اخلاق مناظره‌ای

«مناظره» در لغت به معنای مقابله دو نظر در یک موضوع «معین و مشخص» است‌‌. اصطلاح قراردادی مناظره در عرف‌‌، معمولا با مجادله مترادف و به کار آمده است که به‌نظر یک طرفه بوده و کامل نیست‌‌. تعریف کامل مناظره یعنی: بیان نظریات چالشی دو یا چند نفر در یک موضوع مشخص و معین‌‌. 
اما در اصطلاح سیاسی‌‌، مناظره به معنای به رخ کشیدن و نمایش نظرات و دیدگاه‌های «مدبرانه» در موضوعات مشمول سیاست به معنای اخص کلمه مانند اجتماع و اقتصاد است‌‌. اتفاقی که در اولین میزگرد کاندیداهای ریاست جمهوری در سه روز پیش افتاد از چارچوب مناظره به معنای اصطلاحی مرسوم خارج بود‌‌. بیان مطالب غیر مرتبط و خارج از سوال مجری از یک سو، و طرح موضوعات ناصواب نسبت به یکدیگر، توسط بعضی از کاندیداها از سوی دیگر‌‌، نشان از بی‌برنامگی یا بی‌پاسخی نسبت به سوالاتی داشت که مردم منتظر پاسخ آن بودند‌‌.
مشخص نبود طرح‌کنندگان موضوعات به دنبال چه اهدافی غیر از مناظره و انتخابات بودند؟ برای بعضی از مطالبی که در آن میزگرد مطرح شده بود در قانون جرم‌انگاری شده و قابلیت پیگیری به عنوان یک جرم مستقل را داراست. ادامه طرح این‌گونه مطالب که حتما خارج از شأن و منزلت و جایگاه کاندیداهای حاضر که در موقعیت‌‌های سیاسی و نظام نیز حضور دارند، نه تنها نمی‌تواند در جلب آرا موفقیتی به دنبال داشته باشد، بلکه به جلب مشارکت بیشتر نیز نمی‌تواند منتهی شود و بدتر از آن،حتی ممکن است سبب دلسردی و دلزدگی مشارکت‌کنندگان نیز شود که قطعا این نتیجه مورد نظر هیچ کدام از کاندیداها و دلسوزان نظام نبوده و نیست. صرف نظر از جنبه مجرمانه و غیراخلاقی این‌گونه مناظرات باید گفت:«تقوای سیاسی» به عنوان مهم‌ترین مشخصه کاندیداها در تعیین صلاحیت نیز زیر سوال خواهد رفت‌‌.
 مردم فهیم و هوشیار کشور ایران بعد از 42سال حضور در انتخابات می‌دانند که چگونه و در چه شرایطی کاندیدای اصلح را برگزینند. کاندیداهای محترم، حامیان و ستادهای انتخاباتی‌شان نیز باید در نظر داشته باشند که با تجربه انتخابات گذشته‌‌، همیشه جریان اصلی و تاثیرگذار نهایی در نتیجه انتخابات، در روزهای آخر قبل از رای‌گیری مشخص می‌شود‌‌. نقش موثر رعایت اخلاق انتخاباتی کاندیداها و حامیان آنها، قبل از برگزاری انتخابات و در جریان انتخابات را نباید فراموش کرد‌‌. جلب مشارکت حداکثری در انتخابات می‌تواند در «عرض» نفع یک کاندید خاص مطرح شود. پیش‌بینی نتیجه انتخابات به سادگی امکان‌پذیر نیست‌‌. غالب پیش‌بینی‌‌ها بر اساس حدس و گمان است؛ چرا که یک انتخابات مهم مانند ریاست جمهوری یک فرآیند است که در جریان آن همه رفتارها و برخوردهای انتخاباتی کاندیداها و حامیان آن‌ها به عنوان یک نشان منفی یا مثبت توسط واجدین شرایط رای دادن، مورد بررسی و تحلیل قرار می‌گیرد‌‌. به همین خاطر اگر تغییر گرایش یا رویکرد حامیان کاندیداهای انتخاباتی با هدف جذب آرای بیشتر به نفع یک موقعیت یا جریان خاص تغییر پیدا کند، در حقیقت تحت تاثیر فرایند انتخابات قرار گرفته است و همین مسئله میزان محبوبیت کاندیدای مورد نظر را تغییر می‌دهد‌‌. شکل و نحوه رعایت اخلاق فردی و انتخاباتی در فضای دموکراسی و آزادی نه تنها سبب جلب مشارکت حداکثری آحاد جامعه در انتخابات می‌شود بلکه با ایجاد فضای انتخاباتی سالم «اصلح» انتخابی می‌تواند زمام امور را به‌دست گیرد.