چالش‌های اعداد برای دولتمردان بی‌اطلاع

رضا صادقیان - اظهارنظر مدیران ارشد نهاد دولت و دستگاه‌های متصل به ساختار قدرت به دلیل جایگاه حقوقی افراد در فضای رسانه و افکار عمومی بازتاب گسترده‌ای دارد.اول: چندی قبل استاندار کرمانشاه در سخنانی گفته بود: «وقتی در دنیا بحث مذاکره می‌شود، می‌گویند پنج به‌علاوه یک، یعنی همه دنیا یک‌طرف، یک‌طرف هم جمهوری اسلامی است. این عزت نیست برای ما؟ این بالاترین عزت برای ماست.» پس از یک روز که از سخنان امیری‌مقدم گذشته بود، او ناچار شد در ویدیویی غیررسمی و از طریق شبکه‌های اجتماعی درباره این سخنان توضیحاتی را به مخاطبان ارائه کند. تشریح استاندار کرمانشاه نسبتاً کفایت می‌کرد، اما با نگاه دوباره به ویدیو نخست متوجه می‌شویم گویا ایشان اطلاع کافی درباره ترکیب مذاکرات هسته‌ای و اصطلاح 5+1 نداشته و یا مشاوران رسانه‌ای استاندار ایشان را درباره این امر آگاه نکرده بودند.دوم: روز گذشته معاون رئیس‌جمهور در امور استخدامی برای اینکه نشان دهد برخی از فرودگاه‌های کشور بر اساس لابی، رانت و فشار به دولت‌های وقت بناشده‌اند و زیان‌ده به شمار می‌روند، گفت: ایران 54فرودگاه دارد و کشور آلمان 5 فرودگاه. اطلاعات تمام فرودگاه‌های جهان از منظر قرار گرفتن در نقطه جغرافیایی، ظرفیت مسافر، تعداد ساختمان‌ها و ارتفاع برج مراقبت در سایت «اطلاعات فرودگاه‌ها و حمل‌ونقل هوایی» با جزییات کامل قابل‌دسترس است. مشخص نیست معاون رئیس‌جمهور بر اساس کدام اطلاعات کسب‌شده به عدد پنج فرودگاه در کشور آلمان رسیده است. مهم‌تر آنکه؛ کشوری که یکی از مدعیان اصلی تولید هواپیماهای با کیفیت در جهان است و احداث بزرگ‌ترین فرودگاه‌ها را با رویکرد جذب توریسم، برگزاری رویدادها اقتصادی و کنفرانس‌های بین‌المللی داراست، بر اساس کدامین منطق اقتصادی می‌بایست پنج فرودگاه داشته باشد؟ پاسخ این سؤال تا این لحظه نامشخص است.سوم: دنیای امروز، جهان آمیخته با اعداد و ارقام مشخص است، به عبارتی عددها کمک می‌کنند تا سیاست‌گذاران و تصمیم‌سازان اصلی با خطایی کمتر به هدف‌گذاری، ارائه تحلیل و ترسیم چشم‌انداز اقدام کنند. شکل‌گیری سازمان‌هایی که وظیفه آنان ارائه آمار در حوزه‌های مختلف و سنجش افکار عمومی است با چنین هدفی از سوی نهادهای قدرت سازمان‌دهی می‌شوند. این نهادها وظیفه ‌دارند با ارائه جزییات دقیق‌تر در حوزه فرهنگ، سیاست، جامعه و اقتصاد سیاست‌مداران را نسبت به وضعیت کشور با تکیه بر ارقام و نمودارهای ترسیم‌شده مطلع کنند. به نظر می‌رسد دولت‌مردان دولت سیزدهم چندان توجهی به اعداد ندارند و یا در بدترین حالت ممکن کسانی که این‌گونه اطلاعات نادرست و غلط را به مسئولان می‌دهند، آنان نیز در جایگاه درست قرار نگرفته‌اند. اینکه معاونت رئیس‌جمهور درباره تعداد فرودگاه‌های کشور آلمان بر اساس اطلاعات نادرست تحلیل خود را صورت‌بندی می‌کند، حکایت از آن دارد که همین داده‌های اشتباه در سایر بخش‌های دولت نیز وجود دارد.نشر خبرهایی با محوریت اعداد نادرست بیش از آنکه کارنامه دولت‌ها را پربارتر و کارآمدتر نشان بدهد، منعکس‌کننده ناآگاهی و ارائه اطلاعات غلط توسط کارگزاران به شهروندان تفسیر می‌شود. مدیرانی که بر اساس ساده‌ترین تحلیل‌ها به این نتیجه می‌رسند که می‌توان 100میلیارد دلار برای توسعه صنایع نفت، ‌گاز و پتروشیمی جذب کرد، امکان ساخت پالایشگاه‌های جدید بر اساس توافق‌های داخلی وجود دارد، ساخت یک‌میلیون مسکن در طول چهار سال تحقق‌یافتنی است و... هنگامه‌ای که تصویر ترسیم‌شده بر اساس اطلاعات نادرست و حتی نیمه درست و تکرار اعداد و ارقام غیرقابل اثبات ارائه شود، لاجرم تکیه‌بر همین اعداد به سیاست‌گذاری‌های غلط منجر خواهد شد.