کاندیداها در کفه ترازوی مطالبات اقتصادی مردم

همدلی| گروه اقتصاد: با نزدیک شدن به زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، تعداد وعده‌های انتخاباتی کاندیداهای ریاست جمهوری نیز رو به افزایش است؛ وعده‌هایی که مشخص نیست چند درصدشان قابلیت اجرا دارند.
طی روز‌های اخیر، مخاطبان برنامه‌های انتخاباتی شنونده و بیننده تعداد زیادی برنامه اقتصادی بودند که با حضور کاندیدا‌ها برگزار شد. از وعده ارسال گوشت درب منزل افراد توسط زاکانی تا افزایش حداقل حقوق‌ها به سطح تورم کشور توسط قالیباف. اما پرسش این است که این نوع وعده‌ها چگونه قرار است اجرا شوند و اصلا تا چه حد با واقعیت‌های اقتصادی کشور همخوانی دارند؟
قالیباف شعارهای عوام‌فریبانه را کنار بگذارد
«علی قنبری» اقتصاددان و عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس درباره وعده‌های اقتصادی قالیباف به فرارو گفت: اینکه بگوییم حداقل حقوق باید به اندازه تورم افزایش پیدا کند، حرف جدیدی نیست و پیش از این هم مطرح شده اما وارد فاز عملی نشده است. البته حقیقتا نمی‌شود چنین چیزی را عملی کرد چون باید درآمد‌ها را افزایش زیادی بدهند که اصلا علمی نیست. بهتر است کاندیدا‌ها به جای تمرکز بر افزایش درآمد‌ها کمی روی کاهش تورم متمرکز شوند. راهکار علمی و منطقی این است که روش‌های کاهش تورم را بررسی کنیم.
وی ادامه داد: وقتی تورم کاهش پیدا کند، خود به خود مشکل دستمزد‌ها نیز تا حد زیادی حل می‌شود. این نوع شعار دادن که بخواهیم حداقل حقوق را به تورم برسانیم بیشتر شعار‌های عوام‌فریبانه است که به وفور و در ادوار مختلف از کاندیدا‌های مختلف شنیده‌ایم و احتمالا آخرین بار هم نخواهد بود؛ وعده‌هایی که حتی در صورت عملی شدن قرار نیست دردی از درد‌های اقتصاد کشور دوا کنند.
قنبری افزود: همچنین وقتی کاندیدایی صحبت از اقتصاد عدالت‌محور می‌کند، هیچ راهکار جزئی یا نقشه راهی ارائه نمی‌دهد که بدانیم این عدالت‌محوری که سال‌های سال است قرار است محقق شود، این بار با چه راهکار معجزه‌آسایی به تحقق می‌پیوندد. رسیدن به شعار عدالت اقتصادی مستلزم رسیدن به دو مولفه اولیه عدالت اجتماعی و اقتصاد رفاه است. کاندیدای محترم توضیح دهد که این دو مولفه چگونه و با چه نقشه راهی محقق می‌شود؟ درباره وضعیت بازار بورس هم شعار‌های پوپولیستی داده می‌شود؛ شعار‌هایی که اصلا در علم اقتصاد روز هیچ جایگاهی ندارد. اگر کاندیدا‌ها به جای اینکه بگویند این کار را می‌کنم و آن کار را می‌کنم، بیشتر روی راهکار‌های عملی و نقشه‌ای که قرار است اجرا کنند، متمرکز شوند، تاثیر بهتری روی مخاطبان و رای‌دهندگان خواهد داشت.
جلیلی در حوزه اقتصادی، کم دانش است
این اقتصاددان در ادامه گفت: جلیلی معتقد است اصلا نیازی به ارتباط با برخی کشور‌ها نداریم و اقتصاد ما با همین روابط فعلی پیشرفت می‌کند و نباید منتظر حل مشکلاتمان با 2-3 کشور خاص باشیم. جلیلی یا اصلا مناسبات دیپلماتیک جهانی و تاثیر پررنگ این مناسبات بر اقتصاد را نمی‌شناسند که اینگونه صحبت می‌کند یا می‌داند ماجرا چیست و در حال عوام‌فریبی است. چه مورد پسند جلیلی باشد و چه نه، قدرت‌های اقتصاد جهانی، نقش تعیین‌کننده‌ای در اقتصاد کشور‌های جهان دارند و ما هم یکی از همین کشور‌های جهان هستیم که تاثیر می‌گیریم. مگر ما روابط اقتصادی را محدود به چند کشور ازجمله چین نکردیم؟ آیا چین منطبق بر منافع ملی ما عمل کرد؟ آنها اول به فکر منافع ملی خود هستند و نفت ما را هم با کمترین میزان قیمت خریداری می‌کنند. روسیه هم شریک اقتصادی قابل اتکایی نبود. پرسش دیگر اینکه جایگاه اقتصادی کشور‌های آمریکای لاتین کجاست که بخواهند در اقتصاد ما رشد و تحول خلق کنند؟ مهمترین تحول در اقتصاد ما می‌تواند این باشد که سعی کنیم با قدرت‌های جهانی ازجمله اروپایی‌ها، توسعه مبادلات تجاری داشته باشیم. اینکه بگوییم 2-3 کشور مهم نیستند، از کم دانشی است.
زاکانی، سطح مطالبات مردم را سخیف کرده است
قنبری افزود: زاکانی هم با تصمیم برای ارسال گوشت درب منزل مردم، سطح مطالبات ملت را به سخیف‌ترین شکل ممکن تنزل داده است. اتفاقا او با این نوع استدلال نشان می‌دهد که مشاوران اقتصادی خوبی ندارد. اول اینکه اصلا طرح وی قابلیت اجرایی شدن ندارد و دوم اینکه حتی اگر اجرا شود یکی از نازل‌ترین اقدامات اقتصادی است که در کل تاریخ کشور پس از پیروزی انقلاب شاهد آن بودیم. بهتر است زاکانی راهکاری ارائه دهد که چگونه می‌توان شان و منزلت مردم را افزایش داد و دیگر نگران یک تکه گوشت نباشند که زاکانی بخواهد وعده آن را بدهد. منت گذاشتن سر مردم با این شیوه، بسیار توهین‌آمیز است. این نوع ریاست جمهوری، یعنی عدم استفاده مناسب از امکانات و ظرفیت‌های ملی. بهتر است زاکانی به فکر این باشد که چگونه از سقوط اقشار مختلف زیر خط فقر جلوگیری کند و چطور کاری کند که مردم خودشان به فروشگاه‌ها رفته و گوشت مورد نیاز خود را خریداری کنند.
کاندیدا‌ها جزئیات اجرای وعده‌ها را اعلام کنند
عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس درباره شعار‌های اقتصادی مطروحه و میزان اعتمادپذیری این شعار‌ها گفت: با توجه به مدت زمان محدود کاندیدا‌ها در انتخابات فعلی و مشخص نبودن برنامه‌ها یا شتاب‌زده بودن برنامه‌ریزی‌های کاندیداها، بهترین کار شاید این باشد که سوابق عملکرد و اجرای این افراد را بررسی کنیم چون شعار دادن را همه می‌توانند انجام دهند. مهم مصداق عملی این شعار‌هاست. مهمترین معضلات فعلی کشور، مسأله رشد اقتصادی، تورم، درآمد و نرخ فقر است. هر یک از این مؤلفه‌ها بسیار مهم و حل آن بسیار پیچیده است. بهتر است کاندیدا‌ها با توجه به امکانات و بودجه کشور، روی هر یک از این موارد متمرکز شوند و مشخص کنند که چه برنامه‌ای برای حل این معضلات دارند و دست از کلی‌گویی و وعده‌های عجیب بردارند.
وی افزود: سخن جلیلی که می‌گوید اگر ۱۰ پتروپالایشگاه مثل خلیج‌فارس داشته باشیم، نه تنها نیاز نیست نفت بفروشیم، بلکه باید نفت هم بخریم، قابلیت نقد جدی دارد. با کدام پول قرار است سرمایه‌گذاری شود و منبع تامین چنین سرمایه‌گذاری کجاست؟ زمان و وقت و زیرساخت‌های کافی برای احداث چنین پروژه‌هایی را داریم؟ اگر قرار است همه سرمایه را اینجا بگذاریم و درآمد‌های ارزی را به شدت کاهش دهیم، آن وقت کسری درآمدمان را چگونه تامین کنیم و نیاز‌های داخلی را چطور سر و سامان دهیم؟ واقع‌بینی در سخنان جلیلی دیده نمی‌شود و شعارها، اغلب غیرقابل عملی است که گرچه ظاهری زیبا دارد اما در بحث اجرا تقریبا هیچ جایگاهی ندارد. با همه اینها امیدوارم بعد از مناظره‌ها، یخ انتخابات شکسته شود و جوان‌تر‌ها هم وارد صحنه رای‌دهی شوند. قهر برخی از اقشار مردم با صندوق‌ها به ضرر کل کشور است.