1644
یادبود کامبوزیا پرتوی با حضور هنرمندان عرصه سینما برگزار شد
هنرمندی که با دلی پردرد رفت
همدلی| علی نامجو: سه‌شنبه هفته قبل بود که خبر رسید کامبوزیا پرتوی؛ کارگردان باسابقه سینمای ایران براثر ابتلا به بیماری کرونا درگذشت. او برای جراحی قلب به بیمارستان دی رفته بود، اما عوارض ناشی از سکته و کرونا همدست شدند برای گرفتن او از سینما و هنر ایران. شیوع ویروس کرونا اما فرصت وداعی تمام‌عیار با او را از هنرمندان و دوستداران سینما گرفت تا این‌که بالاخره دوشنبه این هفته ساعت22 برنامه‌ای برای گرامیداشتش برگزار شد؛ البته به صورت مجازی. در این برنامه بسیاری از چهره‌های شناخته‌شده سینمای ایران حاضر بودند.
آن‌ها یادبود پرتوی را فرصت مغتنمی یافتند برای یادآوری و مرور خاطراتی که با این کارگردان آرام سینما داشتند و البته برای شکایت از اوضاع‌واحوال این روزهای سینما در ایران.
در این برنامه پیشنهاد شد تا مجمع گردآوری آثار پدیدآورندگان فرهنگ و سینما به وجود بیاید و موضوع اکران آخرین ساخته پرتوی «کامیون» هم به میان آمد. کانون کارگردانان برگزارکننده این مراسم مجازی بود.
رخشان بنی‌اعتماد، فرشته طائرپور، بهمن فرمان‌آرا، رسول صدر عاملی، علیرضا تابش، فریدون جیرانی، تورج اصلانی، غزل شاکری، کسری پرتوی، کاوه پرتوی، جهانگیر کوثری، نسرین مرادی، فرهاد توحیدی، فرشته صدرعرفائی، محسن امیریوسفی، مسعود کرامتی، نادر مقدس و مازیار میری ازجمله هنرمندانی بودند که به‌صورت زنده یا با ارسال صدا درباره جایگاه هنری کامبوزیا پرتوی، سخن گفتند و به بیان نقطه نظراتشان درباره این کارگردان فقید پرداختند.
البته پس از کامل کردن فیلم‌نامه دوباره همان مسیر را در پیش بگیریم و من آن فیلم‌نامه را به یکی از تهیه‌کنندگان بسپارم.»
محسن امیریوسفی که ریاست کانون کارگردانان را بر عهده دارد هم یکی از حاضران در این بزرگذاشت مجازی بود. او درباره روانشاد کامبوزیا پرتوی گفت:«روانشاد پرتوی کارش را خیلی جدی می‌گرفت و در طی چهار دهه آثار زیادی را از خود به یادگار گذاشت. متأسفانه ما در ایامی کامبوزیا پرتوی را از دست دادیم که همگی‌مان به او احتیاج داشتیم؛ به یک انسان خلاق با ایده‌هایی جدید.»
متأسفانه «کامیون» آخرین فیلمی که او ساخته بود، اساس آزارش را فراهم کرد و همین ماجرا هم سبب شد روزبه‌روز در مقایسه با قبل فرسوده‌تر و فرسوده‌تر شود. پرتوی برای دریافت مجوز فیلمش به درودیوار زد و خیلی‌ها هم در این مسیر کمر به آزار دادنش بستند.
او این روزها هم داشت به اکران آنلاین «کامیون» فکر می‌کرد اما امکان این کار هم متأسفانه فراهم نشد. او حتی روی تخت بیمارستان هم مشغول فکر کردن به کارهایش بود.
دست از کار نمی‌کشید، نوشتن را رها نمی‌کرد و مدام می‌گفت باید بتوانم به برنامه‌هایم سروسامانی بدهم.»
در ادامه فرزندان زنده‌یاد پرتویی یعنی کاوه و کسری به سخن گفتن درباره زندگی شخصی این هنرمند فقید پرداختند و به ذکر مواردی درباره شخصیت اجتماعی، خانوادگی و البته هنری‌اش مشغول شدند.
تابش دراین‌باره گفت:«او که مدتی بود با بیماری دست‌وپنجه نرم می‌کرد، این بزرگداشت در روحیه اش تأثیری قابل‌توجهی داشت. آینده بچه‌ها نام فیلمنامهای بود که او در آبان ماه و باوجود کسالت و بیماری برای من فرستاد؛ این فیلم‌نامه در حوزه کودک و نوجوان بود. پرتویی را باید جزو پیشگامان سینمای کودک و نوجوان در ایران به‌حساب بیاوریم.»
تابش افزود:«آثار این کارگردان و نویسنده فقید، تجسم غایی هدف سینمای کودک در دهه 60 و 70 بود. پرتویی با «کامیون»اش نشان داد در پناه عشق، هیچ آوارگی وجود ندارد و شور و حال نوجوانانه و شناخت دقیقش از نسل نوجوان، به خلق آثاری نظیر «من ترانه 15 سال دارم» و «فراری» که بر اساس فیلم‌نامه‌های او ساخته شدند، انجامید.»
از نگاه من، او اگر در جای دیگری به دنیا آمده بود، شاید بیشتر قدرش را می‌دانستند. او کارگردانی را بیشتر از دیگر زمینه‌ها در سینما دوست می‌داشت و به همین خاطر هم به سمت فیلم‌نامه‌نویسی و کارگردانی رفت.
ما با رفتن او بار دیگر آدمی را از دست دادیم که امکانش را داشتیم از او تأثیر بیشتری بگیریم. بسیاری از هنرمندان ما از دنیا رفته و برخی دیگر مانند بهرام بیضایی و امیر نادری را دیگر در کشور خودمان نداریم.
در این شرایط رفتن آدم‌هایی همچون کامبوزیا درد مرا بیشتر می‌کند.»
رخشان بنی‌اعتماد با ارسال پیامی صوتی در این مراسم شرکت کرد. او در پیامش گفت:«با شیوع کرونا به‌غیراز ابعاد فاجعه، فکر می‌کردم جهان بعد از کرونا حداقل برای نسلهای بعد، جهان بهتری خواهد شد اما کرونا ماند و انسان درسی از این شرایط نگرفت.
جنگ و کشتار و ترورهای وقیحانه ادامه پیدا کرد و ما فقط نظارهگر رفتن عزیزانی مثل تو بودیم که از جلوی چشمانمان میگذرند.»
فیلم‌نامه‌هایی که او نوشت برای کارگردانانش فیلم‌های ممتازی به‌حساب می‌آیند، همان‌طور که او در کارهای خودش هم بسیار درخشان بود.»
فرشته طائرپور که اولین کارهای پرتوی را تهیه‌کنندگی کرده بود هم پیامی صوتی برای این برنامه ارسال کرده بود. او در پیامش گفت:«کامبوزیای پرشروشور... کامبوزیای قصه گو، می‌شنوی؟ صدای بچه ها را میگویم.
بچههای دیروز، بچه های امروز، بچه های فردا و بچه های همیشه را. بچه های فیلم «ماهی»، «گلنار»، «گربه آوازه‌خوان»، «بازی بزرگان».
چند روز است که در هوای بارانی نام تو را صدا میکنند و خاطراتشان با تو را مرور میکنند. کامبوزیای قصهگو می‌شنوی؟ کامبیز می‌شنوی صدای بانوی میان‌سالی را که از خارج تلفن کرده و میگوید خوشحالم که قهرمان کودکی من گلناری بود که خمیر کلوچه‌هایش ترش می‌شد.
گوش کن کامبیز؛ همه بچه‌هایی که دوباره دست بزرگترهایشان را گرفته و به سینما آمدهاند و دارند با عروسکهای تو در سالن همخوانی میکنند و سالن از صدای آن‌ها و بزرگترهایشان پر از غوغا و نشاط شده...»
بدون اغراق خانه او هر شب محل رفت‌وآمد فیلم‌سازان جوان بود؛ بچه‌هایی که از شهرستان‌ها فیلم‌نامه به دست، به دیدار کامبیز می‌آمدند و از او مشورت می‌گرفتند.»
غزل شاکری، فرشته صدرعرفایی، تورج اصلانی، فریدون جیرانی و نادر مقدس از هنرمندانی بودند که در مراسم بزرگداشت کامبوزیا پرتویی که دوشنبه دهم آذرماه ساعت 22 برگزار شد، سخن گفتند.
آن‌ها یادبود پرتوی را فرصت مغتنمی یافتند برای یادآوری و مرور خاطراتی که با این کارگردان آرام سینما داشتند و البته برای شکایت از اوضاع‌واحوال این روزهای سینما در ایران.
در این برنامه پیشنهاد شد تا مجمع گردآوری آثار پدیدآورندگان فرهنگ و سینما به وجود بیاید و موضوع اکران آخرین ساخته پرتوی «کامیون» هم به میان آمد. کانون کارگردانان برگزارکننده این مراسم مجازی بود.
رخشان بنی‌اعتماد، فرشته طائرپور، بهمن فرمان‌آرا، رسول صدر عاملی، علیرضا تابش، فریدون جیرانی، تورج اصلانی، غزل شاکری، کسری پرتوی، کاوه پرتوی، جهانگیر کوثری، نسرین مرادی، فرهاد توحیدی، فرشته صدرعرفائی، محسن امیریوسفی، مسعود کرامتی، نادر مقدس و مازیار میری ازجمله هنرمندانی بودند که به‌صورت زنده یا با ارسال صدا درباره جایگاه هنری کامبوزیا پرتوی، سخن گفتند و به بیان نقطه نظراتشان درباره این کارگردان فقید پرداختند.
انسانی خلاق با ایده‌هایی جدید
مازیار میری به‌عنوان مجری این مراسم مجازی در بخش‌های گوناگونی از این رویداد به تجربه سال‌های فعالیت مشترک با این هنرمند به حساسیت‌های کامبوزیا پرتوی روی فیلمنامه‌هایش اشاره کرد و توضیح داد:«زنده‌یاد پرتوی فیلمنامهای به من داده بود تا به یکی از تهیه‌کنندگان بدهم، اما قبل از این‌که یک جراحی مهم رویش انجام بشود، گفت این کار را نکنم چون باید بخشی از آن را تغییر بدهد.البته پس از کامل کردن فیلم‌نامه دوباره همان مسیر را در پیش بگیریم و من آن فیلم‌نامه را به یکی از تهیه‌کنندگان بسپارم.»
محسن امیریوسفی که ریاست کانون کارگردانان را بر عهده دارد هم یکی از حاضران در این بزرگذاشت مجازی بود. او درباره روانشاد کامبوزیا پرتوی گفت:«روانشاد پرتوی کارش را خیلی جدی می‌گرفت و در طی چهار دهه آثار زیادی را از خود به یادگار گذاشت. متأسفانه ما در ایامی کامبوزیا پرتوی را از دست دادیم که همگی‌مان به او احتیاج داشتیم؛ به یک انسان خلاق با ایده‌هایی جدید.»
وقتی رفت، دلی پردرد داشت
نسرین مرادی، همسر کامبوزیا پرتوی؛ هم در این بزرگداشت حاضر بود و به بیان جایگاه پرتوی در زندگی خودش پرداخت. او با اشاره به این‌که این کارگردان فقید، علاوه بر همسر، استاد او هم بوده است، توضیح داد:«روانشاد پرتوی همواره دغدغه سینمای ایران را داشت و هیچ‌وقت هم برای این سینما در زندگی‌اش کم نگذاشت. او هر چه از دستش برمی‌آمد برای هنر سرزمین‌مان به کار گرفت، اما وقتی از میانمان رفت دلی پردرد داشت.متأسفانه «کامیون» آخرین فیلمی که او ساخته بود، اساس آزارش را فراهم کرد و همین ماجرا هم سبب شد روزبه‌روز در مقایسه با قبل فرسوده‌تر و فرسوده‌تر شود. پرتوی برای دریافت مجوز فیلمش به درودیوار زد و خیلی‌ها هم در این مسیر کمر به آزار دادنش بستند.
او این روزها هم داشت به اکران آنلاین «کامیون» فکر می‌کرد اما امکان این کار هم متأسفانه فراهم نشد. او حتی روی تخت بیمارستان هم مشغول فکر کردن به کارهایش بود.
دست از کار نمی‌کشید، نوشتن را رها نمی‌کرد و مدام می‌گفت باید بتوانم به برنامه‌هایم سروسامانی بدهم.»
در ادامه فرزندان زنده‌یاد پرتویی یعنی کاوه و کسری به سخن گفتن درباره زندگی شخصی این هنرمند فقید پرداختند و به ذکر مواردی درباره شخصیت اجتماعی، خانوادگی و البته هنری‌اش مشغول شدند.
از پیشگامان سینمای کودک و نوجوان
علیرضا تابش؛ مدیرعامل فارابی هم در بخش دیگری از این مراسم یادبود مجازی به بزرگداشت کامبوزیا پرتوی در جشنواره فیلم‌های کودک و نوجوان اشاره کرد. در همین دوره و حدود چند هفته قبل جشنواره فیلم کودک و نوجوان با دبیری علیرضا تابش از کامبوزیا پرتوی که بخش مهمی از کارنامه هنری‌اش مربوط به آثاری بود که در حوزه کودک و نوجوان ساخته بود، تقدیر کرد.تابش دراین‌باره گفت:«او که مدتی بود با بیماری دست‌وپنجه نرم می‌کرد، این بزرگداشت در روحیه اش تأثیری قابل‌توجهی داشت. آینده بچه‌ها نام فیلمنامهای بود که او در آبان ماه و باوجود کسالت و بیماری برای من فرستاد؛ این فیلم‌نامه در حوزه کودک و نوجوان بود. پرتویی را باید جزو پیشگامان سینمای کودک و نوجوان در ایران به‌حساب بیاوریم.»
تابش افزود:«آثار این کارگردان و نویسنده فقید، تجسم غایی هدف سینمای کودک در دهه 60 و 70 بود. پرتویی با «کامیون»اش نشان داد در پناه عشق، هیچ آوارگی وجود ندارد و شور و حال نوجوانانه و شناخت دقیقش از نسل نوجوان، به خلق آثاری نظیر «من ترانه 15 سال دارم» و «فراری» که بر اساس فیلم‌نامه‌های او ساخته شدند، انجامید.»
اگر جای دیگری بود، بیشتر قدرش را می‌دانستند
مسعود کرامتی که سابقه طولانی دوستی با پرتوی را داشت، در بخشی از مراسم بزرگداشت یار فقیدش گفت: «پرتوی، آدمی پرتلاش بود و همیشه طرح و فیلم‌نامه آماده داشت، آن‌هم در شرایطی که می‌دانیم چقدر کار کردن سخت است.از نگاه من، او اگر در جای دیگری به دنیا آمده بود، شاید بیشتر قدرش را می‌دانستند. او کارگردانی را بیشتر از دیگر زمینه‌ها در سینما دوست می‌داشت و به همین خاطر هم به سمت فیلم‌نامه‌نویسی و کارگردانی رفت.
ما با رفتن او بار دیگر آدمی را از دست دادیم که امکانش را داشتیم از او تأثیر بیشتری بگیریم. بسیاری از هنرمندان ما از دنیا رفته و برخی دیگر مانند بهرام بیضایی و امیر نادری را دیگر در کشور خودمان نداریم.
در این شرایط رفتن آدم‌هایی همچون کامبوزیا درد مرا بیشتر می‌کند.»
رخشان بنی‌اعتماد با ارسال پیامی صوتی در این مراسم شرکت کرد. او در پیامش گفت:«با شیوع کرونا به‌غیراز ابعاد فاجعه، فکر می‌کردم جهان بعد از کرونا حداقل برای نسلهای بعد، جهان بهتری خواهد شد اما کرونا ماند و انسان درسی از این شرایط نگرفت.
جنگ و کشتار و ترورهای وقیحانه ادامه پیدا کرد و ما فقط نظارهگر رفتن عزیزانی مثل تو بودیم که از جلوی چشمانمان میگذرند.»
صدای بچه‌ها را می‌شنوی؟
بهمن فرمان‌آرا هم در پیام صوتی اختصاصی برای این مراسم، گفت:«کامبوزیا پرتوی آدمی استثنایی بود و ما جای خالی او را همیشه احساس خواهیم کرد.فیلم‌نامه‌هایی که او نوشت برای کارگردانانش فیلم‌های ممتازی به‌حساب می‌آیند، همان‌طور که او در کارهای خودش هم بسیار درخشان بود.»
فرشته طائرپور که اولین کارهای پرتوی را تهیه‌کنندگی کرده بود هم پیامی صوتی برای این برنامه ارسال کرده بود. او در پیامش گفت:«کامبوزیای پرشروشور... کامبوزیای قصه گو، می‌شنوی؟ صدای بچه ها را میگویم.
بچههای دیروز، بچه های امروز، بچه های فردا و بچه های همیشه را. بچه های فیلم «ماهی»، «گلنار»، «گربه آوازه‌خوان»، «بازی بزرگان».
چند روز است که در هوای بارانی نام تو را صدا میکنند و خاطراتشان با تو را مرور میکنند. کامبوزیای قصهگو می‌شنوی؟ کامبیز می‌شنوی صدای بانوی میان‌سالی را که از خارج تلفن کرده و میگوید خوشحالم که قهرمان کودکی من گلناری بود که خمیر کلوچه‌هایش ترش می‌شد.
گوش کن کامبیز؛ همه بچه‌هایی که دوباره دست بزرگترهایشان را گرفته و به سینما آمدهاند و دارند با عروسکهای تو در سالن همخوانی میکنند و سالن از صدای آن‌ها و بزرگترهایشان پر از غوغا و نشاط شده...»
پرتوی، شخصیتی جامع بود
رسول صدرعاملی؛ کارگردان باسابقه سینمای ایران که بیشترین سابقه همکاری را با روانشاد پرتوی در کارنامه دارد، هم در این مراسم حضور داشت و درباره این هنرمند فقید، گفت:«او یک سینماگر تأثیرگذار بود و در این واقعیت، تردید نکنید و یک شخصیت جامع داشت. او فقط یک فیلم‌نامه‌نویس ساده یا یک فیلم‌ساز نبود.بدون اغراق خانه او هر شب محل رفت‌وآمد فیلم‌سازان جوان بود؛ بچه‌هایی که از شهرستان‌ها فیلم‌نامه به دست، به دیدار کامبیز می‌آمدند و از او مشورت می‌گرفتند.»
غزل شاکری، فرشته صدرعرفایی، تورج اصلانی، فریدون جیرانی و نادر مقدس از هنرمندانی بودند که در مراسم بزرگداشت کامبوزیا پرتویی که دوشنبه دهم آذرماه ساعت 22 برگزار شد، سخن گفتند.