذابیت دوبله‌های صداوسیما برای بینندگان حرفه‌ای کمرنگ‌تر شود.
صداوسیمای ایران بعضا با انتخاب سریال‌های محبوب جهانی سعی دارد مخاطبان بیشتری را به خود جلب کند، اما مسئله سانسور و تغییر در دوبله و ترجمه، اعتماد بینندگان را به شدت تحت تأثیر قرار داده است. برای اینکه تلویزیون بتواند توجه مخاطبان بیشتری را به سمت خود جلب کند، بازنگری در نحوه پخش سریال‌ها و فراهم‌سازی فضای بازتری برای نمایش آثار خارجی، به گونه‌ای که به کیفیت داستان‌ها و انسجام هنری آن‌ها لطمه وارد نشود، ضروری به نظر می‌رسد. در غیر این صورت، تلویزیون ایران با توجه به روند رو به رشد اینترنت و دسترسی آسان به نسخه‌های بدون سانسور، همچنان در رقابت با فضای آنلاین عقب خواهد ماند.
تغییرات در ذائقه مخاطب
یکی از دلایل کاهش جذابیت سریال‌های خارجی دوبله‌شده در تلویزیون، تغییرات قابل‌توجه در ذائقه مخاطبان و تأثیرات جهانی‌سازی است. گسترش پلتفرم‌های آنلاین و شبکه‌های اجتماعی این امکان را فراهم کرده است که تماشاگران ایرانی همزمان با مخاطبان جهانی به جدیدترین سریال‌ها دسترسی پیدا کنند. مخاطبان امروز از سریال‌های سطح بالا با جلوه‌های بصری، موسیقی جذاب و داستان‌های پیچیده لذت می‌برند که گاه بازتاب فرهنگ‌های مختلف است. در حالی که تلویزیون برای تطبیق این آثار با فرهنگ داخلی تغییرات زیادی اعمال می‌کند، این مسئله باعث می‌شود که سریال‌های پخش‌شده در تلویزیون از جذابیت جهانی خود فاصله بگیرند.
تلویزیون ایران در انتخاب سریال‌های خارجی نیز با محدودیت‌هایی روبرو است که باعث می‌شود تنوع و کیفیت پایین‌تری نسبت به فضای آنلاین ارائه دهد. اغلب سریال‌هایی که در جهان پربیننده هستند، موضوعاتی جسورانه و چالش‌برانگیز دارند که با قوانین و ضوابط پخش داخلی همخوانی ندارند. از این رو، تلویزیون مجبور است تنها از میان آثاری با مضامین محدودتر و ساده‌تر انتخاب کند. این رویکرد باعث شده تا محتوای انتخابی برای تماشاگر ایرانی که درگیر تجربه سریال‌های متنوع‌تر و پویاتر در فضای آنلاین است، جذابیت کمتری داشته باشد. به طور مثال پخش سریال «بازی تاج و تخت» که یکی از برجسته‌ترین آثار خلق‌شده بوده و به نوعی صنعت سریال‌سازی در دنیا را متحول کرده، از تلویزیون ایران تقریبا غیرممکن به نظر می‌رسد!
یکی از چالش‌های تلویزیون ایران در پخش سریال‌های خارجی، محدودیت‌های مالی است. خرید و پخش سریال‌های پرطرفدار و جدید هالیوودی و دیگر تولیدات جهانی به بودجه بالایی نیاز دارد. این محدودیت‌های مالی، تلویزیون را به سمت سریال‌های قدیمی‌تر و با هزینه کمتر سوق می‌دهد که در فضای رقابتی امروز، به‌ویژه برابر پلتفرم‌های آنلاین، توجه کمتری را جلب می‌کنند. بسیاری از مخاطبان ترجیح می‌دهند به جای انتظار برای پخش آثار تلویزیونی، اشتراک پلتفرم‌های استریم بین‌المللی را خریداری کنند و به آثار جدیدتر و جذاب‌تر دسترسی پیدا کنند. هرچند صداوسیما برای بسیاری از سریال‌هایی که به نمایش درمی‌آورد همانند پخش زنده فوتبال‌های خارجی، هزینه‌ای پرداخت نمی‌کند!
ضرورت بازنگری در سیاست‌های پخش تلویزیونی
برای جذب دوباره مخاطبان به تلویزیون، یک بازنگری اساسی در سیاست‌های پخش و انتخاب محتوا ضروری به نظر می‌رسد. نهادهای مسئول می‌توانند به دنبال راهکارهایی باشند که انعطاف‌پذیری بیشتری در پخش محتوا ایجاد کند.
به‌عنوان مثال، امکان پخش بخش‌های حذفی یا صحنه‌های حساس در بسترهای آنلاین زیر نظر تلویزیون و با اخطارهای سنی می‌تواند راهکاری مؤثر باشد. همچنین می‌توانند برنامه‌های گفت‌وگومحور و نقد و بررسی به همراه سریال‌ها پخش کنند تا مخاطب با درک بیشتری از داستان و زمینه‌های فرهنگی آن همراه شود.
یکی از گام‌های مؤثر برای نزدیک کردن تلویزیون به نیازهای امروز مخاطبان، توجه بیشتر به آموزش زبان‌های خارجی و ترویج تماشای آثار به زبان اصلی است. به جای سانسور و تغییرات گسترده، تلویزیون می‌تواند با ارائه زیرنویس و ترویج زبان‌آموزی، تجربه کامل‌تری از سریال‌ها را به مخاطبان عرضه کند. همچنین، می‌توان بخش‌های ویژه‌ای را برای بررسی سریال‌های جهانی و تحلیل فرهنگی آن‌ها در نظر گرفت تا مخاطبان با درک عمیق‌تر و جزئیات بیشتری با سریال‌ها آشنا شوند.
صداوسیما برای رقابت با پلتفرم‌های استریم و بازگرداندن اعتماد مخاطبان، نیاز به انعطاف بیشتری در سیاست‌های پخش و انتخاب محتوا دارد.
با در نظر گرفتن نیازها و خواسته‌های متنوع مخاطبان، می‌توان امیدوار بود تلویزیون ایران بتواند جایگاهی تأثیرگذارتر در ارائه سریال‌های خارجی با کیفیت و محبوب ایجاد کند. اگر چنین بازنگری و انطباقی رخ ندهد، تلویزیون ممکن است به تدریج در مقابل پلتفرم‌های آنلاین به حاشیه رانده شود و نتواند نقش خود را به‌عنوان رسانه‌ای فراگیر و مؤثر حفظ کند.