فقری که کرونا افشا کرد

همدلی| یک مدیر آموزش‌وپرورش می‌گوید «هیچ مدیر و معلم مدرسه‌ای حق ندارد دانش‌آموز بی‌بضاعت را به داشتن تلفن همراه یا تبلت مجبور کند.»، با وجود این‌که چیزی حدود 5/3میلیون دانش‌آموز از امکانات آموزش مجازی برخوردار نیستند، تلاش‌ها برای ساختن تبلت‌های دانش‌آموزی همچنان ادامه دارد، تبلت‌هایی که به‌نظر می‌رسد با توجه به قیمت‌هایی که برای آن پیش‌بینی شده است، بسیاری از خانواده‌ها توان مالی خرید آن را برای فرزندان خود نداشته باشند، اتفاقی که ممکن است تا پایان اپیدمی کرونا سبب شود گروهی از دانش‌آموزان از چرخه تحصیل جدا شوند.

کرونا و آموزش مجازی

با شیوع ویروس کرونا در زمستان سال گذشته یکی از اولین مراکزی که بلافاصله تعطیل شد مدارس بود، با این وجود این تعطیلی هرگز به معنای فراموش کردن آموزش نبود، چراکه قرار شد با پناه بردن به آموزش مجازی دانش‌آموزان همچنان از حضور معلم‌های خود بهره ببرند. اما چیزی از این تصمیم نگذشته بود که آهسته آهسته مشکلاتی برای این روش جدید تدریس ایجاد شد. یکی از مهم‌ترین مشکلات، عدم دسترسی گروهی از دانش‌آموزان به امکانات استفاده از این روش آموزشی است. آن‌هایی که تلفن همراه یا تبلت در اختیار نداشتند بلافاصله از گردونه آموزش خارج شدند. به‌ویژه در مناطق محروم و روستایی که حتی گاهی از سرنوشت دانش‌آموزان اطلاعاتی در دست نیست، چراکه به گفته مدیر شبکه دانش‌آموزی شاد تنها 65درصد از دانش‌آموزان در این شبکه فعالیت دارند. به گزارش ایلنا روز گذشته، «سیدحسن  الحسینی» مشاور وزیر آموزش و پرورش مسئول شبکه شاد دراین‌باره گفته که «65درصد از دانش‌آموزان ما اکنون در شبکه شاد حضور فعال دارند و با تعامل در شاد آموزش و تعلیم می‌بینند. حدود ۲۰درصد از دانش‌آموزان اصلاً احراز هویت نشده‌اند و فعلا به شاد نپیوسته‌اند که حدود ۳میلیون نفر هستند. همچنین حدود ۱۵درصد از دانش‌آموزان که معادل ۲میلیون و ۱۴۷هزار و ۵۷۶ نفر هستند، احراز هویت شده‌اند اما در شبکه غیرفعال هستند.»

عدم دسترسی به امکانات آموزش مجازی

آن‌طور که از گفته‌های مشاور وزیر آموزش‌وپرورش مشخص است این 3میلیون نفری که در شبکه شاد احراز هویت نشده‌اند احتمالاً جزء آن گروه از دانش‌آموزان هستند که یا دسترسی به اینترنت ندارند یا از دیگر امکانات لازم برای آموزش مجازی، مانند گوشی تلفن همراه و تبلت محروم هستند. علاوه بر این باید چیزی حدود 250هزار دانش‌آموز اتباع را هم به لیست دانش‌آموزان محروم از آموزش مجازی اضافه کرد. به گزارش ایسنا و به گفته غلامرضا کریمی، رئیس مرکز امور بین‌الملل و مدارس خارج از کشور وزارت آموزش و پرورش:«۵۰۰ هزار اتباع خارجی در مدارس داریم که همه تحت پوشش آموزش هستند. اما از نظر دسترسی به سامانه شاد، ۲۵۰هزار نفر ابزار هوشمند ندارند که از سازمان‌های بین‌المللی درخواست کردیم تا بخشی را تهیه کنند.»
اما ماجرا تنها به این سادگی نیست؛ چراکه عدم دسترسی دانش‌آموزان به تلفن همراه یا تبلت برای برخورداری از موهبت آموزش حداقل طی ماه گذشته با حواشی بزرگی همراه بوده است. خودکشی دو نوجوان یازده و سیزده ساله در بوشهر و ارومیه سبب شد که بسیاری دلیل آن را عدم داشتن همین موبایل و تبلت برای آموزش اعلام کنند. مواردی که اگرچه در میانه اظهارات ضدونقیض در حال بررسی شدن است اما با هر نتیجه‌ای که داشته باشد نمی‌تواند عامل فقر را در عدم برخورداری این دانش‌آموزان از لوازم آموزش مجازی نادیده بگیرد، فقری که سبب شده حداقل حدود سه میلیون دانش‌آموز از آموزش و مدرسه بهره‌ای نداشته باشند. عددی که محمد وحیدی نایب رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس آن را5/3 میلیون نفر دانش‌آموزی می‌داند که یا دسترسی به اینترنت ندارند یا تبلت و گوشی تلفن مورد نیاز را در اختیار ندارند. از این رو عدم توانایی مالی خانواده‌ها در تامین موبایل و تبلت همان دلیلی است که سبب شده مدیر شبکه دانش‌آموزی شاد در گفت‌وگوی روز گذشته خود با ایلنا بگوید که «هیچ مدیر مدرسه یا معلمی حق ندارد، دانش‌آموز بی‌بضاعتی را به داشتن گوشی یا تبلت مجبور کند.»

تهیه تبلت برای دانش‌آموزان

درحالی تهیه تلفن همراه و تبلت برای خانواده‌های بی‌بضاعت مورد توجه مشاور وزیر آموزش‌وپرورش قرار گرفته است که قیمت‌های این دو ابزار برای آموزش مجازی با توجه به بحران‌های اقتصادی موجود، افزایش نرخ دلار و وارداتی بودن این لوازم هر لحظه در حال افزایش است، به‌ویژه برای تلفن‌های همراه، افزایشی که به تعبیر محمدمهدی غفوریان، رئیس کمیته تخصصی تلفن همراه کشور، در گفت‌وگوی دیروز خود با خبرگزاری ایسنا: «مردم به خرید تبلت‌های ارزان به جای گوشی‌های گران رو آورده‌اند.» اما خرید همین تبلت‌های به اصطلاح ارزان هم برای خانواده‌های بی‌بضاعت همچنان شدنی نیست. به همین دلیل مدتی قبل خبرهایی به گوش رسید که به همت وزارتخانه‌های آموزش‌وپرورش و ارتباطات قرار است مدلی از تبلت تحت عنوان تبلت دانش‌آموزی توسط متخصصان داخلی ساخته شود. به گزارش خبرگزاری دانشجو، دراین‌باره مدتی قبل محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات گفته بود که «از شرکت‌ها حمایت کردیم و ظرف چند ماه آینده می‌توانند تبلت ارزان قیمت تولید و در اختیار دانش‌آموزان قرار دهند که قیمت این تبلت‌ها حدود دو تا سه میلیون تومان خواهد بود.» خبرگزاری ایرنا هم به نقل از علی محمد مصلحی، مدیرعامل صنایع آموزشی وابسته به صندوق ذخیره فرهنگیان کشور، نوشت که «در ۱۵ شهریورماه با وزارت آموزش و پرورش تفاهم نامه‌ای به منظور تهیه تبلت دانش‌آموزی منعقد شده است، همچنین برای تامین قطعات با کشور مالزی و چین رایزنی شده که پس از ترخیص قطعات خریداری شده، عملیات مونتاژ تبلت‌های دانش‌آموزی درتهران آغاز می‌شود.»
مصلحی در ادامه ضمن اشاره به رویکرد آموزشی نرم‌افزارهای نصب شده بر روی این تبلت‌های دانش‌آموزی درباره قیمت تقریبی آن‌ها به ایرنا گفته که «قیمت یک دستگاه تبلت دانش‌آموزی ۲میلیون و ۵۰۰ هزارتومان است.» قیمتی که به‌نظر می‌رسد خانواده‌های بی‌بضاعت با توجه به مشکلات مالی که حتی گاهی در تامین مایحتاج خود درمانده شده‌اند نتوانند هزینه خرید یک تبلت دانش‌آموزی را هم تامین کنند. از طرفی اگرچه شبکه‌های تلویزیون در تلاش هستند که آموزش دانش‌آموزان را از طریق رسانه ملی دنبال کنند اما با توجه به یکطرفه بودن آن‌ها هیچ اطلاعات آماری وجود ندارد که بشود با آن تشخیص داد چند درصد از دانش‌آموزان که از آموزش مجازی بی‌بهره مانده‌اند توانسته‌اند از آموزش‌های تلویزیونی استفاده کنند. از این رو به‌نظر می‌رسد با ادامه داشتن چنین شرایطی حداقل بخشی از دانش‌آموزان چیزی که حدود 5/3میلیون نفر برآورد می‌شود نتوانند از حداقل‌های آموزش در دوران شیوع ویروس کرونا برخوردار باشند و احتمالاً از چرخه آموزش جدا شوند.