زمان در مدارس فرسوده ایستاده است

همدلی| صدای ماه مهر و بازگشایی مدارس به گوش می‌رسد و لیست مدارس فرسوده کشور ازجمله پایتخت نه‌تنها سبک نشده است، بلکه حجیم‌تر نیز شده است. به اذعان بسياري از مسئولان تراز اول كشور و خصوصاً مسئولان ذی‌ربط در وزارت آموزش‌وپرورش، امسال نیز مانند سال‌های گذشته باید دانش‌آموزان در سايه هزاران باب مدرسه يا ده‌ها هزار كلاس درس با كمترين ايمني و طول عمر بالا و مخروبه به مدت 9ماه روزگار تحصيلي خود را در آن‌ها سپري كنند. وضعیت مدارس به درجه‌ای از فرسودگی رسیده که بهارستانی‌ها نیز دادشان درآمده است. چند وقت پیش یک نماینده مجلس گفت مدارس کشور در شان نظام نیست.«احمدحسین فلاحی» نماینده مجلس به ایلنا گفت: «من در سال گذشته یک بازدید میدانی که از برخی مدارس تهران به‌خصوص در بافت‌های فرسوده داشتم، متوجه شدم که مدارس ما وضعیت خوبی ندارند. این وضعیت در شأن نظام جمهوری اسلامی نیست.»
 ازنظر فرسودگی و قدمت، مدارس استان تهران در کنار سیستان و بلوچستان قرار دارد
اگر از مدارس کل کشور فاکتور بگیریم و فقط مدارس پایتخت را بررسی کنیم با واقعيت‌هاي تلخی مواجه خواهیم شد که سخت به باور می‌نشیند. شهر تهران به‌عنوان پایتخت ایران در داشتن مدارس ناایمن و تخریبی رتبه اول کشور را دارد و مدارس فرسوده به‌طور باورنکردنی در این شهر تجمع پیداکرده‌اند. همین یکماه پیش اعلام شد مدارس تهران نزدیک به ۱۰۰۰اخطار آتش‌نشانی دریافت کرده‌اند.
 در حال حاضر ۲۵درصد مدارس تهران بین ۴۰ تا ۵۰سال قدمت و بیشتر آن‌ها در مناطق مرکزی شهر قرار دارند، بیشتر آن‌ها مربوط به دهه ۳۰ و ۴۰هستند که علاوه بر ناامنی و فرسودگی به دلیل کوچک بودن ساختمان، فضای لازم برای فعالیت و جنب‌وجوش دانش‌آموزان را ندارند.
 برخی از آمارها حاکی از این است که ۷۰۰مدرسه فرسوده در تهران وجود دارد. هسته مرکزی شهر تهران، مناطق ۹، ۱۰، ۱۱، ۱۲ هستند که دارای بزرگ‌ترین مدارس فرسوده‌اند. مدارسی با عمر بیش از ۷۰سال که در این مدت هیچ امر بازسازی یا بهسازی برای آن‌ها انجام‌نشده است.
علیرضا کریمیان، مدیرکل آموزش‌وپرورش شهر تهران در هشتاد و نهمین جلسه شورای شهر تهران، گزارشی از وضعیت فضای آموزشی شهر تهران ارائه کرد و گفت: «تراکم آموزشی هر کلاس در این استان بین ۸ تا ۱۰نفر از سرانه متوسط کشور بالاتر است و ازنظر فرسودگی و قدمت، مدارس استان تهران جزو استان‌های آخر است و در کنار البرز و سیستان و بلوچستان قرار دارد.»
 سرانه فضای آموزشی در تهران کمتر از میانگین کشوری است
تراکم بالای دانش‌آموزان در کلاس‌های درس مشکل دیگر آموزش‌وپرورش است، البته این مشکل فقط به پایتخت اختصاص ندارد بلکه کل کشور را درگیر کرده است. سرانه فضاهای آموزشی در تهران ۴.۱مترمربع بوده، یعنی از میانگین کشوری که ۵.۲ است، ۱.۱مترمربع کمتر است یعنی برای حدود ۲ میلیون دانش‌آموز استان تهران حدود ۲.۲میلیون مترمربع فضای آموزشی جدید نیاز داریم.
در شرایطی است که دانش‌آموزان پایتخت در مدارس فرسوده و کلاس‌های درس شلوغ مشغول به تحصیل هستند و این مدارس که باید سال‌ها قبل از چرخه آموزش خارج می‌شدند به دلیل کمبود مدرسه و نبود بودجه برای تخریب هر سال فرسوده‌تر از قبل می‌شوند.
اگرچه تهران ازنظر مدارس فرسوده مقام اول در کل ایران را داراست، اما این مشکل به پایتخت اختصاص ندارد بلکه کل کشور را درگیر کرده است. طبق آخرین اظهارنظرها و آمارها، ۳۰درصد فضاهای آموزش‌وپرورش کشور فرسوده است که ۱۸درصد این اماکن آموزشی نیازمند مقاوم‌سازی است و ۱۲درصد نیز باید به‌طور کامل تخریب‌شده و بنای مستحکمی جایگزین آن شود. علاوه بر مدارس فرسوده مدارس غیراستاندارد نیز درد دیگر حوزه آموزش کشور است. چند روز پیش وزیر آموزش‌وپرورش گفت: هشت هزار مدرسه کانکسی و سنگی در کشور وجود دارد که تلاش می‌شود در گام نخست مدارسی که دانش‌آموزان آن بیش از ۱۰نفر است به مدارس استاندارد تبدیل شوند.
مشکلات نوظهور نیز به لیست مدارس کشور اضافه شده است. ماه گذشته مجید نسیمی، مدیرکل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس استان اصفهان از شناسایی 35مدرسه دچار فرونشست در این شهر خبر داد. به‌طورکلی می‌توان ادعا کرد که ‌نوسازی مدارس فرسوده، تأمین تجهیزات آموزشی، ارتقای وضعیت بهداشتی مدارس، ایمن‌سازی مدارس در دو بخش ساختمان و سیستم‌های سرمایشی و گرمایشی، تقویت ایمنی در سرویس‌های حمل‌ونقل اردویی و مدارس، بخشی از چالش‌های حوزه آموزش و پروش در تمامی استان‌های کشور است.
 اعتبارات میلیاردی برای نوسازی
 در شرایطی که 30درصد از ۱۰۰هزار مدرسه کشور فرسوده است، مدیریت ساخت‌وساز آن‌ها اصلاً کار آسانی نیست. به‌تازگی یوسف نوری وزیر آموزش‌وپرورش نیز با اشاره به فرسوده بودن درصد بالای فضاهای آموزشی کشور، گفت: نوسازی و بازسازی این کلاس‌های درس به ۱۲۰هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد. آموزش‌وپرورش کشور برای تداوم روند علم‌آموزی مطلوب به ۱۲۰هزار کلاس درس جدید احتیاج دارد که اگر هزینه ساخت هر کلاس درس ۱۰میلیارد ریال برآورد شود حدود ۱۲۰هزار میلیارد تومان اعتبار موردنیاز است.فرسودگی مدارس با کمبود اعتبارات و بودجه گره‌خورده است. آموزش پرورشی‌ها می‌گویند اعتبار ندارند اما مجلس می‌گوید اموالشان کم نیست، مدیریت کنند. چندی پیش «احمدحسین فلاحی»، نماینده مجلس در جواب سوالی مربوط به بودجه آموزش‌وپرورش به ایلنا گفت: «اموال آموزش‌وپرورش کم نیست، ولی متأسفانه تاکنون مدیریت نشده است. در جلسه‌ای آقای دکتر قالیباف وزرای ادوار را در مجلس جمع کردند، در آنجا از اموال آموزش‌وپرورش صحبت شد که فلان جا اموالشان معطل شده و کاری صورت نگرفته، همین موضوع را هم همه وزرا تایید کردند.»
این اظهارات در حالی است که در کشورهای توسعه‌یافته، مدارس به‌عنوان مکانی مهم تلقی می‌شود چراکه آینده هر کشوری در گروی تربیت انسان‌هایی آینده‌ساز است اما اینکه چرا با وجود قانون و تخصیص اعتبارهای مالی که مسئولان به آن اذعان دارند، مشکلات همچنان به همان میزان سال‌های گذشته باقی مانده، پرسشی است که بی‌پاسخ مانده است.حالا به نظر می‏رسد با توجه به بازگشایی مدارس و در پیش بودن فصل سرما باید وضعیت استاندارد بودن مدارس به‌صورت جدی و کارشناسی رصد شده و موردتوجه و بررسی قرار گیرد و لازم است که این اعتبارات تأمین شود تا جلوی اتفاقات ناگوار و تکرار حوادث گذشته در مدارس گرفته شود، در واقع «علاج واقعه را قبل از وقوع باید کرد.»