لاریجانی؛ پایان انزوا یا دلجویی سیاسی؟

همدلی|  علی لاریجانی بدون تردید تا دو سال پیش که تصمیم گرفت در انتخابات مجلس شورای اسلامی شرکت نکند و به 12سال ریاستش بر مجلس شورای اسلامی پایان دهد، برای خودش افقی ترسیم کرده بود؛ جایی در حوالی میدان پاستور در مرکز پایتخت. نزدیکی تدریجی‌اش به اعتدال‌گرایان مستقر در دولت روحانی و مخالفت شدید و غلیظ تندروهای جناح اصولگرا در محاسباتش می‌توانست از او چهره‌ای پیروز در انتخابات 1400 بسازد؛ موقعیتی که در سال 84 با برآمدن ناگهانی محمود احمدی‌نژاد و مسحور شدن نهادها و بزرگان اصولگرا نسبت به حرکات متهورانه او، از دست لاریجانی خارج‌شده بود؛ اما اطلاعیه شورای نگهبان مبنی بر تأیید صلاحیت هفت نامزد انتخابات ریاست جمهوری؛ آب پاکی بود که روی دست‌های علی لاریجانی ریخته شد. او در کمال ناباوری و درحالی‌که نام کسانی چون امیرحسین قاضی‌زاده و عبدالناصر همتی نه‌چندان مشهور در عرصه سیاسی را در میان تأیید صلاحیت شده‌ها می‌دید، غایب بزرگ آن فهرست بود. اگرچه نام‌های دیگری چون اسحاق جهانگیری و محمود احمدی‌نژاد نیز در میان رد صلاحیت شده‌ها بود، اما خط قرمز شورای نگهبان بر نام لاریجانی شوک‌آور بود، هم برای خودش و هم برای هوادارانی که در سال‌های گذشته او را در صندلی ریاست جمهوری سیزدهم تصور می‌کردند. رد صلاحیت لاریجانی آغاز ماجرایی بود میان او و شورای نگهبان که در چند ماه گذشته ادامه پیدا کرد و حتی سبب ورود رهبر انقلاب به ماجرا شد. بااین‌همه شورای نگهبان از موضع خود کوتاه نیامد و لاریجانی نیز راه قهر را در پیش گرفت. غیبت او در مراسم تحلیف ابراهیم رئیسی در مجلسی که او رئیس پیشین آن به شمار می‌رفت و انتظار حضورش دور از ذهن نبود، نشان می‌داد که او سیاستی سلبی را در پیش‌گرفته است. اندکی بعد از استقرار دولت سیزدهم و درحالی‌که گمان می‌رفت لاریجانی مسئول پیگیری توافق 25ساله ایران و چین همچنان در جایگاه خود حضورداشته باشد، او ترجیح داد که پرونده این موضوع مهم و جنجالی را به دولت جدید واگذار کند؛ اتفاقی که برخی از آن به‌عنوان آغاز انزوای لاریجانی یاد می‌کردند به‌ویژه که برادرش شیخ صادق آملی لاریجانی در اعتراضاتی شدید به رد صلاحیت برادرش از سوی شورای نگهبان، از عضویت در این نهاد عالی نظارتی کناره گرفت؛ موضوعی که برخی از تحلیل گران آن را پایان برادران لاریجانی تفسیر کرده بودند؛ اما حضور لاریجانی در جلسه‌ای که گفته می‌شد رئیسی با دست‌اندرکاران سیاست خارجی نظام در چند دهه اخیر (به‌جز محمدجواد ظریف) ترتیب داده بود، می‌تواند نشانه‌ای از بازگشت این چهره مهم سیاسی از انزوا کناره‌گیری باشد. اگرچه در روزهای گذشته آنچه درباره این جلسه، از سوی افکار عمومی مهم تلقی می‌شد، غیبت محمدجواد ظریف، سکان‌دار سیاست خارجی در هشت سال گذشته و دخیل در شرایط کنونی بود، اما حضور علی لاریجانی نیز اهمیت ویژه‌ای دارد. او در جلسه‌ای با رئیسی حاضر شد که او را نشسته بر جای خود می‌بیند. دیداری که گفته می‌شود برای مشورت پیرامون سفر مهم رئیسی به روسیه و دیدار با پوتین صورت گرفته است. وجود نام لاریجانی در میان این افراد می‌تواند نشانه‌ای از اراده نظام و البته لاریجانی برای پشت سر گذاشتن این دلخوری سیاسی باشد و البته بازگشت لاریجانی به گردونه نظام سیاسی.
روز گذشته یکی از نزدیکان لاریجانی نیز درباره این دعوت سخن گفت. یوسفیان مولا، نماینده مجلس یازدهم و از همراهان علی لاریجانی، درباره جلسه اخیر ابراهیم رئیسی با حضور علی لاریجانی و دیگر چهره‌های مطرح سیاست خارجی به سایت «خبرسراسری» گفت: «من از جزییات آن جلسه اطلاعی ندارم اما آقای رئیسی گفتند می‌خواهیم بین دولت و نخبگان کشور ارتباطی شکل بگیرد اما این‌که آیا از کسی تاکنون در حوزه‌های مختلف دعوت کرده باشند اطلاعی ندارم. قبلاً هم دولت در این زمینه صحبت کرده بود که بعد از انتخابات رقابت‌ها تبدیل به رفاقت شود.»
وی در ادامه نسبت به استفاده ازنظرات مختلف در دولت و شعار دولت فراجناحی رئیسی افزود: «کشور امروز دچار مشکلات جدی است و کسانی‌ که تجربه دارند کمک خوبی برای حل مشکل هستند و انتقادی که تاکنون بوده پیرامون افرادی است که خود تصمیم می‌گیرند اما الان شرایطی است که این بار تنها برداشته نشود. وقتی قرار شد کعبه نوسازی شود پیامبر دستور داد سنگ حجرالأسود را در پارچه‌ای بگذارند و همه گروه‌ها هر یک گوشه آن را بگیرند تا همه مشارکت داشته باشند و همه اطرافیان از مخالفان و موافقان سنگ را در عبایی گذاشتند و حرکت دادند. اینکه آقای رئیسی بخواهد این حلقه را باز کند کار بسیار مثبتی است و وقتی این جلسه را شنیدیم خیلی خوشحال شدیم. اگر کسی دشمنی با ملت ندارد باید به کمک دولت رود به شرطی که دولت دعوت کند وگرنه کسی داوطلبانه از هیچ دری نمی‌تواند وارد شود، اگر دولت این کار را انجام دهد بسیار عالی است.» البته حضور لاریجانی در این نشست یک تفسیر دیگر هم دارد و آن‌هم اینکه این چهره سیاسی با سابقه که می‌تواند مشاور خوبی برای دولتمردان باشد و در ماه‌های کنونی نیز به‌شدت دلخور شده است، نباید به ورطه مخالفت و انتقاد با دولت و نظام بیفتد و از همین رو هدف یک دلجویی سیاسی قرار گرفته است و در این میان چه کسی بهتر از رئیس‌جمهور.