«کریستف بالایی» مترجم و پژوهشگر فرانسوی ادبیات و زبان فارسی درگذشت
واسطه ادبیات معاصر ایران و فرانسویان
کریستف بالایی، استاد ادبیات و زبان فارسی اهل فرانسه در ۷۳سالگی از دنیا رفت. بهادر باقری، عضو هیاتعلمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی با اعلام این خبر نوشته است: زبان و ادب و فرهنگ ایرانی، عاشق فرزانهی دیگری را از دست داد. کریستف بالایی (۱۹۴۹-۲۰۲۱)، ادیب و پژوهشگر برجسته و نامآشنای فرانسوی، استاد زبان و ادبیات فارسی در فرانسه و متخصص ادبیات معاصر ایران و مترجم آثار ادبی فارسی به زبان فرانسه، به دیار باقی شتافت. اهالی ادبیات بهویژه ادبیات داستانی، سالهاست که با کتابها، مقالات و ترجمههای گرانقدر ایشان آشنایند و هماره قدردان همت و ارادت ژرف و بیپایان ایشان به گنجینهی ادبیات و فرهنگ ایرانزمین بودهاند. وی ابتدا ادبیات فرانسه خواند و پس از آشنایی با زبان فارسی، سخت دلبستهی آن شد و تا پایان عمر درخشانش، به معرفی و نشر آن، همت گماشت. این ادیب فرانسوی از دانشگاه نانتر پاریس دکتری ادبیات تطبیقی گرفت و در همان سال از مدرسه زبانهای شرقی، دیپلم زبان فارسی دریافت کرد. پسازآن برای پروژهای تحقیقی به ایران آمد. او طی اقامت خود در ایران، نخست بهعنوان پژوهشگر و پسازآن در مقام رییس انجمن ایرانشناسی فرانسه در تهران، به مطالعه در ادبیات معاصر فارسی پرداخت و شروع به تحقیق در این زمینه کرد. به همین دلیل، تز دکتری خود را با عنوان «تکوین رمان مدرن فارسی» انتخاب کرد. وی پس از بازگشت به فرانسه به تدریس زبان و ادبیات فارسی در مؤسسه لانگ زو پرداخت و این تجربه را سرآغازی برای ترجمۀ آثار ایرانی میدانست. از سال ۱۹۸۹ در مؤسسه ملی زبانها و تمدنهای شرقی به تدریس زبان و ادبیات فارسی پرداخت. همچنین از چهار سال مدیر انجمن ایرانشناسی فرانسه بوده است. او در معرفی ادبیات معاصر ایران در فرانسه نقش بسزایی داشته و آثار بسیاری از ادبیات ایران را به زبان فرانسه ترجمه کرده است. علاوه بر آن، کتابهایی در شناخت ادبیات معاصر ایران به چاپ رسانده است. کتابهای ترجمهشدهی اوست: سرچشمههای داستان کوتاه فارسی، ترجمۀ احمد کریمی حکاک. پیدایش رمان فارسی، کریستف بالایی، ترجمه مهوش قویمی، نسریندخت خطاط، تهران، انجمن ایرانشناسی فرانسه در ایران. داستانهای شهر جنگی.کتابهای ترجمه شده توسط کریستف بالایی به فرانسوی: طعم گس خرمالو، چراغها را من خاموش میکنم، یک روز مانده به عید پاک، مثل همهٔ عصرها، اثر زویا پیرزاد. کلنل، اثر محمود دولتآبادی. زنان بدون مردان، اثر شهرنوش پارسیپور. رازی در کوچهها، اثر فریبا وفی. من ِگذشته امضا، یدالله رؤیایی، با همکاری آرش جودکی و عاطفه طاهایی. شاه سیاهپوشان، اثر هوشنگ گلشیری.