کورسوی چراغ سبز

همدلی|  در حالی که چشم های بسیاری به اولین سفر مسعود پزشکیان در مقام رئیس جمهور ایران به نیویورک دوخته است، ناظران و تحلیلگران سیاست خارجی تحرکات وزیر خارجه دولت چهاردهم را نیز تحت نظر دارند.
عباس عراقچی که بخش زیادی از شهرت و سابقه خود را در کنار محمدجواد ظریف وزیر خارجه حسن روحانی وبه عوان یکی از اعضای ارشد تیم مذاکره کننده ایران با کشورهای پنج به علاوه یک به دست آورده است. ماموریتی بزرگ که به امضای برجام منجر شد ودر دولت اول روحانی به برخی گشایش های اقتصادی و دیپلماتیک در کشور منجر شد.
عراقچی پس از سه سال دور ماندن از صحنه تصمیم‌گیری دیپلماسی در دولت رئیسی، اما اکنون به عنوان نفر حوزه دیپلماسی دولت چهاردهم در اولین تحرکات خود در کانون توجه قرار گرفته است.
او که در سفر نیویورک مسعود پزشکیان حضور دارد، بدون تردید در کانون توجهاتی خواهد بود که نشان-دهنده سمت وسوی تغییر وتحولات پس از انتخاب مسعود پزشکیان است.
وزیر امور خارجه دولت پزشکیان روز گذشته گفت:«تلاش ما این است که دور جدیدی از مذاکرات در حوزه هسته‌ای شروع شود. آمادگی آن را داریم و اگر طرف‌های مقابل آمادگی داشته باشد می‌توانیم در سفر نیویورک شروع مجددی از مذاکرات را داشته باشیم.»
به گزارش فارس، وزیر امور خارجه در گفت‌و‌گویی اظهار داشت: «من چند روزی بیشتر از رئیس‌جمهور در نیویورک می‌مانم و ملاقات‌های بیشتری را با وزرای خارجه کشورهای مختلف خواهم داشت. تلاش ما این است که دور جدیدی از مذاکرات در حوزه هسته‌ای شروع شود.»
وی افزود:«آمادگی آن را داریم و اگر طرف‌های مقابل آمادگی داشته باشد می‌توانیم در همین سفر شروع مجددی از مذاکرات را داشته باشیم.»
وزیر خارجه در پاسخ به سؤالی درباره اعلام آمادگی طرف‌های مقابل اظهار داشت:«پیغام‌هایی ردوبدل شده و یک اعلام آمادگی عمومی وجود دارد، ولی شرایط بین‌المللی الان به‌گونه‌ای است که شروع دوباره مذاکرات هسته‌ای یک مقداری سخت‌تر و پیچیده‌تر از قبل است.باید قبول کنیم که نسبت به سه چهار سال پیش تحولات عمده‌ای در صحنه بین‌المللی رخ داده، قضیه اوکراین و غزه خیلی تأثیرگذار بوده است. شرایط آسانی نیست و امیدواریم در این شرایط سخت بتوانیم حداقل استارت مجددی برای مذاکرات در این سفر را داشته باشیم.»
عراقچی ادامه داد:«من و همکاران در وزارت خارجه همه انرژی و تلاش خود را به کار خواهیم گرفت و امیدواریم بتوانیم مسیرهای جدیدی را باز کنیم.»
وی در پاسخ به این سؤال که آیا مجوزهای لازم داده شده؟ گفت: «دیپلمات‌ها هیچ وقت بدون مجوز کار و حرکت نمی‌کنند.»
چرا احیای برجام به سرانجام نرسید؟
عباس عراقچی البته شامگاه جمعه در گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه خبر درباره برجام اظهار نظر کرده بود. عراقچی در مورد مذاکرات احیای برجام در چند سال اخیر گفت:«در اواخر سال ۹۹ وقتی که آقای ترامپ شکست خورد و آقای بایدن رئیس‌جمهور شد، آمریکا ابراز علاقه کرد که به برجام برگرد. این درخواست آمریکا از طرف ایران رد نشد، بلکه شرایطی برای آن گذاشته شد، شرایطی که به «مواضع قطعی نظام» معروف شد که خود مقام معظم رهبری هم در سخنان خودشان به صراحت آن را  فرموده بودند.»
او ادامه‌ داد:«مجلس محترم شورای اسلامی هم قانون اقدام راهبردی را در همان حوالی تصویب کردند. بعد از درخواست آمریکایی‌ها، مذاکرات مربوط به احیای برجام در اوایل سال ۱۴۰۰ در چارچوب مواضع قطعی نظام و در چارچوب قانون اقدام راهبردی شروع شد. ۶ دور از آن مذاکرات را بنده انجام دادم، در زمان دولت قبل این مذاکرات انجام شد ولی به هر حال به سرانجام نرسید.»
عراقچی در بخش دیگری از این گفت‌وگو، افزود:«اکنون احیای آن مذاکرات به آسانی گذشته نیست و این را باید همه بدانیم. شرایط بین‌المللی عوض شده است.»
برجام به شکل فعلی قابل احیا نیست
وزیر خارجه ایران تصریح کرد:«تصویری که الان وجود دارد نسبت به تصویر گذشته، تصویر متفاوتی هست. در خود برجام هم بعضی از تاریخ‌هایی که وجود داشته، گذشته است و لذا برجام به آن شکل فعلی که وجود دارد قابل احیا نیست، به تعبیری حتما باید این سند دوباره باز شود، قسمت‌هایی از آن مورد تغییر واقع شود و این کار آسانی نیست. شما می‌دانید وقتی یک سندی باز می‌شود دیگر دوباره جمع کردن آن کار شاقی است.»
عراقچی گفت: در مذاکرات ۱۴۰۰، مذاکرات مربوط به نحوه بازگشت به برجام بود و در مورد خود برجام هیچ مذاکره نداشتیم. اکنون مقداری شرایط متفاوت شده است و ما باید با یک نگاه متفاوتی وارد صحنه شویم. آن شکل قبلی مذاکرات و توافق برجام، همه این‌ها می تواند یک راهنما و به اصطلاح رفرنس یا مرجعی برای رجوع و استفاده باشند ولی دیگر آن‌ها به آن شکل نمی‌توانند مورد اجرا واقع  شوند؛ مذاکرات جدیدی باید شکل بگیرد، البته همان‌طور که گفتم شرایط در اروپا سخت است، در آمریکا آن‌ها گرفتار انتخابات هستند و کار آسانی نخواهد بود ولی ما همه تلاش خودمان  را خواهیم کرد.»
توضیحات ظریف درباره سخنان عراقچی
این سخنان عراقچی در گفتگوی خبرانلاین با محمدجواد ظریف مورد توجه قرار گرفت. وزیر خارجه پیشین ایران در دولت حسن روحانی درباره اظهارات سیدعباس عراقچی در برنامه گفتگوی ویژه خبری که اظهار داشت «احیای مذاکرات به آسانی گذشته نخواهد بود و برجام به شکل فعلی قابل احیا نیست» گفت:«آقای عراقچی نکته‌ای فنی را مطرح کردند که برخی تاریخ‌ها در برجام بوده است. مثلاً پارسال باید اتفاقاتی می‌افتاده و به جز اتفاقی که اتوماتیک بود و در سازمان ملل متحد تحریم‌های موشکی‌ رفع شد، بقیه اتفاقات انجام نشد. باید تاریخ جدیدی توافق شود که آن اتفاقات بیافتد. از این موارد تکنیکی است که چون با دقت زیادی به عنوان مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای در زمان ما و الان به عنوان مسئول سیاست خارجی صحبت می‌کنند به این دقت‌ها اشاره کرده‌اند. ولی برخی‌ها چیزهایی را در صحبت‌های وی اضافه کردند که در صحبت‌هایشان ندیده بودم.»
کورسوی چراغ سبز
به نظر می رسد که سخنان روز گذشته عباس عراقچی را شاید بتوان کورسوی چراغی سبز دانست برای تغییر ریل سیاست خارجی که در سه سال گذشته و در دولت سید ابراهیم رییسی پیگیری می‌شد. او که گفته شده چند روی پس از رئیس جمهور هم در نیویورک باقی خواهد ماند و با برخی از شخصیت‌های جهانی گفت وگو خواهد کرد، با این جمله که «دیپلمات‌ها هیچ وقت بدون مجوز کار و حرکت نمی‌کنند» تلویحا گفته است که مجوز لازم برای برخی تحرکات تازه را از مراجع بالاتر کسب کرده است.